Σήμερα υπολογίζεται ότι στη χώρα μας το 25-30% του πληθυσμού παρουσιάζει υπέρταση, ενώ σε άτομα άνω των 65 ετών υπερβαίνει το 50%. Η υπέρταση μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε πολλά όργανα και κυρίως στην καρδιά, τον εγκέφαλο, τα νεφρά και τα αγγεία, αφού ευθύνεται για το 67% των καρδιακών επεισοδίων, το 77% των εγκεφαλικών επεισοδίων, το 74% της καρδιακής ανεπάρκειας και τη νεφρική ανεπάρκεια.
Ως υπέρταση χαρακτηρίζεται η κατάσταση κατά την οποία η πίεση μέσα στα αγγεία είναι αυξημένη πάνω από τα φυσιολογικά όρια, με αποτέλεσμα η καρδιά να χρειάζεται να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση για την εξώθηση του αίματος.
Χωρίς συμπτώματα
H υπέρταση είναι ασυμπτωματική, οπότε για να διαγνωσθεί θα πρέπει να μετρηθεί. Με άλλα λόγια, δεν μπορούμε να καταλάβουμε εάν έχουμε υπέρταση. Επειδή λοιπόν δεν υπάρχουν σαφή συμπτώματα της αυξημένης αρτηριακής πίεσης, γι’ αυτό και η υπέρταση αποκαλείται σιωπηλός δολοφόνος.
Επομένως, η πίεση του αίματος θα πρέπει να μετριέται κατά τακτά διαστήματα για να είναι δυνατή η έγκαιρη διάγνωση της υπέρτασης. Συχνά, πολλά άτομα μόλις αισθανθούν δυσφορία, πονοκέφαλο ή κάποιο άλλο σύμπτωμα και υπό το κράτος πανικού μετρούν την πίεσή τους και σαφώς τη βρίσκουν αυξημένη. Αυτή όμως είναι πίεση πανικού, δεν έχει σχέση με την υπέρταση και συνήθως δεν αποτελεί κίνδυνο για τον ασθενή.
Πώς μετριέται η αρτηριακή πίεση
Πολύ συχνά η αρτηριακή πίεση δεν μετριέται σωστά. Οι οδηγίες για σωστή μέτρηση της αρτηριακής πίεσης θα πρέπει να ακολουθούνται με προσοχή προκειμένου να εξακριβώσουμε αν κάποιος έχει αρτηριακή υπέρταση ή όχι. Ο εξεταζόμενος θα πρέπει:
- να είναι καθιστός τουλάχιστον για 5 λεπτά
- να είναι χαλαρός, ήρεμος και σε ευχάριστο περιβάλλον
- να μην έχει πιει καφέ και καπνίσει την προηγούμενη μισή ώρα
- να ακουμπά το χέρι του σε σταθερό σημείο.
Στη συνέχεια θα πρέπει να γίνουν δύο έως τρεις μετρήσεις και την πρώτη φορά να μετρήσουμε την πίεση και στα δύο χέρια. Συνήθως, πολλά άτομα μετρούν την πίεση τους όταν δεν νιώθουν καλά, όταν εκνευριστούν ή έχουν πονοκέφαλο, με συνέπεια η μέτρηση να μην ανταποκρίνεται στην πραγματική τους πίεση, αφού είναι πρόσκαιρα αυξημένη, με αποτέλεσμα να λαμβάνουν θεραπεία χωρίς λόγο. Επειδή δεν είναι όλα τα πιεσόμετρα (για τη μέτρηση της πίεσης στο σπίτι) αξιόπιστα θα πρέπει πριν αγοράσουμε αυτόματο πιεσόμετρο να ελέγχουμε αν είναι πιστοποιημένο από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Υπέρτασης ή άλλον διεθνή οργανισμό. Για την αγορά του κατάλληλου πιεσόμετρου πρέπει να συνεννοηθείτε με τον γιατρό σας.
Τα αίτια της αυξημένης πίεσης του αίματος
Σε ποσοστό μεγαλύτερο από 90% δεν είναι δυνατόν να βρεθεί η αιτία της υπέρτασης, διότι οφείλεται σε πολλούς παράγοντες και αναφέρεται ως ιδιοπαθής υπέρταση. O τρόπος ζωής παίζει σημαντικό ρόλο, αφού η μείωση της κατανάλωσης άλατος και του αλκοόλ, η άσκηση και η καταπολέμηση της παχυσαρκίας βοηθούν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, πολλές φορές εξίσου αποτελεσματικά με τα φάρμακα.
