Το γεγονός ότι η ημέρα μικραίνει και νυχτώνει νωρίτερα είναι το κακό σενάριο που συνοδεύει τους χειμερινούς μήνες μετά την αλλαγή της ώρας που πραγματοποιήθηκε το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου.
Μία μελέτη λοιπόν βρήκε ότι, τουλάχιστον στη Σκανδιναβία, παρατηρείται αύξηση στους ανθρώπους που αναζητούν βοήθεια για να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψη μετά την αλλαγή της ώρας. Η μελέτη αυτή έρχεται να προστεθεί σε έναν διαρκώς αυξανόμενο όγκο ερευνών που υποστηρίζουν ότι η θερινή ώρα πιθανότατα να είναι ακόμη πιο επιβλαβής για την υγεία του ανθρώπου και τη συνδέουν με περισσότερα τροχαία ατυχήματα, καρδιακές προσβολές σε ευπαθείς ομάδες και άλλα προβλήματα υγείας που συνεχίζουν να παρουσιάζονται ανεξάρτητα από την αλλαγή της ώρας.
Τι έχει λοιπόν να πει η επιστήμη για αυτή την αλλαγή που συμβαίνει δύο φορές το χρόνο και επηρεάζει σχεδόν 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως;
Επιπτώσεις στον ύπνο
Η αλλαγή της ώρας αναστατώνει το πρόγραμμα του ύπνου, πράγμα που μπορεί να αποτελέσει σοβαρό πρόβλημα, αν λάβουμε υπόψιν τον μεγάλο αριθμό ανθρώπων που δεν κοιμούνται επαρκώς στη σύγχρονη εποχή.
Μια αμερικανική μελέτη βρήκε ότι την εβδομάδα μετά την έναρξη του θερινού ηλιοστασίου, οι έφηβοι κοιμούνταν 2,5 ώρες λιγότερο σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα, ενώ πολλοί άνθρωποι δεν καταφέρνουν να επανέλθουν για τους επόμενους έξι μήνες. Στην έρευνα αυτή τονίζεται επίσης ότι η χρόνια έλλειψη ύπνου μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα των ορμονών του στρες που αυξάνουν τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χημικών ουσιών που ενεργοποιούν τη φλεγμονή.
Καρδιακά προβλήματα
Έχει αποδειχθεί ότι το αίμα τείνει να δημιουργεί ταχύτερα θρόμβους το πρωί, πράγμα που ίσως σημαίνει ότι η καρδιακή προσβολή συμβαίνει συχνότερα το πρωί. Ακόμη, οι αλλαγές αυτές είναι είναι πιθανό να εξηγούν τα ευρήματα μελετών που έχουν δείξει ότι ο καρδιακός ρυθμούς αυξάνεται ελαφρώς τη Δευτέρα μετά την αλλαγή της ώρας, όταν οι άνθρωποι ξυπνούν μία ώρα νωρίτερα από ό,τι συνήθως.
Ο αυξημένος κίνδυνος που σχετίζεται με την αλλαγή της ώρα εντοπίζεται κυρίως σε ανθρώπους ήδη ευάλωτους λόγω υπάρχουσας καρδιακής πάθησης, με τις μελέτες να δείχνουν ότι οι άνθρωποι αυτοί επιστρέφουν στα προηγούμενα επίπεδα κινδύνου μετά την αλλαγή στο χειμερινό ηλιοστάσιο.
Τροχαία ατυχήματα
Αναρίθμητες είναι οι μελέτες που συνδέουν την έναρξη της θερινής ώρα με τη σύντομη αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων και την κακή απόδοση στα τεστ εγρήγορσης, φαινόμενα που πιθανότατα οφείλονται στην έλλειψη ύπνου.
Μια γερμανική μελέτη που δημοσιεύθηκε φέτος, μάλιστα, αναδεικνύει μια αύξηση στα θανατηφόρα τροχαία που σημειώθηκαν την εβδομάδα μετά την έναρξη του θερινού ηλιοστασίου, χωρίς όμως να συμβαίνει το ίδιο και το φθινόπωρο.
Άλλες μελέτες σχετικά με το πώς μπορεί να επηρεάσει τον αριθμό των τροχαίων η επιστροφή στην κανονική ώρα το φθινόπωρο είχαν, πάντως, αντιπαραθετικά αποτελέσματα.
Το βιολογικό ρολόι
Οι βιολόγοι που μελετούν τον κιρκαδιανό ρυθμό πιστεύουν ότι οι επιπτώσεις της θερινής ώρας στην υγεία προκύπτουν από την αναντιστοιχία μεταξύ του «ρολογιού του ήλιου», του κοινωνικού ρολογιού (πρόγραμμα εργασίας και σχολείου) και του εσωτερικού βιολογικού ρολογιού του σώματος.
Σε μοριακό επίπεδο, το βιολογικό ρολόι ρυθμίζεται από την έκθεση του οργανισμού στο ηλιακό φως και στο σκοτάδι. Το ρολόι αυτό ρυθμίζει τις σωματικές λειτουργίες όπως τον μεταβολισμό, την αρτηριακή πίεση και τις ορμόνες που ενισχύουν τον ύπνο και την εγρήγορση.
Οι διαταραχές στο βιολογικό ρολόι έχουν συνδεθεί με την παχυσαρκία, την κατάθλιψη, τον διαβήτη, τα καρδιακά προβλήματα και άλλες καταστάσεις, με τους βιολόγους να υποστηρίζουν ότι οι διαταραχές αυτές απορρέουν από τη «διόρθωση» του χρόνου, όταν μετακινούμε τους δείκτες του ρολογιού μία ώρα μπροστά κατά την άνοιξη.
Όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, τελικά η αναντιστοιχία έστω και μίας ώρα ημερησίως είναι αρκετή για να επιφέρει επιπτώσεις στην υγεία, ειδικά αν διαρκεί για πολλούς μήνες.
