Κάθε 8η Μαρτίου, η Ημέρα της Γυναίκας έρχεται ως μια υπενθύμιση. Μια υπενθύμιση για το παρελθόν, για το παρόν, αλλά – κυρίως – για το μέλλον.
Για μένα, αυτή η μέρα είναι ένας σταθμός. Ένας σταθμός για να θυμηθούμε τις γυναίκες που άνοιξαν δρόμους όταν οι πόρτες ήταν κλειστές. Που διεκδίκησαν φωνή όταν η σιωπή ήταν επιβεβλημένη. Που επέμειναν όταν όλα έμοιαζαν αδύνατα. Που δεν αποδέχθηκαν το «δεν μπορείς» ως απάντηση, αλλά το μετέτρεψαν σε «θα το κάνω».
Είναι μια μέρα για εκείνες που δεν φοβήθηκαν να αναμετρηθούν με την ιστορία και να την αλλάξουν. Για τη Marie Curie, που δεν περιορίστηκε σε ένα, αλλά διεκδίκησε και κέρδισε δύο βραβεία Nobel. Για τη Rosalind Franklin, που είδε τη διπλή έλικα του DNA πριν τη δουν οι άλλοι, αλλά το όνομά της έμεινε στη σκιά. Για τη Lisa Meitner που εξήγησε θεωρητικά την πυρηνική σχάση, αλλά το Nobel απονεμήθηκε αποκλειστικά στον συνεργάτη της. Για τη Rita Levi-Montalcini, που μέσα στα σκοτεινά χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου πειραματιζόταν στο κρεβάτι του δωματίου της και ανακάλυψε τον νευροτροφικό παράγοντα (NGF), αλλά χρειάστηκε δεκαετίες για να αναγνωριστεί.
Όμως, η Ημέρα της Γυναίκας δεν είναι μόνο για το παρελθόν. Είναι και μια μέρα για τις γυναίκες του σήμερα. Για κάθε γυναίκα που στέκεται μπροστά σε ένα μικροσκόπιο, σε μια αίθουσα συνεδριάσεων, σε μια χειρουργική αίθουσα, σε ένα εργαστήριο, σε ένα πανεπιστημιακό αμφιθέατρο. Για κάθε γυναίκα που παλεύει με τα στερεότυπα, που ισορροπεί ανάμεσα σε πολλαπλούς ρόλους ως επιδέξια ακροβάτης, που αμφισβητείται περισσότερο, που πρέπει να αποδεικνύει διαρκώς ότι αξίζει να βρίσκεται εκεί που είναι.
Και είναι, τέλος, μια μέρα αφιερωμένη στις γυναίκες του αύριο. Για τα κορίτσια που σήμερα μεγαλώνουν σε έναν κόσμο που αλλάζει. Που κοιτούν προς την επιστήμη και τη γνώση χωρίς φόβο, αλλά με φιλοδοξία. Που θα είναι οι επόμενες ερευνήτριες, γιατροί, μηχανικοί, ηγέτιδες, πολιτικοί, αρχηγοί κρατών. Σε αυτές που θα διεκδικήσουν ένα μέλλον χωρίς διακρίσεις, όπου η ισότητα δεν θα είναι ζητούμενο, αλλά δεδομένο.
Η επιστήμη χρειάζεται τις γυναίκες. Όχι απλά για λόγους ισότητας, αλλά γιατί η πολυφωνία και η διαφορετική οπτική φέρνουν την καινοτομία. Γιατί η επιστήμη δεν προοδεύει μέσα από αποκλεισμούς, αλλά μέσα από τη συνύπαρξη διαφορετικών ιδεών, εμπειριών, προσεγγίσεων. Και κάθε φορά που μια γυναίκα επιμένει, ξεπερνά εμπόδια και ανοίγει έναν νέο δρόμο, η επιστήμη γίνεται πιο δυνατή, πιο ολοκληρωμένη.
Η Ημέρα της Γυναίκας, λοιπόν, δεν είναι μια τυπική αναφορά. Είναι μια υπενθύμιση της ευθύνης που έχουμε. Να τιμάμε όσες ήρθαν πριν από εμάς. Να στηρίζουμε όσες βαδίζουν δίπλα μας. Και να διαμορφώσουμε έναν κόσμο όπου οι επόμενες γενιές δεν θα χρειάζεται να διεκδικούν το αυτονόητο.
Γιατί η επιστήμη – όπως και η κοινωνία – δεν μπορεί να προχωρήσει αφήνοντας κανέναν πίσω. Και γιατί η πιο δυνατή φράση που μπορούμε να πούμε σήμερα, αύριο και κάθε μέρα είναι: «Μπορείς. Προχώρα. Και άφησε το δικό σου ανεξίτηλο αποτύπωμα».
Μέχρι η Ημέρα της Γυναίκας να είναι μία γιορτή των όσων έχουμε καταφέρει και όχι μία υπενθύμιση ότι πρέπει να συνεχίσουμε να προσπαθούμε.
Καλλιόπη Αθανασιάδη: Η χειρουργός θώρακος που δεν το «βάζει ποτέ κάτω»
