Μία εφαρμογή για smartphone που σχεδιάστηκε για να βοηθά τους ανθρώπους να κόψουν το κάπνισμα φάνηκε αποτελεσματική για την ελάττωσή του.
Από όσους μείωσαν το κάπνισμα οι περισσότεροι έδειξαν επίσης μειωμένη εγκεφαλική δραστηριότητα σε εικόνες σχετικές με το τσιγάρο, σε περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται όταν κάποιος βιώνει λαχτάρα ή επιθυμία για τσιγάρο.
Η έρευνα έγινε με επικεφαλής τον Δρ. Jud Brewer και δημοσιεύθηκε στο Neuropsychopharmacology. Η πραγματοποίηση μιας τυχαιοποιημένης ελεγχόμενης δοκιμής συνέκρινε δύο εφαρμογές διακοπής του καπνίσματος. Για τέσσερις εβδομάδες, μία ομάδα 33 συμμετεχόντων χρησιμοποίησε μία εφαρμογή βασισμένη στην ενσυνειδητότητα, ενώ η δεύτερη ομάδα 34 συμμετεχόντων χρησιμοποίησε μία εφαρμογή διακοπής του καπνίσματος από το Αμερικάνικο Ινστιτούτο για τον Καρκίνο (NCI).
«Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που δείχνει ότι η εξάσκηση στην ενσυνειδητότητα θα μπορούσε να επηρεάσει ένα μηχανισμό του εγκεφάλου και να δείξει ότι οι αλλαγές συσχετίζονται με τη βελτίωση των κλινικών αποτελεσμάτων», δήλωσε ο Δρ. Brewer. «Προσπαθούμε να προσεγγίσουμε κάποιον πριν από τη θεραπεία και να του προσφέρουμε τις παρεμβάσεις αλλαγής συμπεριφοράς οι οποίες θα του είναι χρήσιμες. Αυτό θα μπορούσε να σώσει και χρόνο και χρήμα.
Η εφαρμογή της ενσυνειδητότητας περιλαμβάνει βίντεο και δραστηριότητες για κάθε μέρα τα οποία βοηθούν τους χρήστες να ανακαλύψουν ποια πράγματα τους δημιουργούν την επιθυμία να καπνίσουν (πυροδότες) έτσι ώστε να είναι πιο έτοιμοι για τις επιθυμίες τους και να μάθουν μεθόδους ενσυνειδητότητας για να τις ελέγχουν.
Η εφαρμογή της NCI βοηθά τους χρήστες να εντοπίσουν τους πυροδότες καπνίσματος, δίνει εμψυχωτικά μηνύματα και προσφέρει περισπασμούς για να τους βοηθήσει να μην ενδώσουν στην επιθυμία.
Η ερευνητική ομάδα βρήκε ότι οι συμμετέχοντες που χρησιμοποίησαν την εφαρμογή ενσυνειδητότητας για ένα μήνα, μείωσαν κατά πολύ τον αριθμό τσιγάρων που κάπνιζαν κάθε μέρα με μέση πτώση τα 11 τσιγάρα ανά ημέρα. Ορισμένοι συμμετέχοντες και από τις δύο ομάδες ανέφεραν ότι δεν κάπνιζαν ούτε ένα τσιγάρο στο τέλος του μήνα.
Οι συμμετέχοντες και των δύο ομάδων συμπλήρωσαν κατά μέσο όρο 16 από τις 22 «ενότητες» της εφαρμογής. Οι συμμετέχοντες της ομάδας ενσυνειδητότητας που συμπλήρωσαν περισσότερες ενότητες ήταν πιο πιθανό να έχουν μεγαλύτερη μείωση καπνίσματος. Αυτή η συσχέτιση δεν εντοπίστηκε στην ομάδα της εφαρμογής του NCI.
Τα μέλη της ομάδας ενσυνειδητότητας ήταν επίσης σημαντικά πιο πιθανό να συστήσουν την εφαρμογή σε ένα φίλο τους συγκριτικά με τους συμμετέχοντες που χρησιμοποίησαν την έτερη εφαρμογή.
Για να εξακριβωθεί πώς λειτουργεί η εφαρμογή της ενσυνειδητότητας στον εγκέφαλο, οι ερευνητές πραγματοποίησαν σαρώσεις εγκεφάλου στους συμμετέχοντες όταν κοιτούσαν τις εικόνες που είναι σχετικές με το κάπνισμα ή άλλες εικόνες, άσχετες με αυτό. Αυτές οι σαρώσεις διενεργήθηκαν πριν και μετά τη χρήση των εφαρμογών.
Ειδικά, οι ερευνητές παρατήρησαν τις αλλαγές στη δραστηριότητα του εγκεφάλου στον εμπρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου, μία περιοχή του εγκεφάλου σε μέγεθος μπάλας του πινγκ πονγκ, η οποία είναι γνωστό πως ενεργοποιείται όταν κάποιος εθίζεται στο τσιγάρο, τα ναρκωτικά ή ακόμα και τη σοκολάτα. Αυτό το σημείο του εγκεφάλου έχει επίσης φανεί πως απενεργοποιείται από τον διαλογισμό, έτσι ο Δρ. Brewer υπέθεσε πως παίζει ρόλο στο πώς οι παρεμβάσεις της ενσυνειδητότητας επηρεάζουν τον εγκέφαλο και ελέγχουν τις συμπεριφορές.
Όταν οι ερευνητές συνέκριναν τις αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα στην στοχευμένη περιοχή μεταξύ των δύο ομάδων, πριν και μετά τη χρήση των εφαρμογών, δεν βρήκαν στατιστικές διαφορές. Ωστόσο όταν τις έλεγξαν ξεχωριστά και συνέκριναν τη μείωση των τσιγάρων με τις αλλαγές στην αντίδραση του εγκεφάλου, βρήκαν πως οι συμμετέχοντες στο τμήμα ενσυνειδητότητας οι οποίοι είχαν μεγαλύτερη μείωση στους αριθμούς των τσιγάρων ανά ημέρα έδειξαν σημαντική μείωση στην εγκεφαλική αντίδραση στις εικόνες για το κάπνισμα. Οι ερευνητές δεν βρήκαν κάποιο συσχετισμό ανάμεσα στον αριθμό των τσιγάρων που καπνίστηκαν και στην εγκεφαλική αντιδραστικότητα των συμμετεχόντων που χρησιμοποίησαν την εφαρμογή NCI. Σημείωσαν επίσης ότι η συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των τσιγάρων και της αντιδραστικότητας του εγκεφάλου ήταν ακόμα πιο σημαντική για τις γυναίκες στην ομάδα ενσυνειδητότητας.
Εκπλήσσοντας τους ερευνητές, το 13% των συμμετεχόντων δεν αντέδρασε στις εικόνες καπνίσματος πριν από τη χρήση κάποιας εφαρμογής, ένα φαινόμενο το οποίο δεν είχε συναντηθεί στην πρότερη επιστημονική βιβλιογραφία. Άλλοι συμμετέχοντες έγιναν πιο αντιδραστικοί στις εικόνες μετά τη χρήση των εφαρμογών, κάτι που είχε απαντηθεί σε ανθρώπους που επιθυμούσαν να καπνίσουν περισσότερο ενώ προσπαθούσαν να κόψουν το τσιγάρο.
