Το φαινόμενο της κατασπατάλησης των τροφίμων έχει άμεση συνέπεια και με την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΟΗΕ, στο άμεσο μέλλον θα σημειωθούν, σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, λιμοί οι οποίοι θα οδηγήσουν εκατομμύρια ανθρώπους στο όριο της ασιτίας. Ενώ παράλληλα, τα τελευταία χρόνια, καταγράφεται μεγάλη σπατάλη φαγητού, σε χώρες κυρίως του δυτικού κόσμου, η οποία και βαίνει αυξανόμενη.
Ο Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO ) έχει υπολογίσει ότι τουλάχιστον το 30% του φαγητού που παράγεται παγκοσμίως, αξίας περίπου 940 δισ., χάνεται κάθε χρόνο.
Το εντυπωσιακό δε είναι ότι η σπατάλη αυτή δεν αφορά µόνο στα απορρίμματα των νοικοκυριών (μέσω των οποίων και έγινε αρχικά αντιληπτό το φαινόμενο), αλλά και σε ολόκληρη την αλυσίδα που προηγείται της κατανάλωσης: στα στάδια της παραγωγής, της επεξεργασίας, της διανομής, της χονδρικής και της λιανικής. Δεν πετάμε δηλαδή μόνο «περισσότερο απ’ όσο πρέπει», αλλά καλλιεργούμε, επεξεργαζόμαστε, τυποποιούμε, διαθέτουμε και πουλάμε «περισσότερο απ’ όσο πρέπει».
Τι σημαίνει «περισσότερο απ’ όσο πρέπει»
Σημαίνει λιγότερα δάση, δηλαδή περισσότερες «γυμνές» περιοχές περισσότερο ενεργοβόρες στην αξιοποίησή τους, δηλαδή μεγαλύτερες ανάγκες άρδευσης, άντληση περισσότερου νερού, δηλαδή γρηγορότερη (και πιο επικίνδυνη) μείωση των αποθεμάτων νερού του πλανήτη, δηλαδή γρηγορότερη «εξάντληση» του εδάφους με αποτέλεσμα πιο εκτεταμένη και έντονη χρήση λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων, δηλαδή εντονότερη ατμοσφαιρική ρύπανση και υψηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, δηλαδή σημαίνει ότι και ως κοινωνίες και ως άτομα πρέπει να κάνουμε κάτι τώρα.
Με ποιους τρόπους μπορούμε να μειώσουμε την υπερκατανάλωση και τη σπάταλη του φαγητού
Μπορούμε να υιοθετήσουμε σε ατομικό επίπεδο κάποιες απλές συνήθειες, οι οποίες θα οδηγήσουν άμεσα στη μείωση της υπερκατανάλωσης και έμμεσα στη μείωση της άσκοπης παραγωγής τροφίμων και των συνεπειών της.
1. Προγραμματίζουμε τα ψώνια μας, φτιάχνοντας μια λίστα τροφίμων και ένα εβδομαδιαία πρόγραμμα γευμάτων, ώστε να μην κάνουμε υπερβολικές ή άχρηστες αγορές.
2. Φροντίζουμε να αγοράζουμε τα πιο ευπαθή προϊόντα (φρούτα και λαχανικά) δύο ή περισσότερες φορές την εβδομάδα σε μικρότερες ποσότητες, αντί να τα αγοράσουμε μια και καλή για όλη την εβδομάδα, κάτι που σημαίνει όχι μόνο μεγαλύτερες ποσότητες αλλά μεγαλύτερη πιθανότητα να αλλοιωθούν ή να χαλάσουν.
3. Μόλις επιστρέψουμε από τις αγορές τροφίμων, τοποθετούμε όσα προϊόντα χρειάζεται στο ψυγείο και όσα θα χρησιμοποιήσουμε άμεσα ή δεν χρειάζονται ψυγείο σε έναν πάγκο, έτσι ώστε να είναι ορατά και να μην ξεχαστούν σε κάποιο ντουλάπι.
4. Αγοράζουμε τρόφιμα σε μικρότερες ποσότητες και ελέγχουμε προσεκτικά τις ημερομηνίες λήξης. Είμαστε προσεκτικοί όταν αγοράζουμε μεγάλες ποσότητες και αποφεύγουμε να πάρουμε πράγματα που δεν χρειαζόμαστε λόγω κάποιας προσφοράς. Αποφεύγουμε επίσης προϊόντα με κοντινή ημερομηνία λήξης αν ξέρουμε ότι δεν θα τα καταναλώσουμε άμεσα.
5. Αξιοποιούμε με δημιουργικούς τρόπους τα βρώσιμα μέρη τροφίμων που συνήθως πετάμε, όπως φλούδες φρούτων και λαχανικών, χόρτα καρότου κ.λπ. Μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για να φτιάξουμε υγιεινά smoothies και χυμούς ή για να φτιάξουμε και να νοστιμίσουμε ζωμούς και σάλτσες.
6. Καταψύχουμε μια μερίδα των τροφίμων που αγοράσαμε εάν θεωρήσουμε ότι αγοράσαμε μεγαλύτερη ποσότητα από όση χρειαζόμασταν. Επίσης, μπορούμε να καταψύξουμε μερίδες από το φαγητό που έχουμε μαγειρέψει (π.χ. όσπρια), για να το καταναλώσουμε την επόμενη εβδομάδα.
7. Μπορούμε επίσης, με την κατάλληλη επεξεργασία, να παρατείνουμε τη χρήση λαχανικών και φρούτων. Μια πολύ υγιεινή επιλογή είναι η παρασκευή τουρσιών από τα διάφορα λαχανικά ή μαρμελάδων από τα φρούτα.
8. Μοιραζόμαστε φαγητά με την οικογένεια, τους φίλους και τους γείτονές μας. Όσο πιο πολλά τα άτομα που θα μοιραστούν το φαγητό τόσο λιγότερα τα απόβλητα (όπως δείχνουν οι έρευνες για το θέμα σε πολυμελείς οικογένειες).
