Η κατανάλωση τόνου σε κονσέρβα αποτελεί μια δημοφιλή επιλογή για πολλούς καταναλωτές, χάρη στα θρεπτικά του οφέλη και την ευκολία στην προετοιμασία. Ωστόσο, πρόσφατα δημοσιεύματα έφεραν στο προσκήνιο ανησυχίες σχετικά με την περιεκτικότητα του προϊόντος σε υδράργυρο, προκαλώντας αμφιβολίες για την ασφάλεια της κατανάλωσής του. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε τη θρεπτική αξία του τόνου και την πιθανή επίδραση του υδραργύρου στην υγεία, ώστε να διευκολύνουμε τους καταναλωτές να πάρουν ενημερωμένες αποφάσεις.
Ο υδράργυρος είναι ένα τοξικό βαρύ μέταλλο που μπορεί να βρεθεί στο περιβάλλον μέσω ανθρώπινων δραστηριοτήτων, όπως η βιομηχανία και η καύση καυσίμων. Στα τρόφιμα, κυρίως σε θαλασσινά όπως ο τόνος, μπορεί να συσσωρεύεται και να απειλεί την υγεία. Η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες, όπως νευρολογικές και αναπτυξιακές διαταραχές.
Μόλις βρεθεί στο περιβάλλον, ο στοιχειακός υδράργυρος μετατρέπεται φυσικά σε μεθυλυδράργυρο, ο οποίος συσσωρεύεται στα ψάρια και τα οστρακοειδή. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προτείνει ότι η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη (ADDI) για το μεθυλυδράργυρο είναι 0,1 μg/kg σωματικού βάρους. Αυτό σημαίνει ότι ένα άτομο 70 κιλών δεν θα πρέπει να καταναλώνει περισσότερα από 7 μg μεθυλυδράργυρου ημερησίως.
Οι περιεκτικότητες σε υδράργυρο στις κονσέρβες τόνου που κυκλοφορούν στην Ευρώπη ποικίλλουν, αλλά γενικά, οι μέσες τιμές κυμαίνονται από 0,1 έως 0,5 μg/g (μικρογραμμάρια ανά γραμμάριο), ανάλογα με το είδος του τόνου και την προέλευση.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2020 στο Food Chemistry αξιολόγησε τις συγκεντρώσεις υδραργύρου σε κονσέρβες τόνου από διάφορες χώρες της Ευρώπης και βρήκε ότι οι τιμές ήταν συχνά κάτω από τα όρια που προτείνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Γιατί ο τόνος σε κονσέρβα συγκεντρώνει υψηλά επίπεδα υδραργυρου;
Ο τόνος σε κονσέρβα έχει υψηλές συγκεντρώσεις υδραργύρου κυρίως λόγω της θέσης του στην τροφική αλυσίδα. Ως μεγάλος θηρευτής, ο τόνος συσσωρεύει υδράργυρο που προέρχεται από μικρότερα ψάρια, τα οποία έχουν ήδη προσλάβει το μέταλλο από το περιβάλλον τους. Αυτή η διαδικασία, γνωστή ως βιοσυσσώρευση και βιομεγέθυνση, οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα υδραργύρου στους μεγαλύτερους και γηραιότερους τόνους.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Environmental Research το 2018, οι συγκεντρώσεις υδραργύρου στους τόνους μπορεί να κυμαίνονται σημαντικά ανάλογα με το είδος, την ηλικία και την περιοχή αλιείας.
Τι ακριβως βρήκε η πρόσφατη ερευνα των μη κυβερνητικών οργανώσεων Bloom και Foodwatch για τους τόνους σε κονσέρβα;
Η έρευνα των ΜΚΟ, Bloom και Foodwatch δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2023. Οι οργανώσεις εξέτασαν την περιεκτικότητα σε υδράργυρο σε διάφορες κονσέρβες τόνου και παρουσίασαν τα αποτελέσματα, επισημαίνοντας τις ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια των προϊόντων.
Πιο συγκεκριμένα, αποκάλυψαν ότι αρκετές κονσέρβες τόνου που πωλούνται στην Ευρώπη περιέχουν ανησυχητικά υψηλά επίπεδα υδραργύρου. Οι ΜΚΟ λοιπόν ανέφεραν ότι ορισμένες μάρκες ξεπερνούν τα επιτρεπτά όρια, ενώ προειδοποίησαν για τους κινδύνους που ενδέχεται να διατρέχουν οι καταναλωτές, ειδικά οι ευάλωτες ομάδες όπως οι έγκυες γυναίκες και τα παιδιά. Η έρευνα τόνισε επίσης την ανάγκη για αυστηρότερη παρακολούθηση και διαφάνεια σχετικά με την περιεκτικότητα σε υδράργυρο στα θαλασσινά προϊόντα.
