Το τέλος του Δεκεμβρίου αποτελεί μεταβατικό σημείο, καθώς παρατηρούμε ότι κάνουμε τον απολογισμό για το πώς πέρασε η χρονιά, όμορφες και πιο λυπηρές στιγμές, και οδηγούμαστε σε αποφάσεις σχετικά με τη νέα χρονιά, ελπίζοντας για το καλύτερο. Καλύτερο εαυτό, καλύτερη καθημερινότητα, καλύτερο μέλλον με νέα αρχή και νέες αποφάσεις.
Παρατηρούμε ότι οι νέοι στόχοι δεν λειτουργούν στην εφαρμογή τους. Ας δούμε λοιπόν πώς λειτουργούν για τον εαυτό μας, συγκεκριμένα στο ξεκίνημα του νέου έτους!
Θέτουμε στόχους σε σχέση με όσα θέλουμε να αλλάξουμε ή να βελτιώσουμε στη ζωή μας. Είναι σαν να δίνουμε στον εαυτό μας υπόσχεση για όσα θα κάνουμε και όσα δεν θα κάνουμε τη νέα χρονιά. Τι γίνεται όμως όταν τελικά αθετούμε αυτή την υπόσχεση που δώσαμε στον εαυτό μας;
Συνηθίζεται να προχωράμε δυναμικά όλο τον Ιανουάριο, τυπικοί με τις αποφάσεις μας, αλλά προς τα μέσα του Φεβρουαρίου, η προσπάθεια αρχίζει να ξεθωριάζει. Λόγω των απαιτήσεων της καθημερινότητας, οι νέοι στόχοι μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα, και η αίσθηση απογοήτευσης για όσα δεν καταφέραμε οδηγεί στην παραίτηση, σαν να μην πήραμε ποτέ κάποια απόφαση. Μέχρι το τέλος του έτους, σχεδόν ξεχνάμε πόσο σημαντικοί ήταν οι στόχοι που βάλαμε και προχωράμε σε νέους. Αυτό γίνεται κάθε χρόνο, ακολουθώντας ακριβώς την ίδια διαδικασία, περιμένοντας όμως διαφορετικά αποτελέσματα.
Βέβαια, για αυτούς που οι στόχοι στην αρχή του χρόνου και οι αποφάσεις που λαμβάνουν λειτουργούν, δεν χρειάζεται να αλλάξουν απολύτως τίποτα! Για τους υπόλοιπους, ίσως υπάρχει εναλλακτική με τη χρήση των προθέσεων!
Η πρόθεσή μου αφορά αυτό που εγώ θέλω να είμαι τώρα και πώς θέλω να είναι η ζωή μου. Με γνώμονα τις αξίες μου, τι είναι σημαντικό για εμένα σε διαφορετικούς τομείς της ζωής μου – η σωματική και ψυχική υγεία μου, η καριέρα μου, τα χόμπι μου, οι οικογενειακές μου σχέσεις, οι φίλοι μου, οι ερωτικές σχέσεις και η μόρφωσή μου. Δεν είναι το ίδιο με τους στόχους γιατί οι στόχοι έχουν να κάνουν με όσα πράττουμε. Σίγουρα σχετίζονται γιατί η πρόθεση είναι αυτή που δίνει κατεύθυνση και διάθεση. Κι αυτά είναι τα εφόδια που μας βοηθούν να θέσουμε αλλά και να πετύχουμε τους στόχους μας, να πάρουμε αποφάσεις με αυτοσεβασμό. Για να μπορούμε να ζούμε ουσιαστικά και να διατηρούμε ικανοποιητικές σχέσεις και με τους άλλους στο τώρα.
Πού λοιπόν βοηθούν οι προθέσεις συγκριτικά με τους στόχους στο κατώφλι της νέας χρονιάς;
Το κυριότερο: άμεση δράση! Η πρόθεση κινητοποιεί για πράξη στο τώρα. Οι στόχοι αφορούν το μέλλον, όπως το τέλος του μήνα. Το πρόβλημα σε αυτό είναι η αναμονή, η οποία οδηγεί στο αντίθετο αποτέλεσμα. Αν, για παράδειγμα, έχουμε στόχο την ισορροπημένη διατροφή, μέχρι το ξεκίνημα συνηθίζεται να καταναλώνουμε πολλές επιβαρυντικές τροφές. Αυτό, στο σήμερα, θα επιβαρύνει την υγεία μας και θα δυσκολέψει την προσπάθεια να βρούμε τις πιο υγιείς γραμμές τη νέα χρονιά. Κι αυτό λειτουργεί αυτοκαταστροφικά, κάνοντας τον στόχο μη-ελκυστικό και με μικρή διάρκεια.