Σε ποσοστό περίπου 5%, η υπέρταση οφείλεται σε διάφορες ενδοκρινικές παθήσεις ή παθήσεις των νεφρών. Αν δημιουργηθεί στον γιατρό η υποψία για την ύπαρξη αυτών των παθήσεων, κατά τη διάρκεια λήψης του ιστορικού, θα ζητήσει περαιτέρω εξετάσεις.
Η αντιμετώπιση
Αν και η υπέρταση μπορεί να θεραπευτεί, είναι μικρό το ποσοστό των υπερτασικών που το έχουν καταφέρει με επιτυχία. Από τους 100 υπερτασικούς περίπου οι 50 βρίσκονται σε θεραπεία και από αυτούς το ποσοστό που έχει ρυθμίσει την πίεσή του σε φυσιολογικά επίπεδα κυμαίνεται στο 40%. Ας ληφθεί υπόψη ότι η αποτελεσματική ρύθμιση της υπέρτασης προκαλεί υποστροφή σε μεγάλο βαθμό των βλαβών που έχουν προκληθεί.
Συνήθως, οι υπερτασικοί έχουν υψηλή χοληστερόλη, είναι παχύσαρκοι, έχουν σακχαρώδη διαβήτη και επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο τον οργανισμό τους εάν καπνίζουν. Για να γίνει αποτελεσματική αντιμετώπιση του κινδύνου, θα πρέπει να γίνει συνολική αντιμετώπιση όλων των προδιαθεσικών παραγόντων και όχι μεμονωμένα του ενός, επειδή σήμερα δίνουμε μεγάλη σημασία στην αντιμετώπιση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου. Η θεραπεία της υπέρτασης έχει καταφέρει να εξαλείψει σχεδόν πλήρως τη νεφρική ανεπάρκεια που οφείλεται στην αρτηριακή υπέρταση και να μειώσει τα εγκεφαλικά επεισόδια σε ποσοστό περίπου 45%, τα στεφανιαία επεισόδια σε ποσοστό 25%, την καρδιακή ανεπάρκεια κατά 50%.
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της υπέρτασης σημαίνει αλλαγή του τρόπου ζωής. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μειώνουμε την κατανάλωση άλατος, προσέχουμε το σωματικό μας βάρος, ελαττώνουμε την κατανάλωση αλκοόλ, ασκούμαστε και προσθέτουμε ποικιλία φρούτων και λαχανικών στη διατροφή μας.
Πότε χορηγούνται φάρμακα
Οταν ο υγιεινός τρόπος ζωής δεν αρκεί, μαζί με την αλλαγή του τρόπου ζωής θα πρέπει να χορηγηθεί και φαρμακευτική αγωγή. Εχουμε στη διάθεσή μας πέντε κύριες ομάδες φαρμάκων: α) διουρητικά, β) αναστολείς των β-αδρενεργικών υποδοχέων, γ) ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου, δ) αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης και ε) ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτασίνης.
Εκτός από τις παραπάνω, υπάρχουν και άλλες ομάδες φαρμάκων, όχι όμως πρώτης επιλογής. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο υπερτασικός θα πρέπει να ακολουθεί τη θεραπεία για όλη του τη ζωή. Επίσης, ποσοστό μεγαλύτερο από το 50% των υπερτασικών θα χρειασθεί περισσότερα από δύο φάρμακα για τη ρύθμιση της αρτηριακής του πίεσης. Η λήψη φαρμάκων θα πρέπει να γίνεται πάντα με τη σύσταση του θεράποντος γιατρού. Η εξατομίκευση της αγωγής είναι απαραίτητη.
Η συμμόρφωση στην αγωγή συμβάλλει στη ρύθμιση της υπέρτασης και την αποφυγή των επιπλοκών και είναι πολύ σημαντική.
Το Ιατρείο Υπέρτασης του Metropolitan αποτελεί Κέντρο Αριστείας (Center of Excellence) της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης και είναι το μοναδικό στον ιδιωτικό χώρο στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Επίσης, συμμετείχε στη συγγραφή των οδηγιών για την υπέρταση της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης και της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας το 2007, 2009, 2013, 2018 και το 2023.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Τεύχος Νο 11 του Ygeiamou, που κυκλοφόρησε με το ΘΕΜΑ την Κυριακή 26/5/2024
