Παρά τη συχνότητά του, μιας και αποτελεί την πιο κοινή χρόνια πάθηση στην παιδική ηλικία, η διάγνωση του άσθματος είναι συχνά δύσκολη, καθώς τα συμπτώματα διαφέρουν σημαντικά από παιδί σε παιδί. Για χρόνια, οι γιατροί βασίζονταν σε επεμβατικές και πολλές φορές επώδυνες διαδικασίες για να κατανοήσουν την ακριβή μορφή της ασθένειας. Τώρα, μια νέα μέθοδος θα μπορούσε να φέρει επανάσταση στη διάγνωση του παιδικού άσθματος: ένα απλό και ανώδυνο τεστ που βασίζεται σε ρινικό επίχρισμα υπόσχεται να αλλάξει τα δεδομένα, κάνοντας τη διάγνωση πιο εύκολη, ανώδυνη και λιγότερο ακριβή.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο JAMA από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Pittsburgh, εισάγει ένα μη επεμβατικό διαγνωστικό εργαλείο, που ανιχνεύει συγκεκριμένους υποτύπους του άσθματος (γνωστούς ως ενδότυποι) σε παιδιά. Αυτή η εξέλιξη όχι μόνο διευκολύνει τη διάγνωση, αλλά ανοίγει και τον δρόμο για πιο στοχευμένες θεραπείες, ειδικά για τύπους άσθματος που μέχρι τώρα ήταν δύσκολο να ανιχνευθούν.
Γιατί η διάγνωση είναι δύσκολη;
Η διάγνωση του άσθματος είναι δύσκολη, γιατί πρόκειται για μια πολυδιάστατη ασθένεια που εκδηλώνεται διαφορετικά από ασθενή σε ασθενή. Οι υποτύποι του άσθματος, γνωστοί και ως ενδότυποι, ταξινομούνται σύμφωνα με την ανοσολογική τους βάση. Συγκεκριμένα, υπάρχουν οι εξής τρεις κύριοι τύποι: το T2-high, το οποίο προκαλείται από φλεγμονή που σχετίζεται με τα κύτταρα T-helper 2, το T17-high, που έχει περισσότερη φλεγμονή από τα κύτταρα T-helper 17 και λιγότερη από τα T-helper 2, και το low-low, που χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα φλεγμονής και από τους δύο τύπους.
Για τη διάγνωση αυτών των υποτύπων, παραδοσιακά απαιτούνται επεμβατικές διαδικασίες, όπως η βρογχοσκόπηση, κατά την οποία λαμβάνεται δείγμα ιστού από τους πνεύμονες υπό γενική αναισθησία. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία είναι δύσκολη και συχνά ανέφικτη για τα περισσότερα παιδιά, ιδίως για εκείνα με πιο ήπια μορφή της ασθένειας. Εναλλακτικά, οι γιατροί στηρίζονται σε εξετάσεις αίματος, αξιολόγηση πνευμονικής λειτουργίας και ιστορικό αλλεργιών, οι οποίες όμως δεν είναι απολύτως αξιόπιστες και ακριβείς για την κατηγοριοποίηση των διαφορετικών υποτύπων του άσθματος.
Μια απλή λύση για ένα σύνθετο πρόβλημα
Η ομάδα του Δρος. Juan Celedón, καθηγητή παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Pittsburgh μελέτησε τα δείγματα από 459 παιδιά σε τρεις διαφορετικές μελέτες. Το δείγμα συλλέγεται εύκολα από τη ρινική κοιλότητα του παιδιού με μια μπατονέτα και αναλύεται για την έκφραση συγκεκριμένων γονιδίων που σχετίζονται με τους ενδότυπους του άσθματος.
Όπως αποδείχθηκε, το τεστ κατάφερε να ανιχνεύσει με ακρίβεια τους τρεις κύριους υποτύπους του άσθματος. Ειδικότερα, το 23%-29% των παιδιών παρουσίασε T2-high άσθμα, το 35%-47% T17-high και το 30%-38% low-low. Με αυτόν τον τρόπο, οι γιατροί αποκτούν μια ακριβή εικόνα της πάθησης, διευκολύνοντας τη στοχευμένη θεραπεία και την ανάπτυξη πιο εξατομικευμένων στρατηγικών για τη διαχείριση του άσθματος στα παιδιά.
Οι τρέχουσες θεραπείες για το άσθμα είναι πιο αποτελεσματικές για τον τύπο T2-high, χάρη στην ύπαρξη βιολογικών φαρμάκων που στοχεύουν συγκεκριμένα ανοσολογικά κύτταρα. Ωστόσο, για τους τύπους T17-high και low-low, δεν υπάρχουν ακόμα εξειδικευμένες θεραπείες.
Η δυνατότητα διάγνωσης αυτών των υποτύπων με το νέο τεστ ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Όπως αναφέρει ο Δρ. Celedón, «τώρα που μπορούμε να ανιχνεύσουμε εύκολα όλους τους ενδότυπους, μπορούμε να προωθήσουμε την έρευνα και να αναπτύξουμε θεραπείες για τα παιδιά που μέχρι τώρα δεν είχαν αποτελεσματικές επιλογές».
Το νέο τεστ δεν διευκολύνει μόνο τη διάγνωση του άσθματος, αλλά ανοίγει επίσης νέες προοπτικές για την κατανόηση της ασθένειας. Με την ακριβή ανίχνευση των ενδότυπων, καθίσταται εφικτή η διερεύνηση σημαντικών ερωτημάτων που αφορούν την εξέλιξη του άσθματος. Για παράδειγμα, γιατί σε ορισμένα παιδιά η πάθηση επιδεινώνεται κατά την εφηβεία, ενώ σε άλλα βελτιώνεται; Πώς επηρεάζει το φύλο την πορεία της ασθένειας, καθώς παρατηρείται αύξηση των περιπτώσεων άσθματος στις γυναίκες στην ενήλικη ζωή; Και, πιο σημαντικό, αλλάζουν οι ενδότυποι του άσθματος με την πάροδο του χρόνου ή σε απόκριση στις θεραπείες; Αυτά τα ερωτήματα, που παρέμεναν αναπάντητα ή δύσκολα εξετάσιμα, μπορούν τώρα να μελετηθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια, χάρη στο νέο ρινικό τεστ.
Παιδικό άσθμα: Ένα στα τρία περιστατικά αποδίδεται στη ρύπανση του αέρα
Άσθμα: Ο παράγοντας – κλειδί που θωρακίζει τους πνεύμονες του παιδιού
