Οι μέρες των διακοπών είναι ακόμη νωπές στη μνήμη μας όπως ακριβώς και οι διατροφικές ατασθαλίες που συνήθως τις συνοδεύουν. Πώς επιστρέφει ένα παιδί στον δρόμο της σωστής διατροφής και ποιες οδούς πρέπει να ακολουθήσουμε πιστά εμείς οι γονείς; Ο διαιτολόγος – διατροφολόγος, Μανώλης Μανωλαράκης έχει όλες τις απαντήσεις…
Πόσο σημαντικό είναι το φαγητό στο σχολείο
Ο χρόνος που περνούν τα παιδιά στο σχολείο ισοδυναμεί περίπου με το 1/3 της ημέρας. Ώρες κατά τις οποίες παρότι είναι καθισμένα σε μία αίθουσα διδασκαλίας, δεν λείπει η κίνηση και η δραστηριότητα. Παρόλα αυτά οι διατροφικές επιλογές δεν είναι οι καλύτερες δυνατές, είτε επειδή το πρωινό στο σπίτι είναι ελλιπές (αν όχι ανύπαρκτο) είτε επειδή δεν δίνεται η δέουσα προσοχή και επιμέλεια στο θέμα της διατροφής.
Θα πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου ότι η σχολική κοινότητα αποτελεί ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο κάθε παιδί δέχεται πολλές και διαφορετικές επιρροές. Οι διαφοροποιήσεις στη διατροφική συμπεριφορά άλλα και η συνολική του στάση σε σχέση με τη τροφή μπορεί να μην έχουν να κάνουν μόνο με γευστικές προτιμήσεις αλλά και με την εικόνα του σώματος.
Τα 4 +1 βήματα
Όλες οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας αλλά και η λύση του ξεκινάει από την οικογένεια. Αναπόφευκτα λοιπόν το φαγητό στο σχολείο είναι η προέκταση του φαγητού της οικογένειας και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αντιμετωπίζεται ευκαιριακά ή αποσπασματικά. Είναι αναγκαίο λοιπόν να ξεκινήσουμε το προγραμματισμό μας όχι με βάση του τι θα φάμε στο σχολείο αλλά του πώς θα δημιουργήσουμε σωστές και σταθερές διατροφικές αρχές και συμπεριφορές μέσα στο σπίτι.
Και η αφετηρία βρίσκεται στη μαγική λέξη πρόγραμμα. Γιατί τα παιδιά όταν λειτουργούν μέσα σε ένα πλαίσιο – πρόγραμμα μπορούν να αποδώσουν καλύτερα αλλά και να αφομοιώσουν πιο εύκολα συνήθειες και συμπεριφορές σε σχέση με το φαγητό. Συνήθειες που δεν σχετίζονται μόνο με το τι τρώμε αλλά και το πώς οργανώνουμε το οικογενειακό φαγητό. Από το να πλένουμε τα χέρια μας πριν φάμε μέχρι το να μαζεύουμε πάντα το πιάτο μας μετά το φαγητό.
Ειδικότερα για το ζήτημα του προγραμματισμού του φαγητού θα πρέπει να υπάρχει ποικιλία σε γεύσεις και εναλλακτικές λύσεις αλλά και ευελιξία που να ικανοποιεί όλες τις επιθυμίες. Και τούτο διότι απαραίτητο συστατικό της επιτυχίας είναι η συμμετοχή των παιδιών όχι μόνο στον προγραμματισμό αλλά και στα διαφορετικά στάδια του οικογενειακού φαγητού: από την αγορά των τροφίμων όπου το παιδί έρχεται σε επαφή με την τροφή στην αρχική της μορφή μέχρι και το μαγείρεμα όπου αναπτύσσει τις δεξιότητές του. Μην διστάσετε να αφήσετε το παιδί να προετοιμάσει τμήματα ή και ολόκληρο το γεύμα του π.χ. κάποιο μικρογεύμα στο σχολείο ή το φαγητό μετά την προπόνηση του ή ακόμα και τη σαλάτα για το φαγητό του.
