Να με βλέπει το παιδί μου γυμνό;

«Το άγχος του γονιού γύρω από τη γύμνια! “Να με βλέπει το παιδί μου γυμνό;”. Η ερώτηση που ακούω συχνά στο γραφείο και που μάλιστα αρκετοί γονείς έρχονται «διαβασμένοι» για να επιβεβαιώσουν απλά τις γνώσεις τους! Και αν ακούσουν διαφορετική απάντηση από αυτή που διάβασαν ή από αυτό που θέλουν να ακούσουν, αρχίζουν τα… μπερδέματα!» Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια της ψυχολόγου κ. Μαρίνας Μόσχα, όταν της έθεσα το επίμαχο ερώτημα αναφορικά με τη δική μου στάση.

Η συνέχεια αφορά σε όλους τους γονείς…

1. Μπορούν οι γονείς να κυκλοφορούν γυμνοί στο σπίτι;
Πρόκειται για μία ερώτηση με αντιφατική πολλές φορές απάντηση, καθώς άλλοι θεωρούν πως είναι ανεπίτρεπτο και άλλοι το θεωρούν ως ένδειξη απελευθέρωσης της έκθεσης στο γυμνό σώμα και εξοικείωσης με αυτό. Η αλήθεια θα έλεγα πως βρίσκεται κάπου στην μέση καθώς εξαρτάται πρώτα από όλα από την ηλικία του παιδιού. Θα έλεγα όχι γύρω στα 2-3 χρόνια περίπου του παιδιού. Και το «όχι» αυτό δεν είναι λόγω σεμνοτυφίας, ηθικής, ταμπού ή ντροπής. Ας έχουμε στο μυαλό μας πως το παιδί καθώς μεγαλώνει έχει ως χαρακτηριστικό γνώρισμα την περιέργεια για οτιδήποτε υπάρχει γύρω του, μία φυσιολογική διαδικασία για την ψυχοσεξουαλική και νοητική του υγεία. Είναι το γνωστό «Γιατί μαμά; Γιατί μπαμπά;» ερωτησούλες που μπορεί να γίνονται για αρκετή ώρα και ο γονιός χρειάζεται να είναι οπλισμένος με αρκετή υπομονή για να τις απαντήσει στο βλαστάρι του. Στα πλαίσια λοιπόν αυτών των ερωτήσεων είναι και ό,τι αφορά στο γυμνό σώμα, όπου σας περιεργάζεται και έχει απορίες. Πως λοιπόν θα οριοθετήσετε το μικρό σας και θα το μάθετε να «ντύνεται» όταν εσείς του δίνετε το αντίθετο παράδειγμα;

2. Όσον αφορά στα παιδιά, μπορούν να κυκλοφορούν γυμνά στο σπίτι και, αν ναι, μέχρι ποια ηλικία;
Η ιδιωτικότητα μαθαίνεται σταδιακά στα παιδιά ξεκινώντας από τα 3-4 περίπου χρόνια τους και χρειάζεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι την ηλικία που το παιδί σας θα ξεκινήσει το σχολείο. Φανταστείτε ένα παιδάκι που έχει μάθει να κυκλοφορεί τσίτσιδο στο σπίτι μπροστά σε όλους: γονείς, συγγενείς, οικογενειακούς φίλους κ.λπ., δεν θα του φανεί περίεργο όταν του το απαγορεύσετε σε «κάποιες περιστάσεις» όπως το σχολείο, αν ζεσταίνεται τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη και θέλει να απαλλαγεί από τα ρουχαλάκια του; Μπορεί να σας φανεί τραβηγμένο και πράγματι μπορεί να είναι πιο σπάνια περίπτωση, είναι όμως υπαρκτή! Το παιδί χρειάζεται από αρκετά μικρό να μάθει την ιδιωτικότητα και κάποιους κανόνες για το σώμα του και να οριοθετείται, ώστε να είναι ικανό να προφυλαχθεί και από επιτήδειους. Και η ιδιωτικότητα μαθαίνεται μέσα από τη δική μας στάση και χωρίς να φαίνεται ότι του κάνουμε «μάθημα». Μην ξεχνάμε πως η πρόληψη μας προφυλάσσει και ασφαλώς είναι πολύ καλύτερη από την θεραπεία σε περίπτωση που το παιδί σας απειληθεί από έναν παιδόφιλο για παράδειγμα!

