Σε μια προσπάθεια να μειώσουν την υπερβολική κατανάλωση σακχάρων, οι άνθρωποι έχουν στραφεί, τα τελευταία χρόνια, σε τεχνητές γλυκαντικές ουσίες, διαθέσιμες στο εμπόριο, που προωθούνται ως μια πιο υγιεινή εναλλακτική λύση. Μια πρωτοποριακή μελέτη που δημοσιεύεται στο Cell Metabolism, ωστόσο, αποκαλύπτει ότι η ασπαρτάμη, ένα από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα τεχνητά γλυκαντικά, μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των αιμοφόρων αγγείων.
Στόχος της νέας μελέτης ήταν να διερευνήσει τις αντιδράσεις του οργανισμού στην κατανάλωση ασπαρτάμης, εστιάζοντας ειδικά στον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει την υγεία των αιμοφόρων αγγείων. Η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον δρ. Yihai Cao, που μελετά χρόνιες ασθένειες των αιμοφόρων αγγείων στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα στη Σουηδία, υποστηρίζει, ειδικότερα, ότι η ασπαρτάμη θα μπορούσε να προκαλέσει αιχμές ινσουλίνης, οδηγώντας σε φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης, κατά την οποία συσσωρεύεται λιπώδης πλάκα στις αρτηρίες, αυξάνοντας, με την πάροδο του χρόνου, τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων.
Για να καταλήξουν σε συμπεράσματα, οι ερευνητές χορήγησαν καθημερινά για 12 εβδομάδες σε ποντίκια δόσεις τροφής που περιείχαν 0,15% ασπαρτάμη. Η ποσότητα αυτή ισοδυναμεί περίπου με την κατανάλωση 3 κουτιών αναψυκτικού διαίτης από έναν άνθρωπο κάθε μέρα. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: Τα ποντίκια που κατανάλωναν ασπαρτάμη ανέπτυξαν μεγαλύτερες, πιο λιπαρές πλάκες στις αρτηρίες και παρουσίασαν υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής, δύο δείκτες επιβαρυμένης καρδιαγγειακής υγείας. Η διαφορά με την ομάδα ελέγχου, στην οποία δε χορηγήθηκε το γλυκαντικό, ήταν αξιοσημείωτη.
Αναλύοντας το αίμα των ποντικών, οι ερευνητές διαπίστωσαν σημαντική αύξηση των επιπέδων ινσουλίνης μετά τη λήψη ασπαρτάμης. Το εύρημα αυτό δεν ήταν εντελώς απροσδόκητο, δεδομένου ότι το σώμα είναι εξοπλισμένο με υποδοχείς ανίχνευσης της γλυκύτητας στο στόμα, το έντερο και άλλους ιστούς, οι οποίοι καθοδηγούν την απελευθέρωση ινσουλίνης ως απάντηση στις γλυκές γεύσεις. Ωστόσο, η ασπαρτάμη, που είναι 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, φάνηκε να ξεγελά αυτούς τους υποδοχείς και να απελευθερώνει ακόμη περισσότερη ινσουλίνη από το αναμενόμενο.
Ο ρόλος της ινσουλίνης στο σχηματισμό πλάκας
Το επόμενο βήμα ήταν να διερευνηθεί πώς η αύξηση των επιπέδων ινσουλίνης συνέβαλε στη δημιουργία αρτηριακής πλάκας. Οι ερευνητές ανακάλυψαν, τελικά, ότι ήταν τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης αυτά που προκάλεσαν την ανάπτυξη λιπαρών πλακών στις αρτηρίες, κάτι που υποδηλώνει ότι η ινσουλίνη παίζει βασικό ρόλο στη σχέση μεταξύ κατανάλωσης ασπαρτάμης και καρδιαγγειακής υγείας. Θέλοντας να εντοπίσουν τους μοριακούς μηχανισμούς που διέπουν αυτή τη διαδικασία, εντόπισαν ένα ανοσοποιητικό σήμα (CX3CL1), το οποίο, παρουσία αυξημένων επιπέδων ινσουλίνης, ήταν ιδιαίτερα ενεργό. Παρά την ισχυρή ροή του αίματος, που συνήθως ξεπλένει τα περισσότερα μόρια, το CX3CL1 παρέμεινε προσκολλημένο στην εσωτερική επένδυση των αιμοφόρων αγγείων. Αυτή η «κολλώδης» φύση του CX3CL1 του επέτρεψε να αιχμαλωτίσει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που περνούσαν από εκεί, προκαλώντας φλεγμονή στα αιμοφόρα αγγεία και συμβάλλοντας, έτσι, σημαντικά στη συσσώρευση πλάκας και την πρόκληση αγγειακής βλάβης.
Περαιτέρω πειράματα έδειξαν ότι όταν οι υποδοχείς CX3CL1 εξαλείφθηκαν από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος ποντικών που τρέφονταν με ασπαρτάμη, η επιβλαβής συσσώρευση πλάκας αποφεύχθηκε. Αυτή η κρίσιμη ανακάλυψη υπογραμμίζει τον πιθανό ρόλο του CX3CL1 στη διαμεσολάβηση των επιπτώσεων της ασπαρτάμης στην υγεία των αρτηριών.
Επιπτώσεις για την ανθρώπινη υγεία και μελλοντική έρευνα
Επόμενος στόχος του δρ. Cao και της ομάδας του είναι να επαληθεύσουν αυτά τα ευρήματα σε ανθρώπους, εκτιμώντας ότι η CX3CL1 θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό στόχο για την αντιμετώπιση μιας σειράς χρόνιων παθήσεων, πέραν των καρδιαγγειακών, που σχετίζονται με τη φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων, όπως τα εγκεφαλικά επεισόδια, η αρθρίτιδα και ο διαβήτης.
«Τα τεχνητά γλυκαντικά έχουν διεισδύσει σχεδόν σε όλα τα είδη τροφίμων, οπότε είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους στην υγεία», καταλήγει ο δρ. Cao.
«Καμπανάκι» από τον ΠΟΥ: Η ασπαρτάμη είναι πιθανή καρκινογόνα ουσία
Ασπαρτάμη: Πόσο πρέπει να ανησυχούμε για το δημοφιλές γλυκαντικό;
Πέντε SOS ερωτήσεις για τα γλυκαντικά – Ο ρόλος τους στην απώλεια βάρους
