Ως φυσικό αντίδοτο για την εξέλιξη του καρκίνου θα μπορούσε να αξιοποιηθεί η άσκηση και μάλιστα χωρίς απαραίτητα να ιδρώσουμε πολύ. Σύμφωνα με νεότερη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Sports Medicine, η συστηματική σωματική δραστηριότητα πριν από τη διάγνωση του καρκίνου θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο εξέλιξης της νόσου και θανάτου, ακόμα κι αν τα επίπεδά της διατηρούνται χαμηλά.
Παλιότερες μελέτες έχουν αναδείξει τη «δύναμη» της άσκησης ως προς τη μείωση του κινδύνου θανάτου από καρκίνο, αλλά και του κινδύνου εμφάνισης εξαρχής. Ωστόσο, τα ευρήματα αυτά δεν ήταν πειστικά για τον ρόλο της στην εξέλιξη της νόσου, εξηγούν οι ερευνητές της παρούσας μελέτης. Για να το διερευνήσουν περαιτέρω, ανέλυσαν ανώνυμα δεδομένα από το Discovery Health Medical Scheme (DHMS), που συνδέεται με το πρόγραμμα προαγωγής της υγείας Vitality.
Το DHMS είναι το μεγαλύτερο ανοικτό ιατρικό πρόγραμμα στη Νότια Αφρική, το οποίο καλύπτει περίπου 2,8 εκατομμύρια δικαιούχους. Όσον αφορά στο Vitality, πρόκειται για ένα πρόγραμμα, που επιβραβεύει τους συμμετέχοντες για υγιεινές συνήθειες, δίνοντάς τους πόντους για φυσική δραστηριότητα. Οι πόντοι κερδίζονται μέσω συσκευών παρακολούθησης, συμμετοχής στο γυμναστήριο ή οργανωμένων αθλητικών δραστηριοτήτων. Οι τύποι δραστηριότητας, η συχνότητα, η διάρκεια και η ένταση μετατρέπονται σε εβδομαδιαία λεπτά άσκησης.
Πότε σταματά η εξέλιξη
Συνολικά, 28.248 μέλη του προγράμματος Vitality με καρκίνο σταδίου 1 και πλήρη δεδομένα σωματικής δραστηριότητας για το έτος που προηγήθηκε της διάγνωσης συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη, η οποία κάλυψε την περίοδο 2007-2022. Οι καρκίνοι του μαστού και του προστάτη ήταν οι συχνότεροι καρκίνοι, αποτελώντας το 44% του συνόλου της μελέτης. Το χρονικό διάστημα μεταξύ της αρχικής διάγνωσης και της εξέλιξης της νόσου, του θανάτου ή της αποχώρησης από τη μελέτη κυμαινόταν από 1 μήνα έως σχεδόν 13 χρόνια.
Όπως ανέδειξαν τα αποτελέσματα, ο καρκίνος δεν εξελίχθηκε για περίπου στα δύο τρίτα του συνολικού δείγματος (65,5%), αλλά σε λίγο περισσότερο από το ένα τρίτο (34,5%) προχώρησε. Από το σύνολο των συμμετεχόντων, το 81% επέζησε, ενώ το 19% πέθανε πριν ολοκληρωθεί η μελέτη. Ο μέσος χρόνος μέχρι τον θάνατο ήταν 20 μήνες, ενώ η μέση διάρκεια μέχρι την εξέλιξη του καρκίνου ήταν 7 μήνες.
Τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας το έτος πριν τη διάγνωση χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες: χωρίς καταγεγραμμένη δραστηριότητα (62%), χαμηλή δραστηριότητα (έως 60 λεπτά την εβδομάδα, 13%) και μέτρια έως υψηλή δραστηριότητα (πάνω από 60 λεπτά την εβδομάδα, 25%). Λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως ηλικία, φύλο, κοινωνικοοικονομική κατάσταση και άλλες παθήσεις, διαπιστώθηκε ότι όσοι ήταν σωματικά δραστήριοι πριν τη διάγνωση είχαν χαμηλότερα ποσοστά εξέλιξης του καρκίνου και θανάτου.
