Το παιχνίδι στο χώμα και τη λάσπη μπορεί να ενισχύσει πολλαπλά την άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος του παιδιού σύμφωνα με τους ερευνητές.
Στα social media και σε πλατφόρμες όπως το TikTok (με tag όπως το #CleanTok) οι γονείς βομβαρδίζονται με μηνύματα για το πόσο σημαντικό είναι να κρατούν καθαρές όλες τις επιφάνειες του σπιτιού, να είναι όλα απολυμασμένα και αστραφτερά. Όμως, δύο καθηγητές από το Πανεπιστήμιο York St John στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Samuel J. White Αναπληρωτής Καθηγητής & Επικεφαλής Προγραμμάτων και ο Philippe B. Wilson Αντιπρύτανης Καινοτομίας μας προτρέπουν να δούμε τη βρωμιά και τη λάσπη με διαφορετικό μάτι. Όπως προτείνουν με άρθρο τους στο The Conversation, η έκθεση σε λάσπη και χώμα μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών, να μειώσει τον κίνδυνο αλλεργιών και ακόμη και να περιορίσει την πιθανότητα εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων.
Η λάσπη: Μια φυσική πηγή μικροβίων και ένα «εργαλείο» υγείας
Η λάσπη δεν είναι απλώς ένα μείγμα χώματος και νερού, αλλά ένα ολόκληρο μικροβιακό οικοσύστημα. Σύμφωνα με τον Wilson, ένα μόνο γραμμάριο χώματος μπορεί να περιέχει μέχρι και 10 δισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, από χιλιάδες διαφορετικά είδη. Αυτοί οι μικροοργανισμοί είναι το κλειδί για την «εκπαίδευση» του ανοσοποιητικού συστήματος. Με την έκθεση των παιδιών σε αυτή την ποικιλία μικροβίων, το ανοσοποιητικό τους σύστημα μαθαίνει να αναγνωρίζει και να αντιμετωπίζει τους βλαβερούς εισβολείς, ενώ ταυτόχρονα αποφεύγει τις υπερβολικές αντιδράσεις σε αβλαβείς ουσίες, όπως η γύρη ή οι τροφές.
«Η παιδική ηλικία είναι μια ιδιαίτερα εύπλαστη περίοδος ‘εκμάθησης’ για το ανοσοποιητικό σύστημα», εξηγεί ο White, προσθέτοντας πως η επαφή με μια ποικιλία μικροβίων βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν ένα ισορροπημένο και ανθεκτικό ανοσοποιητικό σύστημα. Όταν το σύστημα αυτό μαθαίνει από νωρίς να επιτίθεται μόνο στους πραγματικά βλαβερούς μικροοργανισμούς, μειώνεται η πιθανότητα υπερευαισθησίας σε ακίνδυνες ουσίες, που αποτελεί τη βάση για πολλά αλλεργικά και αυτοάνοσα νοσήματα.
Η υπόθεση της υγιεινής και οι αρνητικές συνέπειες της εμμονικής αποστείρωσης
Οι δύο καθηγητές εξηγούν ότι σύμφωνα με την υπόθεση της υγιεινής» που επικρατεί, η υπερβολική καθαριότητα και αποστείρωση στο αστικό περιβάλλον στερεί το ανοσοποιητικό σύστημα από τις προκλήσεις που χρειάζεται για να αναπτυχθεί σωστά. Το αποτέλεσμα είναι ένα ανοσοποιητικό σύστημα που αντιδρά υπερβολικά σε αθώα ερεθίσματα και μπορεί να εκδηλώσει αλλεργίες, όπως το άσθμα, το έκζεμα και η αλλεργική ρινίτιδα.
Οι White και Wilson παραθέτουν έρευνες που δείχνουν πως τα παιδιά που μεγαλώνουν σε υπερβολικά αποστειρωμένα περιβάλλοντα, όπως οι πόλεις με περιορισμένη πρόσβαση στη φύση και στα ζώα, είναι κατά 50% πιο πιθανό να εμφανίσουν άσθμα και τροφικές αλλεργίες σε σχέση με τα παιδιά που μεγαλώνουν στην ύπαιθρο ή σε επαφή με ζώα. Αυτό το ποσοστό εξηγείται από την έλλειψη επαφής με τους μικροοργανισμούς της φύσης, που οδηγεί το ανοσοποιητικό σύστημα να αντιδρά υπερβολικά ή, σε κάποιες περιπτώσεις, να στρέφεται ενάντια στον ίδιο τον οργανισμό, προκαλώντας αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο διαβήτης τύπου 1 ή η πολλαπλή σκλήρυνση.
Τα οφέλη της μικροβιακής έκθεσης και η ψυχική ευεξία
Η μικροβιακή έκθεση μέσω του παιχνιδιού στη φύση προσφέρει και άλλα οφέλη, εκτός από την ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Έρευνες δείχνουν ότι το Mycobacterium vaccae, ένα βακτήριο που συναντάται συχνά στο χώμα, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής και ακόμη και στη βελτίωση της διάθεσης. Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει πως το βακτήριο αυτό μειώνει τα συμπτώματα άγχους και στρες μέσω της ενίσχυσης της παραγωγής σεροτονίνης, της βασικής χημικής ουσίας που ευθύνεται για την καλή διάθεση. Αν και οι έρευνες αυτές συνεχίζονται, υπάρχουν ενδείξεις ότι ανάλογα αποτελέσματα μπορεί να παρατηρηθούν και στους ανθρώπους.
Οδηγίες για ασφαλές παιχνίδι στα χώματα!
Οι White και Wilson κατανοούν ότι οι γονείς ενδέχεται να ανησυχούν για τα θέματα υγιεινής και καθαριότητας. Για αυτό, συνιστούν τα εξής:
Επιλογή καθαρών χώρων: Ιδανικοί χώροι για παιχνίδι είναι οι κήποι και τα πάρκα, αποφεύγοντας όμως περιοχές με ζωικά απόβλητα ή χημικά. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα κιτ ελέγχου εδάφους για να βεβαιωθείτε ότι το χώμα είναι ασφαλές.
Κατάλληλη ένδυση: Προτιμήστε αδιάβροχα ρούχα και παπούτσια για να προστατεύσετε τα παιδιά από υπερβολική βρωμιά και να κάνετε τον καθαρισμό πιο εύκολο.
Σωστή υγιεινή των χεριών: Το καλό πλύσιμο των χεριών μετά το παιχνίδι εξαλείφει τα βλαβερά βακτήρια χωρίς να αφαιρεί τα ωφέλιμα.
Συχνή επαφή με το περιβάλλον: Η τακτική έκθεση στα μικρόβια της φύσης είναι απαραίτητη για να ενισχυθεί το ανοσοποιητικό.
Το χώμα και η λάσπη, λοιπόν, δεν είναι απλώς ένα παιχνίδι για τα παιδιά. Είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την ενίσχυση της υγείας τους. Όπως αναφέρουν οι White και Wilson, σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο αποστειρωμένος, η επαφή με τη φύση και τα μικρόβιά της μπορεί να είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών.
Αντίσταση στα αντιβιοτικά: Ο απίστευτος ρόλος που παίζει η καθαριότητα του σπιτιού
Πανδημία: Τι προκαλούν τα lockdown στο ανοσοποιητικό σύστημα
Το παιδί δεν θέλει να κάνει μπάνιο – Ψυχραιμία και άλλοι 10 τρόποι για να τα καταφέρετε
