Έτοιμη για να αντιμετωπίσει τις μεγάλες προκλήσεις της κλιματικής κρίσης στα συστήματα υγείας θα είναι η νέα γενιά επαγγελματικών υγείας. Τροπικές ασθένειες όπως ο Δάγκειος πυρετός και η ελονοσία, η επιδείνωση χρόνιων νοσημάτων, όπως άσθμα, καρδιοπάθειες και καρκίνος, από την ατμοσφαιρική ρύπανση και η σχετιζόμενη με τις ακραίες θερμοκρασίες νοσηρότητα θα συμπεριλαμβάνονται στη διδακτέα ύλη για τους περισσότερους από 10.000 φοιτητές ιατρικής του Ευρωπαϊκού Δικτύου Εκπαίδευσης για το Κλίμα και την Υγεία (ENCHE), την επιστημονική σύμπραξη 25 Ιατρικών Σχολών από το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Σλοβενία, τη Σουηδία, την Ισπανία, την Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Το φιλόδοξο όσο και κρίσιμο project αποτελεί ένα πρόγραμμα κατάρτισης με στόχο, για τα πρώτα τρία χρόνια του αρχικά, να έχει εξασφαλίσει στους χιλιάδες σπουδαστές του τα κατάλληλα εφόδια για να αναγνωρίζουν, να προλαμβάνουν και να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους δημόσιας υγείας από την κλιματική αλλαγή, καθώς και να παρέχουν βιώσιμες λύσεις για τον υγειονομικό τομέα που, σύμφωνα με στοιχεία, συμβάλλει στην ατμοσφαιρική ρύπανση συγκεντρώνοντας το 5% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων.
Ο καθηγητής Iain McInnes, αντιπρόεδρος και επικεφαλής του Κολλεγίου Ιατρικών, Κτηνιατρικών και Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης και συμπρόεδρος του ENCHE, δήλωσε: «Από την εξάπλωση των μολυσματικών ασθενειών έως τους ολοένα πιο θανατηφόρους καύσωνες, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία γίνονται συνεχώς πιο επικίνδυνες. Ως εκπαιδευτικοί, είναι δική μας ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι η επόμενη γενιά γιατρών, επαγγελματιών υγείας και ηγετών της υγειονομικής περίθαλψης θα έχει τις δεξιότητες που χρειάζονται για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις και να μπορεί να παρέχει στους ασθενείς την καλύτερη δυνατή φροντίδα. Ελπίζω ότι πολλά περισσότερα ιδρύματα θα ενταχθούν σε αυτό το δίκτυο και στην αποστολή μας να προστατεύσουμε και να βελτιώσουμε την υγεία του ανθρώπου με φόντο το μεταβαλλόμενο περιβάλλον».
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά ότι η κλιματική κρίση θα στοιχίζει περισσότερους από 10 εκατ. θανάτους τον χρόνο αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, με τις ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες και τα οικονομικά αδύναμα κράτη να πληρώνουν ακριβότερο αντίτιμο.
Προετοιμασμένοι για άγνωστες ασθένειες
Επί του παρόντος, η διδασκαλία για τον ρόλο του κλίματος στην υγεία περιορίζεται σε μια ενότητα ή διάλεξη, παρατηρεί Δρ Camille Huser από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, συμπρόεδρος του δικτύου. Το ENCHE έρχεται να καλύψει αυτό το μεγάλο κενό στην ιατρική εκπαίδευση. Όπως εξήγησε μιλώντας στον Guardian: «οι γιατροί του μέλλοντος θα έρχονται αντιμέτωποι με ένα ευρύ φάσμα ασθενειών που δεν βλέπουν σήμερα. Είναι κάτι που πρέπει να ξέρουν ώστε να μπορούν να τις αναγνωρίζουν». Οι συνέπειες εντούτοις δεν σταματούν στις άγνωστες ως σήμερα νόσους.
«Η κλιματική κρίση επιδεινώνει και τις γνωστές σε εμάς ασθένειες» προσθέτει η Δρ Huser. «Ο διαβήτης, για παράδειγμα, δεν είναι κάτι που οι άνθρωποι συνδέουν με την κλιματική αλλαγή, τα συμπτώματα όμως και οι επιπλοκές πολλαπλασιάζονται και εντείνονται για τους ανθρώπους που ζουν σε ένα περιβάλλον με αλλαγή του κλίματος». Η μικροβιακή αντοχή είναι μια ακόμα απειλή για τη δημόσια υγεία που ενισχύεται από την κλιματική κρίση.
«Πράσινη συνταγογράφηση» και προσωπική ανάπτυξη
Το πρόγραμμα θα εμφυσήσει στους φοιτητές την οικολογική συνείδηση, επί παραδείγματι με την ενεργητική μετακίνηση (περπάτημα ή ποδήλατο αντί για οδήγηση) και την «πράσινη συνταγογράφηση», όπου οι ασθενείς ενθαρρύνονται για ενασχόληση με δραστηριότητες όπως η κηπουρική και η δενδροφύτευση, οι οποίες ωφελούν ταυτόχρονα τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Τα ως άνω θα τους χαρίσουν, πέρα από οφέλη για την υγεία τους, και προσωπική ανάπτυξη. Θα συνειδητοποιήσουν, σύμφωνα με τη Huser, τον αρνητικό ρόλο που διαδραματίζουν τα συστήματα υγείας στην ατμοσφαιρική ρύπανση, με τις ίδιες ή και μεγαλύτερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από ό,τι η αεροπορική βιομηχανία, κάτι που η πλειονότητα των ανθρώπων αγνοεί. «Αισθάνεστε ενοχές όταν πετάτε σε κάποιο μέρος, όχι όμως όταν πηγαίνετε στον γιατρό».
Κατά τον Δρ McInnes, στόχος του ENCHE είναι «να εντάξουμε τη συζήτηση στα προγράμματα ιατρικών σπουδών, ώστε οι γιατροί του μέλλοντος να είναι ενημερωμένοι και να μην το εκλαμβάνουν ως κομμάτι μιας εκστρατείας ευαισθητοποίησης. Είναι εξίσου καίριο και κρίσιμο για τη σκέψη τους, όπως είναι η διαχείριση της παχυσαρκίας, του καπνίσματος και άλλων περιβαλλοντικών προκλήσεων. Είναι απλώς μέρος του DNA σου ως γιατρός».
Βιώσιμα συστήματα υγείας με στήριξη ΠΟΥ
Το ENCHE, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, θα αποτελέσει περιφερειακό κόμβο της Παγκόσμιας Κοινοπραξίας για την Εκπαίδευση για το Κλίμα και την Υγεία (GCCHE) της Σχολής Δημόσιας Υγείας Mailman του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Πέραν του ΠΟΥ, την πρωτοβουλία υποστηρίζει το Sustainable Markets Initiative Health Systems Task Force (AstraZeneca, Bupa, GSK, Novartis, Novo Nordisk, Roche, Sanofi), μια σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα από ηγέτες της παγκόσμιας υγείας με κοινό στόχο την ταχύτερη μετάβαση σε συστήματα υγείας απαλλαγμένα από τις εκπομπές άνθρακα.
Το Δίκτυο καλεί και πανεπιστήμια από όλη την Ευρώπη να δεσμευτούν ότι θα εκπαιδεύσουν την επόμενη γενιά γιατρών για τη διασύνδεση κλίματος και υγείας.
*Με πληροφορίες από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια, το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης και τον Guardian.
Κλιματική αλλαγή – Ελλάδα: Το αποτύπωμά της στην υγεία – Δύο νέες μελέτες
Μακροζωία: Η βιώσιμη διατροφή που μειώνει κατά 25% τον κίνδυνο θανάτου
Έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό: O ατμοσφαιρικός παράγοντας που αυξάνει τις νοσηλείες
