Η υπόθεση της Belle Gibson, που συγκλόνισε το κοινό όταν αποκάλυψε ότι είχε θεραπευτεί από τον καρκίνο με τη βοήθεια του μηλόξυδου και άλλων εναλλακτικών θεραπειών, βρίσκεται και πάλι στο προσκήνιο μιας και η ζωή της αποτελεί τη βασική ιδέα για τη νέα σειρά του Netflix, «Apple Cider Vinegar». Η σειρά, που αναμένεται να κερδίσει την προσοχή παγκοσμίως, αναδεικνύει την επικαιρότητα της υπόθεσης και τη σοβαρότητα των επικίνδυνων fake θεραπειών που διαδίδονται μέσω social media.
Το θέμα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, καθώς οι wellness influencers συχνά παραπληροφορούν για να προωθήσουν εμπορικά προϊόντα και να εκμεταλλευτούν τη διάθεση του κοινού για γρήγορες λύσεις στην υγεία τους. Η ερώτηση που προκύπτει: Πώς οι influencers εκμεταλλεύονται τις αμφισβητήσιμες θεραπείες και τη διαδικτυακή παραπληροφόρηση για να δημιουργήσουν κερδοφόρες στρατηγικές και να εξαπατήσουν το κοινό;
Η απάτη με το μηλόξυδο
Η υπόθεση της Belle Gibson αποτέλεσε ένα από τα πιο σοκαριστικά περιστατικά παραπληροφόρησης στον τομέα της υγείας και ευεξίας. Η Gibson, μια δημοφιλής influencer από την Αυστραλία, έγινε γνωστή μέσω του blog και της εφαρμογής «The Whole Pantry», όπου προωθούσε τις φυσικές θεραπείες και το wellness ως τρόπο ζωής, υποστηρίζοντας ότι είχε νικήσει τον καρκίνο χάρη στο μηλόξυδο και άλλων εναλλακτικών μεθόδων.
Η ιστορία της πήρε μεγάλη διάσταση, όταν το 2015 δήλωσε δημόσια ότι είχε διαγνωστεί με καρκίνο στον εγκέφαλο και ότι είχε γιατρευτεί ακολουθώντας μια αυστηρή διατροφή, σε συνδυασμό με φυσικές θεραπείες, όπως το μηλόξυδο. Οι ισχυρισμοί αυτοί την καθιέρωσαν ως μια αναγνωρίσιμη φιγούρα στον κόσμο του wellness και των εναλλακτικών θεραπειών, με χιλιάδες ανθρώπους να ακολουθούν τις συμβουλές της και να αγοράζουν τα προϊόντα που προωθούσε.
Ωστόσο, η αλήθεια αποκαλύφθηκε όταν δημοσιογράφοι άρχισαν να ερευνούν τις δηλώσεις της και ανακάλυψαν ότι δεν υπήρχαν αρχεία από τη διάγνωση του καρκίνου της. Η Gibson παραδέχτηκε τελικά ότι δεν είχε ποτέ καρκίνο και ότι είχε δημιουργήσει την ιστορία για να ενισχύσει την εικόνα της και να πουλήσει προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που βασίζονταν στο μηλόξυδο, για τα οποία η ίδια ισχυριζόταν ότι είχαν θεραπευτικές ιδιότητες.
Η αποκάλυψη της τεράστιας απάτης προκάλεσε σοκ στην κοινή γνώμη και την κατέστρεψε επαγγελματικά. Η Gibson καταδικάστηκε για παραπλανητική συμπεριφορά και το 2017 υποχρεώθηκε να πληρώσει πρόστιμο 410.000 δολαρίων Αυστραλίας, λόγω εξαπάτησης του κοινού και παραβίασης του αυστραλιανού νόμου για τις καταναλωτικές πρακτικές. Παράλληλα, η φήμη της κατέρρευσε και η καριέρα της ως influencer ουσιαστικά σταμάτησε.
Απάτες υγείας στο διαδίκτυο
Το φαινόμενο των fake θεραπειών έχει εξελιχθεί σε μια τεράστια απειλή για την υγεία του ευρύτερου κοινού. Πολλοί influencers και «σύμβουλοι ευεξίας» προωθούν επικίνδυνες και μη αποδεδειγμένες θεραπείες για να ενισχύσουν την επιρροή τους και να δημιουργήσουν κέρδη. Στο διαδίκτυο, οι ψευδείς πληροφορίες μπορούν να αποκτήσουν τεράστιο κοινό και να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ατόμων που τους ακολουθούν «τυφλά». Μια έρευνα για τα fake news στην υγεία υποδεικνύει ότι το 40% των πιο δημοφιλών συνδέσμων στο διαδίκτυο περιείχαν ψευδείς πληροφορίες, με τα εμβόλια και τις καρδιαγγειακές ασθένειες να είναι τα πιο δημοφιλή θέματα παραπληροφόρησης.
