Κάθε έτος στις 4 Φεβρουαρίου τιμάται η Παγκόσμια Ημέρα Καρκίνου με στόχο να ευαισθητοποιήσει και να ενημερώσει το ευρύ κοινό σε θέματα υγείας που αφορούν κυρίως την πρόληψη και την μείωση των θανάτων από τις νεοπλασίες. Παράλληλα, οι Παγκόσμιοι Οργανισμοί και οι Οργανώσεις Υγείας κινητοποιούν τις κυβερνήσεις υγείας προς τη λήψη αποφάσεων που θα αντιμετωπίζουν και θα καθορίζουν ολιστικά την νόσο από την πρόληψη έως την ποιότητα ζωής των καρκινοπαθών και των επιζώντων.
Ο καρκίνος καταγράφεται ως η δεύτερη μεγαλύτερη αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας στη Γηραιά ήπειρο, με περισσότερες από 3, 7 εκατομμύρια διαγνώσεις και 1, 9 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο. Οι προβλέψεις των ειδικών είναι δυσοίωνες αφού τα επόμενα 20 χρόνια, τα ποσοστά αναμένεται να αυξηθούν τουλάχιστον κατά 60% με τη συνδρομή των νεότερων ιατροτεχνολογικών εργαλείων και εφαρμογών. Παρόλα αυτά, όσο και αν προοδεύει η επιστήμη, όσο και αν ανακαλυφθούν πρωτοπόρες θεραπείες ενάντια του καρκίνου, αν δεν αλλάξουν απλές καθημερινές συνήθειες όπως για παράδειγμα, το κάπνισμα και η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας αλκοόλ, οι αριθμοί δεν θα μεταβάλλονται προς το καλύτερο.
Πιο συγκεκριμένα, ο καπνός του τσιγάρου περιέχει περισσότερες από 4.000 χημικές ουσίες, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται πάνω από 60 καρκινογόνες ή χημικές ουσίες οι οποίες μέσω συστηματικών μελετών και δεδομένων έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν καρκίνο. Ο κίνδυνος προσβολής από καρκίνο των διάφορων συστημάτων του καπνιστή σχετίζεται με τη βαρύτητα και χρονιότητα της καπνιστικής έξης, το είδος του καπνικού προϊόντος, καθώς και με το επίπεδο τοπικής βλάβης που προκαλείται στο εκάστοτε όργανο του σώματος.
Η αιτιολογική συσχέτιση του καρκίνου με το κάπνισμα, και κυρίως εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα είναι σχετικά διαδεδομένη και γνωστή, όμως πιθανά να μην έχει γίνει κατανοητό ότι το κάπνισμα συνδέεται και με έτερες κακοήθειες του ανθρώπινου οργανισμού. Ο καπνιστής ή η καπνίστρια αντιμετωπίζει αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσει 15 διαφορετικούς καρκίνους όπως για παράδειγμα του φάρυγγα, της στοματικής κοιλότητας, του οισοφάγου, του παγκρέατος, της ουροδόχου κύστεως, των νεφρών, του στομάχου, του μαστού και του τραχήλου της μήτρας. Οι ιατρικές διαπιστώσεις γίνονται περισσότερο ανησυχητικές και δυσάρεστες αφού το κάπνισμα δύναται να προκαλέσει καρκίνο ακόμα και σε μη καπνιστές που εισπνέουν τον καπνό, καθώς και σε παιδιά που εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα.
Στην προσπάθεια μείωσης της βλάβης από τον καπνό, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια διεθνώς αλλά και στην χώρα μας μια στροφή σε άλλες μορφές καπνικών ειδών, που όμως δεν φαίνεται να είναι άμοιρη επιπτώσεων. Η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία θεωρεί ότι τα εναλλακτικά προϊόντα καπνού δεν αποτελούν ασφαλή προϊόντα για την διακοπή καπνίσματος, αναμένοντας ανεξάρτητες μελέτες και δεδομένα που να αφορούν στις επιδράσεις για τον ανθρώπινο οργανισμό κυρίως μετά από μακροχρόνια χρήση.
Θεμελιώδης λίθος για τη μείωση του καρκίνου είναι η πρόληψη και η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής με καθαρό και ποιοτικό αέρα, ελέγχοντας το άγχος, καθιερώνοντας τακτική άσκηση, ισορροπημένη διατροφή, επαρκή ύπνο, καθώς και απεξάρτηση από το κάπνισμα.
Τα οφέλη από την διακοπή καπνίσματος είναι ιδιαίτερα σημαντικά και γίνονται αντιληπτά από τις πρώτες ώρες αποχής και αυξάνονται αθροιστικά με το πέρασμα των ετών. Παρόλα αυτά, η διαδικασία διακοπής του καπνίσματος δεν είναι πάντα εύκολη, γρήγορη και χωρίς κόπο ή υποτροπές. Οι καπνιστές όλων των ηλικιών θα πρέπει να κατανοήσουν ότι δεν είναι μόνοι τους σε αυτή την προσπάθεια, αλλά υπάρχουν πλέον ειδικοί και εκπαιδευμένοι επαγγελματίες υγείας σε τεχνικές κινητοποίησης, ενίσχυσης κινήτρων, αποφυγής στερητικού συνδρόμου και υποτροπών, οι οποίοι μπορούν να συνδράμουν αποτελεσματικά και με εγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή όπου κρίνεται απαραίτητο.