Συγκεκριμένα, όσοι είχαν χαμηλά επίπεδα δραστηριότητας είχαν 16% λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν εξέλιξη της νόσου σε σχέση με όσους δεν ήταν καθόλου δραστήριοι, ενώ για όσους είχαν μέτρια ή υψηλά επίπεδα δραστηριότητας οι πιθανότητες ήταν 27% χαμηλότερες. Ομοίως, οι πιθανότητες θανάτου από οποιαδήποτε αιτία ήταν 33% χαμηλότερες για όσους είχαν χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας και 47% χαμηλότερες για εκείνους με μέτρια έως υψηλά επίπεδα, σε σύγκριση με όσους δεν ασκούνταν καθόλου.
Δύο χρόνια μετά τη διάγνωση, η πιθανότητα η νόσος να μην έχει εξελιχθεί ήταν 74% για όσους δεν είχαν καταγράψει καμία δραστηριότητα, 78% για όσους είχαν χαμηλά επίπεδα, και 80% για όσους είχαν μέτρια έως υψηλά επίπεδα. Παρόλο που οι πιθανότητες εξέλιξης αυξάνονταν με τον χρόνο, παρέμεναν χαμηλότερες για τους σωματικά δραστήριους. Στα επόμενα τρία χρόνια, οι πιθανότητες μη εξέλιξης ήταν 71%, 75% και 78% αντίστοιχα για μηδενική, χαμηλή και μέτρια έως υψηλή δραστηριότητα. Μετά από 5 χρόνια, οι πιθανότητες ήταν 66%, 70% και 73% αντίστοιχα.
Παρόμοιες τάσεις καταγράφηκαν και για την επιβίωση. Δύο χρόνια μετά τη διάγνωση, η πιθανότητα επιβίωσης ήταν 91% για όσους δεν είχαν καταγράψει δραστηριότητα, 94% για όσους είχαν χαμηλά επίπεδα και 95% για μέτρια έως υψηλά επίπεδα. Οι ισοδύναμες πιθανότητες επιβίωσης 3 έτη μετά τη διάγνωση ήταν 88%, 92% και 94%, αντίστοιχα, και 84%, 90% και 91%, αντίστοιχα, μετά από 5 έτη.
Οι πιθανές εξηγήσεις
Αν και πρόκειται για μελέτη παρατήρησης, οι ερευνητές σημειώνουν ότι υπάρχουν αρκετές πιθανές βιολογικές εξηγήσεις για τα ευρήματα, υποστηρίζοντας ότι η σωματική δραστηριότητα ενισχύει την ανοσία αυξάνοντας τον αριθμό των κυττάρων φυσικών δολοφόνων, των λεμφοκυττάρων, των ουδετερόφιλων και των ηωσινόφιλων.
Η σωματική δραστηριότητα θα μπορούσε επίσης να μειώσει τον κίνδυνο εξέλιξης ορμονοευαίσθητων καρκίνων, όπως ο καρκίνος του μαστού και του προστάτη, ρυθμίζοντας τα επίπεδα οιστρογόνων και τεστοστερόνης, προσθέτουν. «Σε έναν κόσμο όπου ο καρκίνος συνεχίζει να αποτελεί σημαντική επιβάρυνση για τη δημόσια υγεία, η προώθηση της σωματικής δραστηριότητας μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη όσον αφορά την εξέλιξη του καρκίνου, καθώς και την πρόληψη και την αντιμετώπισή του», καταλήγουν οι ερευνητές.
Καρκίνος παχέος εντέρου: Η ανεπάρκεια αυτού του συστατικού συνδέεται με αύξηση του κινδύνου νόσου
Καρκίνος παχέος εντέρου: Η «αόρατη» διαταραχή που επιταχύνει την εξέλιξή του
