Μύθος ή αλήθεια όσα διαβάζουμε για τα γλυκαντικά;

Αν έχετε αναζητήσει πληροφορίες στο διαδίκτυο για τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά, το πιθανότερο είναι να σας έχουν δημιουργηθεί περισσότερα ερωτηματικά παρά να λύσατε απορίες. Στο άρθρο αυτό, λοιπόν, θα δώσουμε απαντήσεις σε ερωτήσεις που ως διαιτολόγοι λαμβάνουμε συχνά σχετικά με τα γλυκαντικά, καταρρίπτοντας ίσως και κάποιους μύθους.

Τι ισχύει για την ασφάλεια των γλυκαντικών;

Στην Ευρώπη υπεύθυνη για την αξιολόγηση της ασφάλειας των ολιγοθερμικών γλυκαντικών είναι η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA).

Έπειτα από λεπτομερή και αυστηρή αξιολόγηση όλων των επιστημονικών δεδομένων από ανεξάρτητους επιστήμονες της EFSA, έντεκα γλυκαντικά μηδενικών/χαμηλών θερμίδων όπως η σουκραλόζη, η ασπαρτάμη, η στέβια κ.ά., και οχτώ γλυκαντικά όγκου (πολυόλες) έχουν εγκριθεί για χρήση σε τρόφιμα, ροφήματα ή γλυκαντικά δισκία. Με απλά λόγια, όλα τα γλυκαντικά που χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία τροφίμων είναι ασφαλή, όπως αξιολόγησε η EFSA.

Επιπλέον, ανά τακτά χρονικά διαστήματα γίνονται επαναξιολογήσειςώστε να εξετάζονται όλες οι νέες επιστημονικές μελέτες. Στο πλαίσιο της επαναξιολόγησης όλων των προσθέτων τροφίμων που έχουν εγκριθεί πριν το 2009, η EFSA επαναξιολογεί και τα γλυκαντικά έχοντας ήδη επαναεπιβεβαιώσει την ασφάλεια της ασπαρτάμης, της θαυματίνης, της νέο-εσπεριδίνης, της ερυθριτόλης, ενώ μέχρι το 2025 αναμένονται οι αποφάσεις για τα υπόλοιπα εγκεκριμένα γλυκαντικά.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, τον ίδιο ρόλο έχει η WHO/FAOJECFA. Το 2023, η JECFA επανα-επιβεβαίωσε την ασφάλεια του γνωστού γλυκαντικού ασπαρτάμη, εξετάζοντας και τα συμπεράσματα της αξιολόγησης κινδύνου από το Διεθνή Οργανισμό Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC), χωρίς να αλλάξει το όριο της Αποδεκτής Ημερήσιας Πρόσληψης(ποσότητα που μπορεί να καταναλώνεται ημερησίως χωρίς πρόβλημα για την υγεία)των 40 mg ασπαρτάμης ανά κιλό σωματικού βάρους. Πρακτικά, για έναν ενήλικα μέσου βάρους 70 κιλών, το όριο αυτό αντιστοιχεί περίπου σε 9 -14 κουτάκια αναψυκτικού.

Τι ρόλο παίζουν τα γλυκαντικά στον έλεγχο βάρους;

Τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά προσδίδουν γλυκιά γεύση με μηδενικές ή ελάχιστες θερμίδες. Συνεπώς, όταν αντικαθιστούν τη ζάχαρη,ουσιαστικά μας «γλιτώνουν» από τις θερμίδες της (4 Kcal/g ζάχαρης).Όταν ένας άνθρωπος καταναλώνει πολλή ζάχαρη στη διατροφή του, π.χ., μέσα από γλυκά, αναψυκτικά, ή στον καφέ, αντικαθιστώντας αυτά τα προϊόντα με αντίστοιχα με ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά θα διατηρήσει τη γλυκιά γεύση στη διατροφή του μειώνοντας τη συνολική πρόσληψη θερμίδων, κάτι που αποδεδειγμένα συμβάλλει στην απώλεια βάρους.

Αυτό δεν σημαίνει ότι τα γλυκαντικά έχουν «φαρμακευτικές» ιδιότητες, δηλαδήδεν προκαλούν απώλεια βάρουςαπό μόνα τους ούτε εξασφαλίζουν μακροχρόνια αποτελέσματα χωρίς να εντάσσονται σε ένα συνολικά υγιεινό πρόγραμμα διατροφής.Πρακτικά, όσο μεγαλύτερη είναι η μείωση της ζάχαρης, τόσο μεγαλύτερο το όφελος από τη χρήση γλυκαντικών.

Μπορούν τα γλυκαντικά να καταναλώνονται με ασφάλεια από άτομα με διαβήτη;

Σε αντίθεση με τη ζάχαρη που ανεβάζει άμεσα τα επίπεδα σακχάρου, τα ολιγοθερμιδικάγλυκαντικά δεν επηρεάζουν ούτετη γλυκόζη στο αίμα ούτε την έκκριση ινσουλίνης. Επομένως, είναι ένα χρήσιμο διατροφικό «εργαλείο»για τα άτομα με διαβήτη που αναζητούν εναλλακτικές επιλογές για να διατηρήσουν τη γλυκιά γεύση μειώνοντας παράλληλα την κατανάλωση ζάχαρης. Τη χρήση ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στη θέση της ζάχαρης συστήνουν και οι πρόσφατες Ευρωπαϊκές συστάσεις για τη διατροφική διαχείριση του διαβήτη.