Ολόκληρο το άρθρο του Αθανασίου Μίχου*:
«Οι ιοί των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) είναι μια ομάδα ιών με περισσότερους από 150 υποτύπους, που μεταδίδονται εύκολα μέσω δερματικής επαφής. Γνωρίζουμε ότι οι 40 υπότυποι μπορούν να προκαλέσουν μόλυνση της γεννητικής περιοχής και περίπου οι 20 είναι δυνητικά ογκογόνοι. Οι ιοί HPV είναι το πιο συχνά μεταδιδόμενο σεξουαλικό νόσημα, αφού σχεδόν όλα τα σεξουαλικά ενεργά άτομα θα έρθουν σε επαφή με αυτούς τους ιούς και σε περίπου 5%-10% των λοιμώξεων θα υπάρξει εμμένουσα λοίμωξη. Το χαρακτηριστικό των δυνητικά ογκογόνων χρόνιων λοιμώξεων είναι ότι έχουν πολύ αργή εξέλιξη, δηλαδή μπορεί να μολυνθεί κάποιος στη νεαρή ενήλικο ζωή και να εκδηλώσει καρκίνο 20-30 χρόνια αργότερα. Σήμερα γνωρίζουμε ότι υπάρχουν και μη σεξουαλικές οδοί μετάδοσης, αφού έχουν ανιχνευτεί ογκογόνοι τύποι HPV και σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας.
Οι ογκογόνοι τύποι προκαλούν συχνά νεοπλάσματα της γεννητικής περιοχής, όπως καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και του αιδοίου στις γυναίκες, καρκίνο του πέους και του πρωκτού στους άνδρες. Επιπλέον, συνδέονται και με νεοπλάσματα της κεφαλής και του στοματοφάρυγγα, που την τελευταία δεκαετία έχουν αυξητική τάση στον αναπτυγμένο κόσμο.
Η πιο συχνή όμως εκδήλωσή τους είναι τα γεννητικά κονδυλώματα που δημιουργούν πολλαπλά προβλήματα με τις υποτροπές και την επίπονη θεραπεία τους. Οταν πριν από 16 χρόνια υποστηρίξαμε τα πρώτα εμβόλια για πρόληψη λοίμωξης από τους ιούς HPV, γνωρίζαμε πόσο σημαντικό θα ήταν να προφυλάξουμε νέους ανθρώπους από αρκετές μορφές καρκίνων, αλλά γνωρίζαμε ότι το πιθανό όφελός τους θα φαινόταν μετά 10-20 χρόνια.
Πρόσφατα, παρουσιάζονται εντυπωσιακά αποτελέσματα από χώρες που εφάρμοσαν μαζικό εμβολιασμό στην εφηβική ηλικία, όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, με μείωση των γεννητικών κονδυλωμάτων στον πληθυσμό >90%, ακόμη και σε ηλικιακές ομάδες που δεν είχαν εμβολιαστεί, λόγω της μείωσης της κυκλοφορίας των ιών HPV.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι οι έφηβες που εμβολιάστηκαν παρουσίασαν σχεδόν εξαφάνιση προκαρκινικών βλαβών και μηδενικά ποσοστά HPV-σχετιζόμενων καρκίνων, σε αντίθεση με τον πληθυσμό που δεν είχε εμβολιαστεί. Δεδομένα από τις ΗΠΑ δείχνουν ότι ομάδες γυναικών που είχαν εμβολιαστεί στην εφηβεία παρουσίαζαν μείωση ανάγκης βιοψιών στον τράχηλο της μήτρας 95% και θεραπειών για προκαρκινικές βλάβες 97%. Ο εμβολιασμός στη συνιστώμενη ηλικία 11-15 ετών είναι σημαντικός, για να αποκτήσουν προστασία οι έφηβοι πριν από την επαφή τους με τους ιούς HPV.
Επιπλέον φαίνεται ότι κάνουν πολύ καλύτερη αντισωματική απάντηση και απαιτούνται μόνο 2 δόσεις εμβολίου, ενώ σε μεγαλύτερες ηλικίες απαιτούνται για την ανοσοποίηση 3 δόσεις. Συνολικά 117 χώρες εφαρμόζουν προγράμματα εμβολιασμού για HPV σε έφηβες, ενώ 39 χώρες συνιστούν το εμβόλια και σε αγόρια. Πριν από δύο χρόνια, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία ξεκίνησαν εμβολιασμό και σε αγόρια με τα επιχειρήματα της ισότητας των φύλων στην προστασία και της αυξημένης έμμεσης προστασίας των ανεμβολίαστων κοριτσιών συντρόφων τους. Εως σήμερα έχουν εμβολιαστεί με εμβόλια HPV περισσότερα από 300 εκατομμύρια κορίτσια και αγόρια με πολλά δεδομένα για το πολύ καλό προφίλ ασφάλειάς τους.
Στην Ελλάδα, δυστυχώς, παρότι το εμβόλιο HPV για τα κορίτσια είναι ενταγμένο στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών και χορηγείται δωρεάν, μικρό ποσοστό εφήβων, περίπου 30%-40%, εμβολιάζεται. Αυτό οφείλεται σε πλημμελή ενημέρωση για τη σημασία πρόληψης της λοίμωξης από ιούς HPV και σε άγνοια για τα εντυπωσιακά αποτελέσματά τους. Τα χρόνια της πανδημίας, καθώς μειώθηκαν οι επισκέψεις για εμβολιασμούς, υπήρξε περαιτέρω μείωση του ποσοστού εμβολιασμού για HPV.
Το μήνυμα που θα πρέπει να περάσουμε σε γονείς και εφήβους είναι ότι το εμβόλιο HPV προφυλάσσει αποτελεσματικά και με ασφάλεια από αρκετούς, σχετικά συχνούς καρκίνους και από τα πολύ συχνά γεννητικά κονδυλώματα. Ας μην παραμείνει η χώρα μας ουραγός και σε αυτό το θέμα, ας δώσουμε στους νέους ανθρώπους αυτή την ευκαιρία πρόληψης».
* Ο Αθανάσιος Μίχος είναι καθηγητής Παιδιατρικής-Λοιμωξιολογίας Α’ Παιδιατρικής Κλινικής, Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Μέλος Δ.Σ. της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας
** Η MSD Ελλάδος υποστηρίζει την πρωτοβουλία του «Πρώτου Θέματος» να αναδείξει τη σημασία του εμβολιασμού. Η φαρμακευτική εταιρεία δεν έχει καμία ανάμειξη στην επιλογή των αρθρογράφων και στο περιεχόμενο των κειμένων.