3. Πότε είναι καλό να μπαίνουν περιορισμοί;
Γύρω στα 3 χρόνια περίπου μπορείτε σταδιακά να αποφεύγετε τη δική σας γύμνια μπροστά του αλλά να το μάθετε και το ίδιο πότε και που μπορεί να είναι γυμνό. Βέβαια, δεν σημαίνει αυτό πως επειδή είναι τριών ετών πρέπει ξαφνικά να μπουν κανόνες. Αντίθετα, είναι μία διαδικασία που γίνεται σταδιακά, όπως για παράδειγμα σταδιακά κόβει και την χρήση της πάνας για παράδειγμα. Με υπομονή, διάλογο και απάντηση στα «παιδικά γιατί» θα καταλάβει αυτό που του ζητάτε.

4. Μπορούν τα παιδιά να βλέπουν τους γονείς τους γυμνούς;
Όπως προανέφερα, το παιδί γύρω στα 3 του χρόνια (λίγο πάνω ή λίγο κάτω) αρχίζει και έχει απορίες για το σώμα του, το σώμα των γονιών του, της αδελφούλας ή του αδελφούλη – αν υπάρχουν. Έτσι αρχίζει να παρατηρεί αλλά και να συγκρίνει το δικό του σώμα με των άλλων και κατ’ επέκταση και με του γονιού του. Γιατί χρειάζεται λοιπόν να το βάλουμε να συγκρίνει το δικό του σωματάκι με του γονιού του; Γιατί να νιώσει μειονεκτικά – γιατί η σύγκριση αυτή θα γίνει από το παιδί σας – μπροστά στα «μεγάλα» γεννητικά όργανα του μπαμπά, για παράδειγμα ή το κοριτσάκι μπροστά στο «πλούσιο» στήθος της μαμάς όταν μάλιστα εκείνο δεν έχει καθόλου; Εννοείται πως θα του πούμε ότι ακόμη είναι μικρό και όταν μεγαλώσει θα έχει και εκείνο πιο μεγάλο πέος ή στήθος, όπως θα μεγαλώσει και το ίδιο θα ψηλώσει κλπ. αλλά γιατί να το βάλουμε σε αυτή την ανησυχία και την διαδικασία της σύγκρισης, να νιώθει ότι υστερεί;

5. Αν μας δουν γυμνούς κάποια φορά;
Εντάξει, δεν θα γίνει και κάτι! Αν το παιδί εισβάλλει στο χώρο σας δεν θα κάνουμε υστερίες, ούτε και θα κλειδώνουμε τις πόρτες για να μην συμβεί! Δεν μιλάμε για τυχαίες φορές που μπορεί να μπει για παράδειγμα στο μπάνιο ή στο δωμάτιό σας ενώ είστε γυμνοί. Είναι διαφορετικό αυτό από το να είναι ο κανόνας του σπιτιού! Βέβαια θα μπορούσατε να το έχετε αποφύγει μαθαίνοντας το μικρό σας προτού ανοίξει την πόρτα να μάθει να την χτυπά και να την ανοίξει αφού του έχετε απαντήσει και προσκαλέσει να μπει. Είναι μάθημα και αυτό οριοθέτησης και σεβασμού της ιδιωτικότητας – της δικής σας αλλά και της δικής του.