Η επιχειρηματική στρατηγική πίσω από τις fake θεραπείες
Οι influencers συχνά εκμεταλλεύονται την ανάγκη των ανθρώπων για «θαυματουργές» λύσεις για την υγεία τους. Μέσω συνεργασιών με brands και την προώθηση προϊόντων χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση, καταφέρνουν να κερδίσουν χρήματα, ανεξάρτητα από τις συνέπειες που μπορεί να έχει η παραπληροφόρηση.
Και φυσικά, η συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι η μοναδική. Υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις, όπως εκείνης της Jessica Ainscough, που δημιούργησε blog για την υγεία και την ευεξία, προωθώντας όμως επικίνδυνες εναλλακτικές θεραπείες για τον καρκίνο, όπως η αμφιλεγόμενη δίαιτα του Ινστιτούτου Gerson. Παρά τις υποσχέσεις της για θεραπεία, η Ainscough τελικά έχασε τη μάχη με τον καρκίνο σε ηλικία μόλις 30 ετών, γεγονός που αναδεικνύει τους σοβαρούς κινδύνους των ανεξέλεγκτων και μη επιστημονικά τεκμηριωμένων θεραπειών.
Άλλες περιπτώσεις περιλαμβάνουν τον Hongchi Xiao, έναν θεραπευτή ευεξίας που καταδικάστηκε για ανθρωποκτονία μετά τον θάνατο μιας γυναίκας που σταμάτησε να παίρνει την ινσουλίνη της κατά τη διάρκεια ενός retreat, και την Kat Torres, μια influencer που καταδικάστηκε το 2024 για εμπορία ανθρώπων και δουλεία μετά την αποκάλυψη ότι εκμεταλλευόταν γυναίκες, τις οποίες ανάγκαζε να δουλεύουν σε κλαμπ και να συμμετέχουν σε σεξουαλικές πράξεις. Και αυτή η υπόθεση ανέδειξε τους κινδύνους που κρύβουν οι κοινωνικές πλατφόρμες και η εκμετάλλευση ευάλωτων ατόμων για κέρδος, παραπλανώντας τα, μεταξύ άλλων, με αμφισβητήσιμες ή επικίνδυνες θεραπείες.
Τι λένε οι επιστήμονες;
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι εναλλακτικές θεραπείες χωρίς επιστημονική βάση είναι επικίνδυνες για την υγεία. Πολλοί ασθενείς που εμπιστεύτηκαν τέτοιες θεραπείες για την ίαση του καρκίνου ή άλλων σοβαρών παθήσεων έχουν καταλήξει με επιδείνωση της κατάστασής τους, ενώ κάποιοι οδηγήθηκαν στον θάνατο. Η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί ότι η θεραπεία των ασθενειών πρέπει να βασίζεται σε έρευνες και τεκμηριωμένα δεδομένα, και όχι σε αμφιλεγόμενα προϊόντα ή θεραπείες που προωθούνται από influencers.
Συμβουλές για τη σωστή αξιολόγηση των θεραπειών από τα social media
Όταν πρόκειται για την υγεία σας, η επιφυλακτικότητα είναι το πρώτο βήμα. Οι «θαυματουργές» θεραπείες που προβάλλονται στα social media μπορεί να είναι επικίνδυνες και να οδηγήσουν σε ψευδείς ελπίδες. Εδώ είναι μερικές χρήσιμες συμβουλές για να προστατευτείτε:
1. Αξιολογήστε τις πηγές πληροφόρησης: Αναζητήστε αξιόπιστες, επιστημονικά τεκμηριωμένες πηγές πριν ακολουθήσετε οποιαδήποτε συμβουλή. Οι ιατρικοί και οι επιστημονικοί οργανισμοί δίνουν ασφαλή δεδομένα.
2. Συμβουλευτείτε πιστοποιημένους επαγγελματίες υγείας: Μην εμπιστεύεστε άτομα χωρίς ιατρική κατάρτιση για σοβαρά θέματα υγείας. Ο γιατρός ή ο ειδικός υγείας σας είναι η καλύτερη πηγή για αξιόπιστες και εξατομικευμένες συμβουλές.
3. Μείνετε μακριά από επικίνδυνες τάσεις: Οι influencers χωρίς επαγγελματική εκπαίδευση μπορεί να προωθούν επικίνδυνες στρατηγικές χωρίς να κατανοούν πλήρως τις συνέπειες. Επιλέξτε πάντα την επιστημονική προσέγγιση για να εξασφαλίσετε την καλή υγεία σας.
Η ήρεμη πρακτική που ανακουφίζει το στρες μετά από τη διάγνωση καρκίνου
