Δεν είναι λίγοι όσοι αναζητούν λύσεις για τα προβλήματα αϋπνίας και άλλων διαταραχών του ύπνου γιατί δεν αντέχουν να νιώθουν κακόκεφοι και κουρασμένοι την επόμενη ημέρα. Αρκετοί πάλι αποφάσισαν να συμβιώσουν με το στρες που επιβάλλουν οι έντονοι ρυθμοί της καθημερινότητας, ακόμα και αν τους χαλά τον ύπνο σε μόνιμη βάση και το πρωινό τους βρίσκει με μάτια που ανοίγουν με το ζόρι, υπνηλία και αδιάκοπο χασμουρητό.
Σίγουρα, επιπτώσεις από τον ανεπαρκή ύπνο όπως οι παραπάνω μπλοκάρουν τη λειτουργικότητα του ατόμου. Πέρα όμως από αυτά τα «φαινοτυπικά» χαρακτηριστικά, υπάρχουν και άλλα σημάδια που μαρτυρούν ότι μας λείπει ύπνος.
1. Λαχτάρα για junk food
Ο ύπνος σχετίζεται με την έκκριση των ορμονών που ρυθμίζουν την όρεξη. Συνεπώς, όταν νιώθετε συχνά την ανάγκη να πιάσετε το κινητό για να παραγγείλετε «βρώμικο» (π.χ. πίτσα, μακαρονάδες, μπεργκερ κτλ), αναρωτηθείτε μήπως σας λείπει ύπνος.
Μικρή μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια (Nature Communications, 2014) έδειξε ότι οι 23 υγιείς συμμετέχοντες ήταν πιθανότερο να στραφούν στο πρόχειρο φαγητό μετά από ένα βράδυ λιγοστού ύπνου, εύρημα που οι ερευνητές απέδωσαν στην πιθανή ανάγκη για αύξηση των επιπέδων ενέργειας μέσα από την υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες από σάκχαρα και λιπαρά που έχουν τα εν λόγω τρόφιμα.
Από την άλλη βέβαια, μελέτη του 2019 από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής Feinberg του Πανεπιστημίου Northwestern, έριξε την ευθύνη στη μύτη όσων στερούνται ύπνο. Συγκεκριμένα, ο ανεπαρκής ύπνος εξασθενίζει το οσφρητικό σύστημα και έτσι δεν μπορεί να σηματοδοτήσει πολλές πληροφορίες στον εγκέφαλο σχετικά με τα διάφορα οσφρητικά ερεθίσματα από το φαγητό. Κατά συνέπεια, το πρόχειρο φαγητό θα νικήσει την κούρσα αφού συνήθως έχει πιο έντονη οσμή.
2. Ασθενής μνήμη
Η στέρηση ύπνου εμποδίζει τον εγκέφαλο να συλλέγει και να ανακαλεί πληροφορίες. Όπως εξηγεί η αμερικανική Ένωση Ύπνου, κατά το στάδιο REM ο εγκέφαλος χτίζει και αποθηκεύει τις μνήμες που συνέλεξε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο λιγοστός ύπνος ουσιαστικά διαταράσσει αυτό το στάδιο της ξεκούρασης, οδηγώντας επιπλέον στον σχηματισμό λανθασμένων αναμνήσεων σύμφωνα με μελέτη από τη Σιγκαπούρη (Journal of Sleep Research, 2016).
Προσοχή: Η έλλειψη ύπνου είναι πολλαπλά επικίνδυνη αφού, πέρα από προβλήματα υγείας, μειώνει τη δυνατότητα εκμάθησης και εμπέδωσης κινητικών δεξιοτήτων και σωματικών αντανακλαστικών (μυϊκή μνήμη), γεγονός που αποτυπώνεται στο μεγάλο ποσοστό τροχαίων ατυχημάτων λόγω επιβράδυνσης του χρόνου αντίδρασης από την αϋπνία.
3. Αύξηση βάρους
Σύμφωνα με επιστήμονες από το Χάρβαρντ, ο ελλιπής ύπνος οδηγεί στην αύξηση του σωματικού βάρους επιδρώντας με διάφορες ορμόνες όπως:
- τις πεπτιδικές ορμόνες γρεκιλίνη -ή «ορμόνη της πείνας» που διεγείρει το αίσθημα της πείνας- και λεπτίνη -η «ορμόνη του κορεσμού» που μας κάνει να νιώθουμε χορτασμένοι-, πολλαπλασιάζοντας την έκκριση της πρώτης περιορίζοντας παράλληλα της δεύτερης
- την κορτιζόλη ή «ορμόνη του στρες» που είναι υπεύθυνη για την αποθήκευση ενέργειας (σάκχαρα και λίπος) ώστε να χρησιμοποιηθεί αργότερα. Ο ελλιπής ύπνος οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα αυτής της ορμόνης άρα μεγαλύτερη συγκέντρωση λίπους.
- την ινσουλίνη κατά συνέπεια της αυξημένης κορτιζόλης, αφού η τελευταία μειώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, την ορμόνη που εμπλέκεται στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, πρωτεϊνων και λιπιδίων στο σώμα για παραγωγή ενέργειας
4. Κακές αποφάσεις
Μελέτη στην Ιταλία που δημοσιεύτηκε το 2020 στο Nature and Science of Sleep έδειξε ότι η παρατεταμένη στέρηση ύπνου, έστω και μερική, μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σκεπτικά και προσεκτικά άτομα σε παρορμητικές και ριψοκίνδυνες αποφάσεις και συμπεριφορές. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η σχέση οφείλεται στη μειωμένη λειτουργία του προμετωπιαίου φλοιού από τον λιγοστό ύπνο. Πρόκειται για το τμήμα του εγκεφάλου που ρυθμίζει τις σκέψεις, τις πράξεις και τα συναισθήματα.
5. Εξάψεις
Ο ύπνος είναι ζωτικής σημασίας για τον οργανισμό ώστε να ρυθμίζει την εσωτερική μας θερμοκρασία και να τη διατηρήσει στα φυσιολογικά επίπεδα. Σύμφωνα με επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, αυτό σημαίνει ότι καθώς οι άνθρωποι κουράζονται περισσότερο, ο εγκέφαλός τους μπορεί να θερμαίνεται περισσότερο και έτσι, ο οργανισμός καταφεύγει σε μεθόδους αντιστάθμισης της διαταραχής στη θερμοκρασία όπως το χασμουρητό. Έτσι, την επόμενη φορά που θα νιώσετε ζέστη και ενόχληση, θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι σας λείπει ύπνος.
Διαβάστε επίσης:
Περνούν 15′ και δεν έχετε κοιμηθεί; 7 τρόποι για να σας πάρει ο ύπνος
Ύπνος: 7 στους 10 επιλέγουν να κοιμούνται με αυτό τον τρόπο και είναι κερδισμένοι
Έρευνα προειδοποιεί για τα προβλήματα υγείας που μπορεί να προκαλέσει ο ύπνος με… αναμμένο φως!
