Με τη συμμετοχή κορυφαίων Ευρωπαίων και Ελλήνων ειδικών στην αντιμετώπιση των δύσκολων περιστατικών υπέρτασης θα διεξαχθεί το 9ο Δορυφορικό Συμπόσιο με θέμα «Ενημέρωση σχετικά με την δύσκολα ελεγχόμενη υπέρταση και τις σχετικές συννοσηρότητες» στο Αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη στις 31 Μαρτίου και 1 Απριλίου 2023, από την Α’ Καρδιολογική Κλινική του ΕΚΠΑ και την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Υπέρτασης (ESH).
Υπολογίζεται ότι στη Ελλάδα υπάρχουν 2.500.000 πάσχοντες από υπέρταση, εκ των οποίων μόνο το 40-50% έχει ρυθμισμένη την πίεσή του σε επίπεδα κάτω των 140/90 mmHg. Mάλιστα, ένα ποσοστό τουλάχιστον 2-3% από αυτούς που λαμβάνουν πλήρη αντιϋπερτασική αγωγή με τουλάχιστον τρία φάρμακα έχουν μεγάλη δυσκολία ή δεν καταφέρνουν να ρυθμίσουν τη πίεσή τους. Για αυτούς τους δύσκολους ασθενείς υπάρχει σήμερα βάσιμη ελπίδα ότι μπορούν να ρυθμίσουν τη πίεσή τους με τη χρήση μίας απλής σχετικά επέμβασης στα νεφρά με τη χρήση ειδικών καθετήρων. Αν η πίεσή τους παραμείνει αρρύθμιστη για μακρό χρονικό έχουν τριπλάσιο κίνδυνο αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής ανεπάρκειας. Η μέθοδος αυτή λέγεται συμπαθητική απονεύρωση νεφρικών αρτηριών (renal sympathetic denervation, RDN) και αφορά τη ενδοαυλική μέσω καθετήρα κατάλυση των νεφρικών συμπαθητικών νευρικών ινών. Δηλαδή τροποποιείται ο τόνος της συμπαθητικής δραστηριότητας στο επίπεδο του νεφρού με αποτέλεσμα τη μείωση της πίεσης. Γίνεται με απλή τοπική αναισθησία και ολιγόωρη μέχρι 24ωρη παραμονή στο νοσοκομείο.
Όπως εξηγεί ο Πρόεδρος του συνεδρίου, Καθηγητής Καρδιολογίας, Διευθυντής της Α’ Καρδιολογικής Κλινικής του ΕΚΠΑ και πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης, Κωνσταντίνος Τσιούφης «όλες οι ‘νέας γενιάς’ τυχαιοποιημένες μελέτες απονεύρωσης έχουν δείξει εξαιρετικά θετικά αποτελέσματα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας για τη μέθοδο. Συγκεκριμένα, οι διεθνείς μελέτες SPYRAL HTN-OFF MED και SPYRAL HTN-ON MED στις οποίες το ‘Ιπποκράτειο’ Νοσοκομείο Αθηνών συμμετείχε με μεγάλο αριθμό ασθενών έδειξαν ότι η απονεύρωση με τη χρήση ραδιοκυμάτων συνοδεύεται από σημαντική μείωση της αρτηριακής πίεσης ιατρείου και της 24ωρης πίεσης κατά 8-10 mmHg της συστολικής και κατά 4-5 mmHg της διαστολικής ανεξάρτητα από την λαμβανομένη αντιυπερτασική αγωγή. Η μελέτη RADIANCE-ΗΤΝ TRIO, με χρήση υπερήχων ενδοαυλικά, σε ασθενείς με ανθεκτική υπέρταση επίσης έδειξε ανάλογη όρο μείωση της συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης. Αυτή η ελάττωση της πίεσης μεταφράζεται σε μείωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων κατά 20% και ειδικά των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων κατά 30%».
Ο Καθηγητής Παθολογίας στο ΑΠΘ και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης, Μιχάλης Δούμας συμπληρώνει ότι «με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία η μείωση της πίεσης με την απονεύρωση διατηρείται για τουλάχιστον τρία χρόνια και μάλιστα αφορά τόσο τη ημερήσια όσο και την νυκτερινή πίεση».
Αυτές οι εξελίξεις οδήγησαν στην υιοθέτηση της απονεύρωσης σε πρόσφατη δήλωση (position statement) ειδικών της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης αλλά και στο κείμενο συμφωνίας ειδικών της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας ως μια ασφαλή και αποτελεσματική, επικουρική της φαρμακευτικής θεραπείας, επιλογή για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Ουσιαστικά σήμερα η απονεύρωση των νεφρικών αρτηριών μέσα από μία διαδικασία διαμοιραζόμενης απόφασης (shared decision) με τον ασθενή να μπορεί να επιλεγεί ως ένα επιπρόσθετο μέσο ελάττωσης της πίεσης σε επιλεγμένα περιστατικά αρρύθμιστης υπέρτασης.
«Εν αναμονή των νέων κατευθυντήριων οδηγιών για την αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης, φαίνεται ότι βρισκόμαστε στο χρονικό σημείο όπου η νεφρική απονεύρωση θα συμβάλλει στην αλλαγή του ‘θεραπευτικού δόγματος’ καθώς η ασφαλής αυτή μέθοδος μπορεί να αποτελεί τον τρίτο βασικό πυλώνα θεραπείας της υπέρτασης μαζί με την υγιεινοδιαιτητική και φαρμακευτική αγωγή», σημειώνει ο κ. Τσιούφης.
Η Ελλάδα είναι από τις πρώτες στις οποίες ήδη έχει συσταθεί Εθνική Επιτροπή που θα προτείνει στη Πολιτεία κριτήρια και κανόνες για την Κλινική Χρήση της Νεφρικής Απονεύρωσης, όπου συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των επιστημονικών εταιρειών που σχετίζονται με τη θεραπεία των υπερτασικών ασθενών (Ελληνική Εταιρεία Υπέρτασης, Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία).
Σύμφωνα με τους κ.κ. Τσιούφη και Δούμα σήμερα είναι ανάγκη, όπως σε κάθε ιατρική τεχνολογία και μέθοδο, για εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας της νεφρικής απονεύρωσης να θεσπιστούν σαφείς κανόνες διενέργειας της επέμβασης. Προς αυτή την κατεύθυνση απαιτείται λειτουργία κέντρων όπου ειδικοί στην υπέρταση και επεμβατικοί καρδιολόγοι θα εκτιμούν τους υπερτασικούς ασθενείς και θα αποφασίζουν εάν είναι κατάλληλοι για απονεύρωση. Χρειάζεται επιπροσθέτως εκπαίδευση των επεμβατικών καρδιολόγων αλλά και του συνόλου των ιατρών οι οποίοι αντιμετωπίζουν τους ασθενείς προ και μετά την επέμβαση.
