Γράφει ο Διαμαντής Θωμάς*

Ο στόμαχος ανατομικά αποτελείται από την καρδιακή μοίρα, το θόλο, το σώμα, το πυλωρικό άντρο και τον πυλωρό, το μείζων και έλασσον τόξο. Το τοίχωμα αποτελείται από τέσσερις χιτώνες βλεννογόνος, υποβλεννογόνος, μυικός, ορογόνος. Ο στόμαχος διαθέτει την πιο πλούσια αιμάτωση από τα περισσότερα όργανα. Τα κύτταρα του βλεννογόνου παράγουν HCL, πεψιγόνο I και II , γρελίνη σωματοστατίνη κ.α. Ο στόμαχος είναι ο χώρος όπου συγκεντρώνονται οι τροφές και αρχίζει η πέψη. Οι καλοήθεις όγκοι του στομάχου αποτελούν το 7% των όγκων του και συνήθως είναι επιθηλιακοί πολύποδες (αδενώματα – αμαρτώματα), λειομυώματα και νευρογενείς όγκοι (GIST).

Ο καρκίνος του στομάχου είναι συχνότερος στους άνδρες παρά στης γυναίκες σε ποσοστό 2/1. Εμφανίζεται συνήθως μετά τα 63 και επηρεάζεται από το κάπνισμα και διαιτητικούς παράγοντες όπως τα παστά ψάρια το άμυλο και η ελαττωμένη πρόσληψη βιταμίνης A. Επίσης, είναι συχνότερος σε άτομα με ομάδα αίματος Α και σε συγγενείς 1ου βαθμού με καρκίνο στομάχου. Προκαρκινωματώδεις καταστάσεις είναι η κακοήθης αναιμία με χρόνια ατροφική γαστρίτιδα και μετά από γαστρεκτομή ΒΙΙ.

Η πρόγνωση του καρκίνου του στομάχου εξαρτάται από τον κυτταρικό τύπο και τον τρόπο με τον οποίο αυτός αναπτύσσεται και μεθίσταται.

Η αύξηση του καρκίνου του στομάχου γίνεται με τους εξής τρόπους:

  • Διήθηση του γαστρικού τοιχώματος, των επιχωρίων και απομακρυσμένων λεμφαδένων.
  • Κατά συνέχεια ιστού διηθώντας παρακείμενα όργανα όπως παχύ έντερο και ήπαρ.
  • Αιματογενής διασπορά. Δια της πυλαίας φλέβας προς το ήπαρ και έπειτα δια της συστηματικής κυκλοφορίας προς τους πνεύμονες και τα οστά.
  • Ελεύθερη διασπορά στο περιτόναιο, το επίπλουν, τις ωοθήκες (όγκος Kruckenberg), το δουγλάσειο (Blumer’s shelf).

Οι δύο κυριότεροι παράγοντες που επιδρούν στην επιβίωση των ασθενών με εξαιρέσιμα καρκινώματα είναι:

  • Το βάθος της διήθησης του γαστρικού τοιχώματος
  • Η διήθηση των επιχώριων λεμφαδένων

Κλινική εικόνα

Τα συμπτώματα πολλές φορές λείπουν ή δεν είναι έντονα:

  • Άλγος
  • Δυσπεπτικά ενοχλήματα (αίσθημα ταχείας πλήρωσης του στομάχου)
  • Απώλεια όρεξης
  • Έμετος (συνήθως σε προχωρημένα στάδια)
  • Αιματέμεση, περιτονίτιδα
  • Διάταση κοιλίας λόγω ασκιτικής συλλογής
  • Δύσπνοια από πλευρίτιδα

Αντικειμενικά ευρήματα

Γενικά σημεία:

  • Κακή κατάσταση ασθενούς
  • Απώλεια βάρους
  • Σκληρή ανώδυνη μάζα σχετικώς κινητή
  • Ασκίτης

Σημεία μεταστατικής νόσου:

  • Σημείο Virchow (διηθημένος αριστερός υπερκλείδιος λεμφαδένας)
  • Διήθηση ομφαλού (σημείο Sister Mary Joseph)
  • Διόγκωση ωοθηκών (σημείο Kruckenberg)
  • Εξωαυλικός όγκος ορθού (σημείο Blumer)
  • Ενοφθαλμισμός καρκινικών κυττάρων στο επίπλουν και το περιτόναιο

Κάποια από τα συμπτώματα είναι ο πόνος, η αναιμία, η αιματέμεση, το φούσκωμα και η απέχθεια για φαγητό.

Η διάγνωση, μετά από υποψία από τα παραπάνω συμπτώματα, γίνεται και πιστοποιείται με την γαστροσκόπηση, λήψη βιοψίας, ενδοσκοπικό υπέρηχο για σταδιοποίηση της νόσου, CT, MRI.

Η αντιμετώπιση είναι χειρουργική:

  • Αφαίρεση όγκου με συναφαίρεση τμήματος ή και ολόκληρου του στομάχου
  • Συναφαίρεση λεμφαδένων που παροχετεύουν τη λέμφο από εκείνη την περιοχή
  • Αποκατάσταση συνέχειας πεπτικού σωλήνα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Σε περίπτωση απομακρυσμένων μεταστάσεων και μεγάλης τοπικής διήθησης του όγκου, το νεόπλασμα καθίσταται μη εγχειρήσιμο και αντιμετωπίζεται με παρηγορητικές επεμβάσεις.

*Ο Διαμαντής Θωμάς, Γενικός Χειρουργός, M.D. Ph.D. F.A.C.S. είναι Διευθυντής Χειρουργός στο Metropolitan Hospital.