Έχουν την αρμοδιότητα οι ΜΚΟ να δίνουν διατροφικές συστάσεις;
Οι ΜΚΟ μπορούν να παρέχουν πληροφορίες και συστάσεις σχετικά με την κατανάλωση τροφίμων, αλλά δεν έχουν νομική αρμοδιότητα να επιβάλλουν οδηγίες. Οι συστάσεις τους βασίζονται συνήθως σε έρευνες, μελέτες και επιστημονικά δεδομένα, και αποσκοπούν στην ευαισθητοποίηση του κοινού για θέματα υγείας και ασφάλειας τροφίμων. Είναι σημαντικό οι καταναλωτές να ενημερώνονται και να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση τις πληροφορίες αυτές, σε συνδυασμό με τις οδηγίες των επίσημων υγειονομικών αρχών.
Η απαντηση του ΕΦΕΤ (Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων)
Ο ΕΦΕΤ αντέδρασε στη δημοσίευση των μη κυβερνητικών οργανώσεων Bloom και Foodwatch, επισημαίνοντας ότι η ασφάλεια των τροφίμων είναι προτεραιότητά του. Ο ΕΦΕΤ διαβεβαίωσε ότι οι έλεγχοι για τη συγκέντρωση υδραργύρου σε τρόφιμα πραγματοποιούνται τακτικά και ότι οι τιμές που παρακολουθούνται συμμορφώνονται με τα ισχύοντα ευρωπαϊκά όρια. Επίσης, ανέφερε ότι οι καταναλωτές θα πρέπει να ενημερώνονται για τις προειδοποιήσεις σχετικά με τη κατανάλωση τόνου και να ακολουθούν τις συστάσεις των υγειονομικών αρχών.
Τι ισχύει τελικά για την κατανάλωση τόνου σε κονσέρβα
Οι υγειονομικές αρχές, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και οι Ευρωπαϊκές Αρχές Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), προτείνουν ότι η κατανάλωση τόνου σε κονσέρβα είναι ασφαλής, εφόσον γίνεται με μέτρο. Συνιστούν να περιορίζεται η κατανάλωση τόνου για ευάλωτες ομάδες, όπως έγκυες γυναίκες και παιδιά, λόγω της πιθανής συσσώρευσης υδραργύρου.
Σύμφωνα με μια μελέτη της EFSA το 2012, οι καταναλωτές θα πρέπει να περιορίζουν την κατανάλωση τόνου σε κονσέρβα σε 1-2 μερίδες την εβδομάδα, ανάλογα με τον τύπο του τόνου, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η έκθεση σε υδράργυρο.
Η ανάγκη για νέες επιστημονικές μελέτες σχετικά με τον τόνο σε κονσέρβα είναι επιτακτική, δεδομένων των πρόσφατων ανησυχιών για την περιεκτικότητα σε υδράργυρο και τις επιπτώσεις του στην υγεία. Η συνεχής παρακολούθηση των συγκεντρώσεων υδραργύρου σε διάφορους τύπους τόνου και η αξιολόγηση των παραγόντων που επηρεάζουν αυτές τις συγκεντρώσεις είναι απαραίτητες για την προστασία των καταναλωτών.
Σύμφωνα με τα παραπάνω θα μπορούσαμε να πούμε ότι, η κατανάλωση τόνου σε κονσέρβα μπορεί να είναι ασφαλής εφόσον γίνεται με μέτρο, αλλά είναι κρίσιμο να είμαστε ενημερωμένοι για τους κινδύνους που σχετίζονται με την περιεκτικότητα σε υδράργυρο. Οι υγειονομικές αρχές προτείνουν περιορισμό της κατανάλωσης, ειδικά για ευάλωτες ομάδες.
Συστήνεται η αντικατάσταση του τόνου με άλλες πηγές πρωτεΐνης, όπως σαρδέλες ή σολομό, που συνήθως έχουν χαμηλότερες συγκεντρώσεις υδραργύρου.
Με προσοχή και υπεύθυνες επιλογές, μπορούμε να απολαμβάνουμε τον τόνο χωρίς να θέτουμε σε κίνδυνο την υγεία μας.
Το τέλειο ψάρι που δεν πρέπει να λείπει από το πιάτο μας- Τι πρέπει να ξέρουμε για τον υδράργυρο
Μικρά ψάρια: Φάτε τα με το κόκαλο, χωρίς δεύτερη σκέψη! Κερδίστε υγεία και μακροζωία
Το πιο υγιεινό τρόφιμο που πρέπει να έχουμε στο τραπέζι μας – Ακόμη και σε κονσέρβα
