Σύμφωνα με πρόσφατη παγκόσμια ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο BMJ Global Health, οι περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες έχουν αυξηθεί κατά 130% από το 1990 έως το 2021. Η πιο απότομη άνοδος καταγράφηκε σε χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού με υψηλά εισοδήματα, ενώ η παχυσαρκία συσχετίστηκε με το 20% των συνολικών ετών ζωής που επηρεάζονται από αναπηρία λόγω της πάθησης (DALYs).
Τι ακριβώς είναι η οστεοαρθρίτιδα και πως αναπτύσσεται;
Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια χρόνια, εκφυλιστική νόσος των αρθρώσεων που χαρακτηρίζεται από φθορά του χόνδρου, οστικές αλλοιώσεις και μειωμένη λειτουργικότητα, συνοδευόμενη από χρόνιο πόνο. Η διαταραχή αυτή επηρεάζει όλο και περισσότερους ανθρώπους παγκοσμίως, με εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι το 2020 επηρέασε 595 εκατομμύρια άτομα, δηλαδή περίπου το 8% του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι γυναίκες που έχουν περάσει στην εμμηνόπαυση διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης, γεγονός που συνδέεται με τη μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων, ορμονών κρίσιμων για τη σκελετική υγεία και τη σταθερότητα των αρθρώσεων.
Τα ευρήματα της μελέτης σε νούμερα και πιο συχνές μορφές οστεοαρθρίτιδας
Η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα του Global Burden of Disease (GBD) 2021 και εξέτασε τις τάσεις της οστεοαρθρίτιδας σε 204 χώρες, εστιάζοντας σε γυναίκες άνω των 55 ετών. Με τη χρήση του Κοινωνικοδημογραφικού Δείκτη (SDI), ο οποίος αξιολογεί τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες βάσει εισοδήματος, εκπαίδευσης και γονιμότητας, οι ερευνητές ανέλυσαν την εξάπλωση της νόσου σε διάφορες περιοχές.
Μεταξύ 1990 και 2021, τα προσαρμοσμένα στην ηλικία ποσοστά για νέες και υπάρχουσες περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας και έτη ζωής προσαρμοσμένα στην αναπηρία (DALYs) αυξήθηκαν σταθερά σε όλες τις ηλικιακές ομάδες μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών. Μέχρι το 2021, υπήρχαν:
- 14,25 εκατομμύρια νέες διαγνώσεις
- 278,56 εκατομμύρια άτομα που ήδη πάσχουν από τη νόσο
- 99,44 εκατομμύρια περιπτώσεις DALYs
Τα στοιχεία αυτά αντικατοπτρίζουν άνοδο της τάξης 133%, 140% και 142%, αντίστοιχα, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος ήταν η πιο διαδεδομένη μορφή, με συχνότητα 1.264,48 περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα, προκαλώντας τη μεγαλύτερη απώλεια στην ποιότητα ζωής. Η δεύτερη πιο συχνή ήταν αυτή των χεριών, ενώ η οστεοαρθρίτιδα του ισχίου ήταν η λιγότερο κοινή και είχε μικρότερη επίπτωση στην αναπηρία. Αν και η οστεοαρθρίτιδα του ισχίου παρουσίασε παρόμοια ποσοστά μεταξύ ανδρών και γυναικών, οι γυναίκες είχαν σημαντικά υψηλότερη συχνότητα στα γόνατα και τα χέρια. Ιδιαίτερα, όσες ήταν μεταξύ 55-59 ετών παρουσίασαν σχεδόν διπλάσια ποσοστά ετών ζωής προσαρμοσμένα στην αναπηρία λόγω οστεοαρθρίτιδας των χεριών, σε σχέση με τους συνομήλικους άνδρες. Κατά την τελευταία δεκαετία, τόσο ο τύπος του χεριού όσο και άλλοι παρουσίασαν την ταχύτερη αύξηση στις γυναίκες ηλικίας 55-64 ετών.
Παίζει ρόλο ο Δείκτης Μάζας Σώματος και ο τρόπος ζωής;
Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας είναι η υπερβολική αύξηση του σωματικού βάρους. Η μελέτη όρισε ως υψηλό Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) τιμές άνω των 20-23 kg/m² σε ενήλικες άνω των 20 ετών. Το ποσοστό των ετών ζωής με αναπηρία λόγω οστεοαρθρίτιδας που αποδίδεται στην παχυσαρκία αυξήθηκε από 17% το 1990 σε 21% το 2021, με τις περιοχές με υψηλό ΔΜΣ να παρουσιάζουν ακόμη μεγαλύτερη επιβάρυνση. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι γυναίκες επηρεάστηκαν περισσότερο από ό,τι οι άνδρες.
Επιπλέον, η αύξηση της νόσου συνδέεται με τη γήρανση του πληθυσμού, την αύξηση της επαγγελματικής δραστηριότητας των γυναικών, την αστικοποίηση και την αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας. Στις χώρες με υψηλό εισόδημα, η μεγαλύτερη καταγραφή περιστατικών μπορεί επίσης να αποδοθεί στην καλύτερη πρόσβαση σε διαγνωστικές μεθόδους και ιατρική φροντίδα που επιτρέπουν τον πληρέστερο εντοπισμό και την αναφορά των περιπτώσεων.
Ευαισθητοποίηση και αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας
Η μελέτη επισημαίνει την ανάγκη για προληπτικά μέτρα, με έμφαση στη διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους και τη βελτίωση του τρόπου ζωής. Παρά την αξία της έρευνας, αναγνωρίζονται ορισμένοι περιορισμοί, όπως η διακύμανση της ποιότητας των δεδομένων μεταξύ διαφορετικών χωρών και η έλλειψη επαρκών στοιχείων από κράτη χαμηλού εισοδήματος. Επιπλέον, το ανώτατο ηλικιακό όριο των 55 ετών ενδέχεται να έχει οδηγήσει σε υποεκτίμηση των περιπτώσεων σε νεότερες γυναίκες. Ωστόσο, τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη σημασία της πρόληψης, της έγκαιρης διάγνωσης και των τροποποιήσεων στον τρόπο ζωής, ειδικά στον έλεγχο του ΔΜΣ, προκειμένου να μειωθεί η επιβάρυνση της οστεοαρθρίτιδας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η γεροντική πάθηση που αφορά τους 30ρηδες – Ο παράγοντας που αυξάνει τον κίνδυνο νόσου
Οστεοαρθρίτιδα: Εννέα πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε για την πιο συχνή ρευματική πάθηση
Επτά κατηγορίες τροφίμων που πρέπει να αποφεύγετε αν έχετε αρθρίτιδα
