Έως και 30.000 έφηβες στην Ελλάδα έχασαν τη δυνατότητα να θωρακιστούν έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) κατά τη διετία 2020-2022, που η πανδημία κορωνοϊού κυριαρχούσε στη δημόσια υγεία και περιόριζε δραματικά την πρόσβαση σε όλους τους εμβολιασμούς ρουτίνας παιδιών και εφήβων.
Η μείωση στη χορήγηση των εμβολίων για την ανοσοποίηση έναντι στον ιό HPV ανέκοψε τον ρυθμό που είχε κατακτηθεί στη χώρα και ενεργοποίησε τα αντανακλαστικά της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, η οποία τον Μάρτιο του 2022 ανακοίνωσε παρέμβαση αναπλήρωσης χαμένων HPV εμβολιαστικών δόσεων (catch-up). Αυτό αποτυπώθηκε σε δύο υπουργικές αποφάσεις, με τις οποίες τελικά το διάστημα αναπλήρωσης επεκτάθηκε ως τον Δεκέμβριο του 2023 και στη συνέχεια του 2024.
Η κάλυψη του εμβολιαστικού κενού έγινε αντικείμενο μελέτης από τη φαρμακευτική εταιρία MSD, με το αρχικό δεδομένο της αναπλήρωσης μέχρι το 2023. «Η μελέτη πρότεινε ότι για να καταστεί ο στόχος της εξάλειψης του HPV εμβολιαστικού ελλείμματος ρεαλιστικός κρίνεται αναγκαία η επέκταση της διάρκειας της παρέμβασης αναπλήρωσης των εμβολιαστικών δόσεων κατά 1 ή 2 έτη, με παράλληλη υλοποίηση παρεμβάσεων ευαισθητοποίησης/ενημέρωσης κοινού ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητά της. Γι’ αυτό τον λόγο, χαιρετίζουμε την επέκταση της διάρκειας του εμβολιασμού στις ηλικίες 15-18 ετών κατά 1 έτος» ανέφερε ο κύριος Ηλίας Γκούντας, Value and Patients Access Manager της MSD Ελλάδας, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στην Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κύπρου, στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργάνωσε η βιοφαρμακευτική εταιρεία σήμερα με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εμβολιασμού, υπό την αιγίδα της Ελληνικής HPV Εταιρείας και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων. «Αν δεν καλύψουμε το εμβολιαστικό έλλειμμα ένας σημαντικός αριθμός κοριτσιών/γυναικών μακροπρόθεσμα θα είναι ευάλωτες σε HPV επιπλοκές, η νοσηρότητα θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, το ίδιο και το κόστος φροντίδας των HPV επιπλοκών» τόνισε ο ερευνητής.
Ο καθηγητής Παιδιατρικής-Λοιμωξιολογίας, Α’ Παιδιατρική Κλινική Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», κ. Αθανάσιος Μίχος υπογράμμισε, μιλώντας στην ίδια εκδήλωση, την ανάγκη για ένα εθνικό εμβολιαστικό πρόγραμμα επικαιροποιημένο βάσει της τοπικής και χρονικής επιδημιολογίας των νοσημάτων, της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού, των νέων επιστημονικών δεδομένων και των νέων εμβολίων που αναπτύσσονται καθώς και μελετών κόστους-οφέλους των καινοτόμων αυτών ιατροτεχνολογικών προϊόντων.
Με τη σειρά του ο καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας, Ιατρική Σχολή «Αριστοτέλειου» Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας, κ. Θεόδωρος Αγοραστός αναφέρθηκε στον στόχο της παγκόσμιας στρατηγικής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) μέχρι το 2030 για την εξάλειψη του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας (ΚΤΜ). «Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός χρειάζεται το 90% των κοριτσιών να έχουν εμβολιαστεί με το εμβόλιο ενάντια στον HPV μέχρι την ηλικία των 15 ετών, το 70% των γυναικών να έχουν κάνει τα σχετικά διαγνωστικά τεστ υψηλής ακρίβειας στα 35 και στα 45 και το 90% των γυναικών που έχουν διαγνωστεί με ΚΤΜ να λαμβάνουν θεραπεία και φροντίδα. Χρειαζόμαστε οργανωμένα προγράμματα screening και θεραπείας του ΚΤΜ, ενώ η πρόληψη χρειάζεται να ξεκινάει από την ηλικία των 30 ετών και το HPV DNA τεστ να αποτελεί το βασικό εργαλείο screening» ανέφερε ο κ. Αγοραστός. Σύμφωνα με τον καθηγητή, είναι μείζονος σημασίας να συνεχιστεί το Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης «Σπύρος Δοξιάδης» και να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιώσιμη χρηματοδότηση των προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου.
Η κυρία Αμάντα Ψυρρή, Καθηγήτρια Παθολογίας Ογκολογίας ΕΚΠΑ, Διευθύντρια της Β’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν», Πρόεδρος Committee της European Society of Medical Oncology, παρουσίασε προκαταρκτικά αποτελέσματα της μελέτης Orpheas για τη συσχέτιση του καρκίνου του στοματοφάρυγγα σε άνδρες με τον ιό HPV. «Η ερευνητική ομάδα εστίασε σε 74 ασθενείς, με διάμεση ηλικία τα 60,5 έτη. Οι 57 ήταν άνδρες και η πλειοψηφία των συμμετεχόντων (66) ήταν ελληνικής καταγωγής. Περίπου το 60% των περιπτώσεων καρκίνου του στοματοφάρυγγα συσχετίστηκε με τον HPV (κυρίως τον τύπο 16 και σποραδικά πλην ενός περιστατικού άλλους τύπους που επίσης καλύπτει το εμβόλιο), ενώ οι θετικοί στον ιό ασθενείς ήταν κατά κύριο λόγο νεαρής ηλικίας άνδρες χωρίς ιστορικό καπνίσματος» ανέφερε, σημειώνοντας το δυνητικό όφελος από τον καθολικό εμβολιασμό (ανδρών και γυναικών) έναντι του HPV στην Ελλάδα ως προς την πρόληψη του συγκριμένου τύπου καρκίνου.
Στην ίδια εκδήλωση η πρόεδρος και ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Καρκινοπαθών, Εθελοντών, Φίλων και Ιατρών Κ.Ε.Φ.Ι. Αθηνών, κυρία Ζωή Γραμματόγλου, σημείωσε ότι με τη συμβολή όλων των φορέων και Συλλόγων Ασθενών και την επικοινωνία προς το Υπουργείο Υγείας, ο εμβολιασμός για τον HPV παρέχεται δωρεάν σε αγόρια και κορίτσια των προβλεπόμενων ηλικιών.
Τέλος, ο παιδίατρος και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων, κ. Κωνσταντίνος Νταλούκας σημείωσε ότι, «ο εμβολιασμός αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα όπλα στην προστασία της δημόσιας υγείας. Έχουμε ένα εμβόλιο το οποίο μπορεί να προστατέψει από τον Καρκίνο του Τραχήλου της Μήτρας, άλλους HPV σχετιζόμενους καρκίνους και καλοήθη νοσήματα και αποζημιώνεται και στα δυο φύλα μέχρι την ηλικία των 18 ετών. Είναι σημαντικό ότι για τις ηλικίες 15-18 ετών η αποζημίωση επεκτάθηκε πλέον μέχρι τα τέλη του 2024. Έχουμε ακόμη δρόμο να διανύσουμε αν θέλουμε να πετύχουμε την εξάλειψη του HPV και σε αυτήν την κατεύθυνση συντελούν τα οργανωμένα προγράμματα screening, τα μητρώα εμβολιασμών και τα οργανωμένα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου».