6. Πώς να αντιδράσω όμως αν μπει και μας δει γυμνούς;
Με βάση τα παραπάνω, αν τύχει να μπει στο δωμάτιο και μας δει γυμνούς, απλά θα του ζητήσουμε ήρεμα να βγει για να ντυθούμε. Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος για έντονες και αστείες πολλές φορές αντιδράσεις, ούτε όμως και να αισθανθούμε ενοχικά. Δεν θα πάθει κάτι ούτε και θα επηρεαστεί η ψυχοσεξουαλική του ανάπτυξη. Είναι κάτι που έχει συμβεί στους περισσότερους γονείς. Απλά θα το μάθουμε να χτυπάει την κλειστή πόρτα και θα χρησιμοποιήσουμε τη δική μας στάση ως πρότυπο στο παιδί μας, χτυπώντας και εμείς την δική του πόρτα, ώστε μεγαλώνοντας να του εμφυσήσουμε τη σημασία του σεβασμού προς το σώμα του, την αξία της ιδιωτικότητας και του προσωπικού χώρου.

7. Τι συμβαίνει, όταν οι γονείς διαφωνούν μεταξύ τους;
Δυστυχώς η γονεϊκή διαφωνία γύρω από θέματα διαπαιδαγώγησης δεν είναι και τόσο σπάνια. Η διαφορετικότητα απλώνεται και στους συντρόφους και γονείς, όπου ενδεχομένως έχουν διαφορετικές απόψεις και συνήθειες. Όταν μάλιστα το ζευγάρι έχει θέματα και θέλει ο ένας να πάει κόντρα στον άλλον τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο! Δεν είναι λοιπόν περίεργο ο ένας να είναι υπέρ της γύμνιας και ο άλλος κατά. Χρειάζεται όμως να θυμούνται πάντα πως πρώτα από όλα είναι γονείς και η στάση τους απέναντι στα παιδιά τους χρειάζεται προσοχή καθώς είναι αυτή που «θα γράψει και θα μείνει χαραγμένη βαθιά». Θυμάμαι 28χρονο πελάτη μου που ανέφερε πόσο άσχημα ένιωθε όταν ο πατέρας του θεωρούσε πως δεν τρέχει τίποτα να κυκλοφορεί γυμνός στο σπίτι, να κάθεται στον καναπέ δείχνοντας τα γεννητικά του όργανα και «απαιτούσε» και από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας να κάνουν το ίδιο! Οι συγκρούσεις των γονιών για το λόγο αυτό και η αηδία που ένιωθε ο 28χρονος ήταν ακόμα έντονη στην περιγραφή του… Δεν χρειάζεται να αναφέρω το λόγο επίσκεψης φαντάζομαι… Και ναι, μπορεί να σκεφτείτε πως και πάλι είναι μία σπάνια περίπτωση, συμφωνώ, νομίζω όμως ότι δίνει μία εικόνα και τροφή για προβληματισμό!
Γενικότερα ας έχουμε στο μυαλό μας πως η δική μας στάση και αντιμετώπιση προς το γυμνό είναι αυτή που «θα γράψει» στο μικρό του μυαλουδάκι και ανάλογα από το αν είναι θετική ή αρνητική, μεγαλώνοντας θα νιώθει θετικά ή αρνητικά και το παιδί μας. Αν οι γονείς κυκλοφορούν γυμνοί, όπως ακούμε από κάποιους, το παιδί «μαθαίνει» ότι «έτσι γίνεται» με αποτέλεσμα τα όρια να είναι μπερδεμένα στο μυαλό του. Αν δεν του μάθουμε να χτυπάει την πόρτα του δωματίου ή του μπάνιου πριν μπει μέσα, δεν μαθαίνει τον σεβασμό του προσωπικού χώρου και της ιδιωτικότητας. Αν επίσης νιώθετε άβολα με το σώμα σας και ντρέπεστε, είναι πιθανό να το περάσετε αυτό και στο παιδί της, μεταδίδοντάς του τη δική σας ντροπή για το δικό του σώμα. Γεγονός που δεν θέλουμε να συμβεί σε καμία περίπτωση, για να μην το τραυματίσουμε και το γεμίσουμε ενοχές, ταμπού και προβλήματα στην ενήλικη ζωή του.

Ευχαριστούμε για την συνεργασία την κ. Μαρίνα Μόσχα, ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας