Εδώ και δεκαετίες, η σωματική δραστηριότητα θεωρείται βασικό συστατικό μακροζωίας. Νέα φινλανδική έρευνα, όμως, έρχεται να ανατρέψει αυτή την καλά παγιωμένη ιδέα, υποστηρίζοντας ότι η σχέση μεταξύ άσκησης και προσδόκιμου ζωής μπορεί να είναι πιο πολύπλοκη από ό,τι πιστεύαμε έως τώρα. Η μεγάλης κλίμακας μελέτη σε Φινλανδούς διδύμους παρέχει νέες πληροφορίες για το πώς η σωματική δραστηριότητα επηρεάζει τη θνησιμότητα και τη βιολογική γήρανση, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το εάν τόσο καιρό ακολουθούσαμε λανθασμένες πεποιθήσεις.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Jyväskylä μελέτησαν κατά πόσο η συνεπής σωματική δραστηριότητα μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια ζωής και να εξουδετερώσει τη γενετική προδιάθεση για ασθένειες. Εξέτασαν, επίσης, τη σχέση μεταξύ σωματικής δραστηριότητας και βιολογικής γήρανσης. Η μελέτη ανέλυσε τα δεδομένα 22.750 Φινλανδών διδύμων, που γεννήθηκαν πριν από το 1958, παρακολουθώντας τη φυσική δραστηριότητά τους το 1975, το 1981 και το 1990. Η μελέτη ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2020, με τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο Medicine & Science in Sports & Exercise, να αμφισβητούν ορισμένες κοινές υποθέσεις σχετικά με τα οφέλη της άσκησης.
Ένα παράδοξο εύρημα: Η μέτρια δραστηριότητα προσφέρει τα μέγιστα οφέλη μακροζωίας
Η μελέτη κατηγοριοποίησε τους συμμετέχοντες σε 4 ομάδες με βάση τα επίπεδα δραστηριότητάς τους:
- Καθιστική ζωή
- Μέτρια δραστηριότητα
- Επαρκής δραστηριότητα
- Έντονη δραστηριότητα
Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 30 ετών, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι το σημαντικότερο όφελος μακροζωίας -χαμηλότερος κίνδυνος θνησιμότητας κατά 7%- φάνηκε να έχουν οι άνθρωποι με χαμηλή και μέτρια δραστηριότητα. Παραδόξως, τα υψηλότερα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας δεν παρείχαν πρόσθετα οφέλη μακροζωίας.
Ενώ η βραχυπρόθεσμη ανάλυση έδειξε μια σαφή σύνδεση μεταξύ εντονότερης σωματικής δραστηριότητας και χαμηλότερου κινδύνου θνησιμότητας, τα μακροπρόθεσμα ευρήματα διαφοροποιήθηκαν. «Μια υποκείμενη προ-νοσηρή κατάσταση μπορεί να περιορίσει τη σωματική δραστηριότητα και τελικά να οδηγήσει στο θάνατο, όχι η ίδια η έλλειψη άσκησης», εξηγεί η αναπληρώτρια καθηγήτρια Elina Sillanpää από τη Σχολή Επιστημών Αθλητισμού και Υγείας.
Η τήρηση των κατευθυντήριων γραμμών δεν εγγυάται μεγαλύτερη διάρκεια ζωής
Η μελέτη αξιολόγησε επίσης κατά πόσον η τήρηση των κατευθυντήριων γραμμών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τη σωματική δραστηριότητα – 150 έως 300 λεπτά μέτριας ή 75 έως 150 λεπτά έντονης άσκησης την εβδομάδα – οδήγησε σε χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας. Παραδόξως, δεν μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο θνησιμότητας, ούτε εξουδετέρωσε τη γενετική προδιάθεση σε ασθένειες.
Ακόμη και μεταξύ πανομοιότυπων διδύμων, όπου ο ένας πληρούσε τις κατευθυντήριες γραμμές για τη σωματική δραστηριότητα κι ο άλλος όχι, δεν υπήρχε σαφής διαφορά στα ποσοστά θνησιμότητας. «Η ευρέως παρατηρούμενη ευνοϊκή συσχέτιση μεταξύ σωματικής δραστηριότητας και θνησιμότητας βασίζεται σε μελέτες παρατήρησης, που χαρακτηρίζονται από σημαντικό περιθώριο λάθους», σχολίασε η μεταδιδακτορική ερευνήτρια Laura Joensuu.
Άσκηση και βιολογική γήρανση: Μια σχέση σχήματος U
Η μελέτη διερεύνησε επίσης πώς η σωματική δραστηριότητα επηρεάζει τη βιολογική γήρανση, χρησιμοποιώντας επιγενετικά ρολόγια, που αναλύουν τις χημικές τροποποιήσεις στο DNA, παρέχοντας μια πιο ακριβή εκτίμηση της βιολογικής ηλικίας ενός ατόμου. Είναι ενδιαφέρον ότι οι ερευνητές διαπίστωσαν μια σχέση σχήματος U μεταξύ σωματικής δραστηριότητας και βιολογικής γήρανσης: Τόσο τα λιγότερο δραστήρια, όσο και τα πιο δραστήρια άτομα παρουσίασαν σημάδια επιταχυνόμενης βιολογικής γήρανσης. Αυτό υποδηλώνει ότι ενώ η καθιστική ζωή είναι επιβλαβής, η υπερβολική άσκηση μπορεί επίσης να έχει μειονεκτήματα. Άλλοι παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην επίδραση της βιολογικής γήρανσης, περιπλέκοντας περαιτέρω την εικόνα.
Μια νέα προοπτική για την άσκηση και τη μακροζωία
Τα ευρήματα αμφισβητούν τη συμβατική άποψη ότι η περισσότερη άσκηση διασφαλίζει τη μακροζωία. Αντίθετα, η μέτρια δραστηριότητα φαίνεται να είναι αυτή που «χαρίζει» τα περισσότερα οφέλη. Επιπλέον, η γενετική προδιάθεση για ασθένειες και άλλοι παράγοντες του τρόπου ζωής παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μακροβιότητα των ανθρώπων.
Η σωματική δραστηριότητα παραμένει βασικό συστατικό συνολικής ευημερίας, ωστόσο η παρούσα μελέτη υποδηλώνει ότι το κλειδί βρίσκεται στην ισορροπία και όχι στις ακραίες συμπεριφορές.
Διαβάστε επίσης
Χορός: Μπείτε στο ρυθμό και κερδίστε αναρίθμητα οφέλη υγείας – Δείτε ποια
Καρκίνος: Αυτό είναι το φυσικό αντίδοτο στη νόσο που μειώνει τον κίνδυνο θανάτου
