Για πολλά χρόνια υπήρχε η αντίληψη ότι το αλκοόλ είχε ξεκάθαρα όρια. Δηλαδή, θεωρούνταν ότι η κάποιες ποσότητες αλκοόλ ήταν ασφαλείς χωρίς να προκαλούν προβλήματα, ενώ οι μεγαλύτερες ποσότητες θεωρούνταν επικίνδυνες ή βλαβερές. Αυτό δημιουργούσε την αίσθηση ότι υπήρχαν «καλές» και «κακές» ποσότητες αλκοόλ.
Πλέον, όμως, η επιστήμη δείχνει ότι η κατανάλωσή του, ακόμα και σε πολύ μικρές ποσότητες, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία μας, αποδεικνύοντας ότι η σχέση μεταξύ αλκοόλ και καρκίνου είναι πιο σοβαρή από ό,τι πιστεύαμε στο παρελθόν. Όπως σημειώνει η Δρ. Pranoti Mandrekar, καθηγήτρια Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή UMass Chan με ειδικότητα στη Βιολογία του Καρκίνου, μέσα από άρθρο της στο The Conversation, η σχέση μεταξύ του αλκοόλ και του καρκίνου είναι ξεκάθαρη και αφορά ακόμα και τις πιο ήπιες συνήθειες κατανάλωσης.
Αλκοόλ και καρκίνος: Σοκαριστικά τα δεδομένα
Ο καρκίνος είναι μια ασθένεια που προκαλείται όταν τα κύτταρα του σώματος αναπτύσσονται με μη φυσιολογικό τρόπο. Αυτό μπορεί να συμβεί λόγω διαφόρων παραγόντων, και το αλκοόλ αποτελεί έναν από αυτούς. Ήδη από τη δεκαετία του 1980, οι επιστήμονες είχαν ενδείξεις ότι το αλκοόλ μπορεί να συνδέεται με την εμφάνιση καρκίνου. Η επιστημονική κοινότητα επικεντρώθηκε κυρίως στους τύπους του καρκίνου του στοματοφάρυγγα, του οισοφάγου, του ήπατος, του παχέος εντέρου και του μαστού. Οι τελευταίες έρευνες, όμως, δείχνουν ότι η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο και για άλλους τύπους καρκίνου, όπως ο καρκίνος του παγκρέατος.
Το 2000, το Εθνικό Πρόγραμμα Τοξικολογίας των ΗΠΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το αλκοόλ είναι αναγνωρισμένο καρκινογόνο για τον άνθρωπο. Επιπλέον, το 2012, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) το κατηγοριοποίησε ως «καρκινογόνο τύπου 1», μια κατηγορία που περιλαμβάνει ουσίες με σοβαρές αποδείξεις ότι προκαλούν καρκίνο στον άνθρωπο.
Πώς το αλκοόλ προκαλεί καρκίνο;
Πώς, όμως, το αλκοόλ επιδρά στο σώμα μας και αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου; Όταν το καταναλώνουμε, το σώμα το μεταβολίζει και το διασπά σε μία ουσία που ονομάζεται ακεταλδεΰδη, η οποία είναι επίσης καρκινογόνος. Επιπλέον, το αλκοόλ συμβάλλει στη δημιουργία ελευθέρων ριζών, δηλαδή μορίων που προκαλούν οξειδωτικό στρες και βλάπτουν το DNA των κυττάρων. Αυτές οι βλάβες οδηγούν σε κυτταρική δυσπλασία, ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της καρκινογένεσης. Ένας ακόμα μηχανισμός που συνδέει το αλκοόλ με τον καρκίνο είναι η διαταραχή των ορμονών στο σώμα. Για παράδειγμα, το αλκοόλ αυξάνει τα επίπεδα των οιστρογόνων, γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού.
Πόσο αλκοόλ είναι ασφαλές;
Στην πραγματικότητα, καμία ποσότητα δεν είναι εντελώς ασφαλής. Σύμφωνα με τις συστάσεις των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) και των διατροφικών οδηγιών των ΗΠΑ, συνιστάται η κατανάλωση το πολύ 1 ποτού την ημέρα για τις γυναίκες και 2 για τους άντρες. Παρόλα αυτά, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι ακόμα και αυτές οι ποσότητες αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου.
Σύμφωνα με τη Δρα Mandrekar, η σχέση μεταξύ του αλκοόλ και του καρκίνου δεν εξαρτάται μόνο από την ποσότητα που καταναλώνεται, αλλά και από γενετικούς, διατροφικούς και άλλους παράγοντες. Οπότε, ενώ κάθε άτομο μπορεί να έχει διαφορετική αντίδραση στην κατανάλωσή του, το αλκοόλ παραμένει ένας σημαντικός προληπτικός παράγοντας για την εμφάνιση σοβαρών ασθενειών, όπως ο καρκίνος.
Αλκοόλ και κάπνισμα, ένας επικίνδυνος συνδυασμός
Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να συνδυαστεί με άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα, που επιδεινώνουν την κατάσταση. Όταν το αλκοόλ συνδυάζεται με το κάπνισμα, ο κίνδυνος για καρκίνο του στόματος, του φάρυγγα και του λάρυγγα αυξάνεται δραματικά. Οι ειδικοί προειδοποιούν, μάλιστα, ότι το αλκοόλ διευκολύνει την απορρόφηση των καρκινογόνων ουσιών από το τσιγάρο, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο για καρκίνο.
Τι μπορείτε να κάνετε;
Το αλκοόλ είναι πλέον μια αναγνωρισμένη καρκινογόνος ουσία και, όσο και αν μας αρέσει ή όχι, η κατανάλωσή του, ακόμα και σε μικρές ποσότητες, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για καρκίνο. Η αλλαγή των συνηθειών σας όσον αφορά το αλκοόλ μπορεί να μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου. Και ενώ δεν μπορεί να προβλεφθεί ακριβώς ο κίνδυνος που διατρέχει κάθε άτομο, είναι βέβαιο ότι η μείωση ή η διακοπή της κατανάλωσης αλκοόλ μπορεί να προσφέρει τεράστια οφέλη για την υγεία. Όπως τονίζει η Δρ. Mandrekar, «Το αλκοόλ είναι μια από τις πιο εύκολα προλαμβανόμενες αιτίες καρκίνου» και ίσως έφτασε η ώρα να αναθεωρήσετε τις συνήθειές σας.
Διαβάστε επίσης
Ποια χώρα «πρωταγωνιστεί» στην κατάχρηση αλκοόλ στην Ευρώπη – Ποια είναι η θέση της Ελλάδας
Αλκοόλ: Πότε οι γυναίκες χάνουν τον έλεγχο; Έρευνα δείχνει τις ένοχες ορμόνες