Επιπλέον, οι στόχοι μπορεί να πάρουν εβδομάδες και μήνες για να δούμε οφέλη από την αλλαγή, διότι χρειάζεται χρόνος και επιμονή για να αλλάξουν οι συνήθειες. Στο μεσοδιάστημα, λοιπόν, θα στερηθούμε θετικής ενθάρρυνσης για να συνεχίσουμε την προσπάθεια.
Μεγαλεπήβολοι στόχοι, χωρίς συγκεκριμένο πλάνο και καθοδήγηση προς την υλοποίηση, π.χ., «το νέο έτος θα είμαι fit και θα χάσω βάρος, θα ξεκινήσω νέα δραστηριότητα, θα κόψω το ποτό, και θα κυνηγήσω προαγωγή», με μαθηματική ακρίβεια θα αποβούν ασφυκτικοί και θα είναι αδύνατον να τηρηθούν. Σαν την προσμονή για το σαββατοκύριακο. Η σκέψη των σχεδίων για το σαββατοκύριακο λειτουργεί ως πηγή κινητοποίησης για να περάσει η εβδομάδα, όμως συχνά επιφέρει ακούσιες συνέπειες. Την Τρίτη ήδη μετράμε αντίστροφα και από Κυριακή απόγευμα μέχρι Πέμπτη βράδυ αγωνιούμε πώς θα περάσει η εβδομάδα. Αν, λοιπόν, μπορούσαμε να εστιάσουμε σε οτιδήποτε μας δίνει νόημα και ευχαρίστηση τώρα και σε καθημερινή βάση – χωρίς να στρεφόμαστε σε μικρής διάρκειας απολαύσεις όπως το σαββατοκύριακο – θα βοηθούσε περισσότερο. Αυτό ακριβώς κάνει η λογική της πρόθεσης. Απομακρύνεται από τους περιορισμούς των χρονοελεγχόμενων στόχων. Εστιάζω στο τώρα και στο πώς πράττω τώρα, ανεξάρτητα με το μήνα που διανύουμε.
Δίνουμε σημασία στο ταξίδι και όχι στον προορισμό. Όταν λειτουργούμε με πυξίδα τους στόχους, στεκόμαστε στα λάθη ή στις πτυχές του εαυτού μας που θέλουν διόρθωση. Ασχολούμαστε με το αποτέλεσμα, ιδίως όταν απουσιάζει. Συγκρίνουμε τον εαυτό με τους άλλους και συγκεκριμένα με την ιδανική εκδοχή των άλλων, για να έχουμε κίνητρο βελτίωσης και αλλαγής. Η σύγκριση δίνει έμφαση στο πόσο καλοί δεν είμαστε όπως είμαστε. Και η κακή χρήση τους προκαλεί αίσθηση ανεπάρκειας και προφανώς δεν κινητοποιεί για αλλαγή.
Με το βλέμμα στην πρόθεση, γινόμαστε ελαστικοί, μακριά από διχότομες οπτικές καλού-κακού, μαύρου-άσπρου, επιτυχίας-αποτυχίας. Η πρόθεση έχει βάση τον σεβασμό για τον εαυτό που θέλουμε, προκειμένου να μείνουμε κοντά στον αυθεντικό εαυτό και όχι επειδή είμαστε λάθος. Γι’ αυτό και συνδέεται με την εμπειρία του ταξιδιού, ανεξαρτήτως κέρδους ή ζημίας. Αν, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, πετύχουμε πολλαπλούς στόχους, αυτό είναι εξαιρετικό. Όμως το ταξίδι συνεχίζεται. Αν η πρόθεσή μου είναι να είμαι συμπονετικός, το εφαρμόζω σε κάθε κομμάτι της καθημερινότητας. Σε επαγγελματικές συναντήσεις, στις δουλειές του σπιτιού, ενώ κάνω λάθη, ενώ μαθαίνω κάτι καινούργιο, ενώ διαφωνώ με τον σύντροφό μου.