Όλα αυτά βέβαια κάτω από την πίεση του χρόνου μπορεί να ακυρωθούν στη πράξη όμως η οργάνωση θα βοηθήσει σημαντικά. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από μικρές και τακτικές μερίδες φαγητού και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να επαναπαυόμαστε στη δική τους κρίση ή στην κρίση της γιαγιάς για το πόσο και πότε θα φάνε.
Πάντα όμως πρέπει να έχουμε κατά νου την ποικιλία καθώς ο μεγαλύτερος εχθρός αλλά και πρόκληση κάθε οικογένειας είναι η αποφυγή της μονοτονίας. Τα φρούτα και οι ξηροί καρποί αποτελούν μια καλή και υγιεινή επιλογή αλλά για πόσες μέρες; Προσπαθούμε λοιπόν μέσα από μια σωστή διαχείριση υλικών να εμπλουτίσουμε τις διατροφικές μας επιλογές. Και πραγματικά με λίγη φαντασία και υλικά από άλλα γεύματα μπορούμε να δώσουμε έναν άλλο τόνο στο φαγητό στο σχολείο.
Η ομελέτα που περίσσεψε μπορεί να μπει στο τοστ, όπως και το μπιφτέκι, τα μακαρόνια μπορούν να γίνουν μακαρονόπιτα αλλά και τα φρούτα που πολλές φορές ξεμένουν στη φρουτιέρα μπορούν να γίνουν σπιτική μαρμελάδα ή να εμπλουτίσουν ένα κέικ ολικής άλεσης χωρίς ζάχαρη ή να δυναμώσουν γευστικά κάποια σπιτική μπάρα.
Πάνω από όλα το καλό παράδειγμα
Τα πάντα ξεκινάνε από το σπίτι, από την οικογένεια. Και τα προβλήματα και οι λύσεις. Μια οικογένεια (εκ των πραγμάτων) περνάει λίγο χρόνο στο τραπέζι για φαγητό. Κατά συνέπεια είναι πολύ λογικό να υπάρχουν περιορισμένες δυνατότητες ώστε να αποκτήσουν τα παιδιά καλές διατροφικές παραστάσεις.
Δίνουμε πρώτοι το καλό παράδειγμα καταναλώνοντας μαζί με τα παιδιά τα φρούτα μας και προσπαθούμε εμείς οι ίδιοι πρώτοι να δώσουμε το πρότυπο σωστής διατροφικής συμπεριφοράς στο τραπέζι. Εκεί που θα καθίσουμε να φάμε το φαγητό μας δεν θα λύσουμε τις διαφορές μας ούτε θα ξεκινήσουμε συζητήσεις που θα δημιουργήσουν ένταση. Προσπαθούμε ήρεμα και μεθοδικά να περάσουμε απλά μηνύματα στα παιδιά: αργό μάσημα, πολύχρωμο πιάτο, χαλαρό περιβάλλον, συμμετοχή στο φαγητό, όχι χάζι σε οθόνες κινητών, tablet ή τηλεόρασης.
Θέστε στην διατροφή σας απλούς καθημερινούς κανόνες που θα επιτρέψουν στα παιδιά να αποκτήσουν στέρεες διατροφικές συνήθειες οι οποίες θα υλοποιούνται από όλους και σε καμία περίπτωση δεν θα αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης ή επιλεκτικής εφαρμογής.
Δέκα πράγματα που δεν πρέπει να ξεχνάμε
- Συμμετέχουμε όλοι στο προγραμματισμό του φαγητού
- Τρώμε ΠΑΝΤΑ στο τραπέζι μαζί με τους άλλους
- Όσο τρώμε δεν υπάρχει συσκευή με οθόνη στο τραπέζι
- Δεν σηκωνόμαστε από το τραπέζι πριν τελειώσει το γεύμα
- Κάθε μέρα τρώμε πρωινό
- Τρώμε 3 διαφορετικά φρούτα την ημέρα
- Ξεκινάμε το φαγητό μας πάντα με (τη μισή) σαλάτα
- Δεν ξεχνάμε το νερό καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρα
- Αποφεύγουμε τα τυποποιημένα τρόφιμα και ειδικότερα αυτά που είναι πλούσια σε ζάχαρη
- Ασχολούμαστε με το τι τρώμε και όχι με την εικόνα μας στο καθρέφτη
