Μια ένεση στον όγκο με ιούς που αναπτύχθηκαν στο εργαστήριο δεν ήταν και τόσο περίπλοκη διαδικασία για την ιολόγο Δρ. Beata Halassy, η οποία κατάφερε έτσι να καταπολεμήσει την υποτροπή του καρκίνου του μαστού, εγείροντας όμως σημαντικά ηθικά διλλήματα.
Η Δρ. Beata Halassy, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ στην Κροατία, ανακάλυψε το 2020, σε ηλικία 49 ετών, ότι ο καρκίνος του μαστού είχε επανεμφανιστεί στην περιοχή της προηγούμενης μαστεκτομής. Καθώς επρόκειτο για την δεύτερη υποτροπή από τότε που είχε αφαιρεθεί ο αριστερός μαστός, δεν επιθυμούσε να προχωρήσει σε έναν ακόμη κύκλο χημειοθεραπείας. Μελετώντας στη συνέχεια τη βιβλιογραφία, αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια της εφαρμόζοντας στον ίδιο της τον εαυτό μια πειραματική θεραπεία.
H Δρ. Beata Halassy/ Credit: Ivanka Popić/ Πηγή: Nature
Στην μελέτη της περίπτωσής της, που δημοσιεύθηκε στο Vaccines, περιγράφεται πώς η ερευνήτρια διαχειρίστηκε με δική της πρωτοβουλία μια θεραπεία που ονομάζεται ογκολυτική ιοθεραπεία (OVT) για να βοηθήσει στην ίαση του δικού της καρκίνου σταδίου 3. Πλέον, είναι απαλλαγμένη από τον καρκίνο εδώ και τέσσερα χρόνια. Αυτή της η επιλογή, ωστόσο, για αυτοθεραπεία την θέτει ανάμεσα στους επιστήμονες που έχουν στιγματιστεί για αυτή την αμφίβολη πρακτική.
Τι είναι η ογκολυτική ιοθεραπεία
Ο αναδυόμενος τομέας της ογκολυτικής ιοθεραπείας αξιοποιεί τους ιούς, προκειμένου να επιτεθεί στα καρκινικά κύτταρα και να προκαλέσει το ανοσοποιητικό σύστημα να τα καταπολεμήσει. Οι περισσότερες κλινικές δοκιμές έχουν διεξαχθή μέχρι στιγμής σε μεταστατικό καρκίνο, αλλά τα τελευταία χρόνια κατευθύνονται προς ασθένειες σε προηγούμενα στάδια. Μια θεραπεία με την ονομασία T-VEC, έχει εγκριθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες για τη θεραπεία του μεταστατικού μελανώματος, αλλά δεν υπάρχουν ακόμη παράγοντες της ογκολυτικής ιοθεραπείας που να έχουν εγκριθεί για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού σε οποιοδήποτε στάδιο, οπουδήποτε στον κόσμο.
Αν και η Δρ. Halassy τονίζει ότι δεν ειδικεύεται στην ογκολυτική ιοθεραπεία, η εμπειρία της στην καλλιέργεια και τον καθαρισμό ιών στο εργαστήριο της έδωσε την αυτοπεποίθηση να δοκιμάσει τη θεραπεία. Ειδικότερα, επέλεξε να στοχεύσει τον όγκο της με δύο διαφορετικούς ιούς διαδοχικά – έναν ιό ιλαράς και στη συνέχεια έναν ιό φυσαλιδώδους στοματίτιδας (VSV). Και τα δύο παθογόνα είναι γνωστό ότι μολύνουν τον τύπο κυττάρου από τον οποίο προήλθε ο όγκος της και έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί σε κλινικές δοκιμές της ογκολυτικής ιοθεραπείας. Η Δρ Halassy είχε προηγούμενη εμπειρία εργασίας και με τους δύο ιούς και αμφότεροι έχουν καλό ιστορικό ασφάλειας: το στέλεχος της ιλαράς χρησιμοποιείται ευρέως στα παιδικά εμβόλια και το στέλεχος του VSV προκαλεί, στη χειρότερη περίπτωση, ήπια συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη.
Σε διάστημα δύο μηνών, ένας συνάδελφός της χορήγησε μια σειρά θεραπειών με ερευνητικό υλικό που είχε παρασκευάσει πρόσφατα η Δρ. Halassy, το οποίο εγχύθηκε απευθείας στον όγκο της. Οι ογκολόγοι συμφώνησαν να την παρακολουθούν κατά τη διάρκεια της αυτοθεραπείας, ώστε να είναι σε θέση να στραφεί στη συμβατική χημειοθεραπεία, εάν τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά.
Τα θετικά αποτελέσματα και τα ηθικά διλλήματα
Η θεραπευτική προσέγγιση στέφθηκε με επιτυχία: χωρίς σοβαρές παρενέργειες, ο όγκος συρρικνώθηκε σημαντικά και έγινε πιο μαλακός, ενώ αποκολλήθηκε από τον θωρακικό μυ και το δέρμα στα οποία είχε εισβάλει, καθιστώντας εύκολη τη χειρουργική αφαίρεσή του. Μια περαιτέρω ανάλυση μετά την αφαίρεση έδειξε ότι η θεραπεία είχε επιτελέσει το σκοπό της, οδηγώντας το ανοσοποιητικό σύστημα να ενεργοποιήσει τα λεμφοκύτταρα και να επιτεθούν τόσο στους ιούς όσο και στα κύτταρα του όγκου. Μετά την επέμβαση, έλαβε θεραπεία ενός έτους με το αντικαρκινικό φάρμακο τραστουζουμάμπη.
Παρότι η Δρ. Halassy αισθάνθηκε ευθύνη της να δημοσιεύσει τα ευρήματά της, έλαβε περισσότερες από δώδεκα απορρίψεις από επιστημονικά περιοδικά – κυρίως, όπως αναφέρει, λόγω του αυτοπειραματισμού. Σύμφωνα με τον Δρα Jacob Sherkow, ερευνητή νομικής και ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις Urbana-Champaign, ο μεγαλύτερος κίνδυνος βρίσκεται στον ενδεχόμενο πειραματισμό των ασθενών με καρκίνο με μη συμβατικές θεραπείες, καθώς είναι και πιο ευάλωτοι. Ωστόσο, σημειώνει, είναι επίσης σημαντικό να διασφαλιστεί ότι η γνώση που προέρχεται από τον αυτοπειραματισμό δεν θα χαθεί. Το έγγραφο τονίζει, παρόλα αυτά, ότι η αυτοθεραπεία με ιούς που καταπολεμούν τον καρκίνο «δεν πρέπει να είναι η πρώτη προσέγγιση» σε περίπτωση διάγνωσης καρκίνου.
Τελικά, η Δρ. Halassy δε μετανιώνει για την αυτοθεραπεία ή για την επίμονη επιδίωξή της να δημοσιεύσει τα αποτελέσματα της μελέτης. Πιστεύει ότι είναι απίθανο κάποιος να προσπαθήσει να την αντιγράψει, επειδή η θεραπεία απαιτεί μεγάλη επιστημονική γνώση και την αντίστοιχη δεξιότητα.
Καρκίνος: Επτά πρωτοπόροι Έλληνες δημιουργούν εργαλείο AI που ανιχνεύει μεταστάσεις
Καρκίνος: Το ευρείας χρήσης φάρμακο που μειώνει τον κίνδυνο θανάτου κατά 20%