Είναι σημαντικό όμως να αναγνωρίσουμε τις αξίες μας. Χωρίς επίγνωση αυτών, δεν θα μπορέσουμε να βρούμε τις προθέσεις μας, πόσο μάλλον να τις θέσουμε σε εφαρμογή. Χωρίς αξίες, χάνουμε την αίσθηση του σκοπού και μπαίνουμε στη λογική είτε να ακολουθούμε ό,τι υποδεικνύει η κοινωνία, είτε να μιμούμαστε τη ζωή άλλων. Άρα χάνουμε κάθε επαφή με τον εαυτό μας. Επίσης, όταν απλά ορίσουμε στόχους χωρίς να αναγνωρίζουμε την πρόθεσή μας, δρούμε μηχανικά επειδή πρέπει. Άρα η παραίτηση είναι άμεση και βέβαιη.
Στην πράξη τι γίνεται;
Το κλειδί είναι οι αξίες, οι προθέσεις και οι στόχοι μας να πηγαίνουν χέρι χέρι. Διότι, αν θέσουμε έναν στόχο, π.χ., να δεσμευτούμε ότι κάθε μέρα θα κάνουμε μία πράξη φροντίδας προς τον εαυτό μας, η πρόθεση θα είναι να φροντίζω τον εαυτό μου στο τώρα. Αν δω ότι μέσα στην εβδομάδα αυτό φθίνει, η πρόθεση είναι ακόμα εκεί γιατί η αυτοφροντίδα είναι μία από τις αξίες μου. Έτσι ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες απογοήτευσης και αίσθησης αποτυχίας, κάτι που δεν θα αποφεύγαμε αν απλά εστιάζαμε στο τελικό αποτέλεσμα – αν καταφέραμε τον στόχο ή όχι. Όταν κοιτάμε την προσπάθεια που καταβάλαμε και τη διαδικασία που ακολουθήσαμε, οι πιθανότητες να συνεχίσουμε στην ίδια γραμμή και να παίρνουμε αποφάσεις συνοχικές με την αξία της αυτοφροντίδας είναι πολύ καλές, όπως και να συνεχιστεί μακροπρόθεσμα.
Και πώς ορίζουμε μια καθημερινή πρόθεση;
Η πρόθεση που έχουμε μπορεί να αφορά τη στιγμή στο τώρα, την ημέρα που διανύουμε, την εβδομάδα που ξεκίνησε, τον μήνα και τον χρόνο. Είναι σημαντικό η πρόθεση να υπάρχει στο ξεκίνημα της ημέρας. Να έχουμε επαφή με τις σκέψεις και τα συναισθήματα που δημιουργεί η πρόθεσή μας, να ελέγξουμε τον προγραμματισμό της ημέρας. Ανάλογα με τη διάθεση και τον προγραμματισμό της ημέρας, θα βοηθήσει να επισημάνουμε τι είναι αυτό που έχει σημασία σε σχέση με τις ανάγκες μας. Για να θυμόμαστε τον εαυτό που θέλουμε να έχουμε. Και φυσικά η πρόθεση πρέπει να μπει σε λέξεις που οι ίδιοι χρησιμοποιούμε και που λειτουργούν για εμάς.
Κλείνοντας, θα ήθελα να πω ότι αξίζει να το δοκιμάσετε σήμερα. Δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή από σήμερα να ξεκινήσετε να ταιριάζετε αυτό που θέλετε να είστε με αυτό που θέλετε να κάνετε. Αν η πρόθεσή μου είναι να είμαι παρούσα όταν παίζω με τα παιδιά μου, έχω σήμερα την ευκαιρία να το δοκιμάσω. Αν η πρόθεσή μου είναι να σέβομαι το σώμα μου, έχω σήμερα την ευκαιρία να το πράξω. Αν η πρόθεσή μου είναι να έχω ανοιχτό μυαλό στις επαγγελματικές συναντήσεις, έχω σήμερα την ευκαιρία να κρατήσω αυτή τη στάση. Αν η πρόθεσή μου είναι να αντιμετωπίσω όσα έχω αποφύγει, έχω σήμερα την ευκαιρία να τολμήσω.
Ας μετρήσουμε πόσες ευκαιρίες να ζήσω την ημέρα που επιθυμώ, μπορεί να χάνω καθημερινά!
Καλή χρονιά με συνειδητές προθέσεις!
Ευτυχία: Κρύβεται στις μεγάλες ή τις μικρές προσδοκίες; Έρευνα αποκαλύπτει
Πέντε τρόποι να πετύχουμε τους στόχους της νέας χρονιάς
Αλλαγές: 6 tips για να τηρήσετε τις αποφάσεις που πήρατε την Πρωτοχρονιά
