Γράφει η Γεωργία Σαδανά
Ως κεραυνός εν αιθρία έπεσε στην παγκόσμια κοινότητα η είδηση της ανίχνευσης μιας νέας -και ιδιαίτερα μεταδοτικής- παραλλαγής του κορωνοϊού στην Νότια Αφρική, σπέρνοντας έντονη ανησυχία για τις πιθανές, επιδημιολογικές επιπτώσεις της, μεσούντος του τέταρτου κύματος της πανδημίας.
Σχεδόν σαστισμένη από τις εξελίξεις, υποδέχτηκε την είδηση η Ευρώπη, η οποία δοκιμάζεται σκληρά στην παρούσα φάση της πανδημίας, με τις προβλέψεις να παραμένουν δυσοίωνες μέχρι την ερχόμενη Άνοιξη. Αντανακλώντας πλήρως το ευρωπαϊκό κλίμα, ο Γερμανός ειδικός στον Τομέα της Υγείας, Καρλ Λάουτερμπαχ, έσπευσε να σχολιάσει στο Twitter πως «πρέπει να κερδίσουμε χρόνο. Τίποτα δεν είναι χειρότερο από μια νέα παραλλαγή σε ένα τρέχον κύμα» κι ενώ το τέταρτο κύμα έχει θέσει σχεδόν «εκτός μάχης» ακόμη και τα πιο οργανωμένα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας, όπως της χώρας του.
Το σενάριο για τη Γηραιά Ήπειρο καθίσταται ακόμη πιο δυσμενές από το γεγονός ότι η νέα παραλλαγή του ιού -την οποία ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ονοματοδότησε χθες από το γράμμα της ελληνικής αλφαβήτου «Όμικρον»- εντοπίστηκε ήδη στην «καρδιά» της Ευρώπης, δηλαδή στο Βέλγιο, αφαιρώντας κάθε περιθώριο καθησυχασμού για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
«Πρόκειται για κάποια που επέστρεψε από το εξωτερικό. Βρέθηκε θετική στις 22 Νοεμβρίου. Δεν ήταν εμβολιασμένη», γνωστοποίησε χθες ο υπουργός Υγείας του Βελγίου, Φρανκ Βαντενμπρίκε, όπως και ότι η πρώτη ασθενής της παραλλαγής «Όμικρον» έφτασε στη χώρα του στις 11 Νοεμβρίου από την Αίγυπτο, μέσω Τουρκίας.
Η «άφιξη» της παραλλαγής «Όμικρον» στην Ευρώπη έχει, άλλωστε, σημάνει γενικό συναγερμό σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ενώ από τις πρώτες χώρες που εξέφρασαν δημόσια την αγωνία τους απέναντι στην νέα κατάσταση υπήρξε η Γερμανία, η επιδημιολογική κατάσταση της οποίας «δεν ήταν ποτέ τόσο δραματική», σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό, Γενς Σπαν. Σε αυτή τη συνθήκη, «θα πρέπει να διευρυνθεί εάν ο αυξανόμενος αριθμός κρουσμάτων της νόσου Covid στη Νότιο Αφρική σχετίζεται με τη νέα παραλλαγή. Με λίγα λόγια, ανησυχούμε πολύ», ξεκαθάρισε ο επικεφαλής του Ινστιτούτου «Ρόμπερτ Κοχ», Λόταρ Βίλερ, χωρίς μάλιστα να έχει ταυτοποιηθεί -μέχρι τη στιγμή της δήλωσής του- η εμφάνιση της νέας μετάλλαξης στο Βέλγιο.
Από τα πρώτα, άλλωστε, στοιχεία ταυτότητας της παραλλαγής «Όμικρον» που έχουν γίνει γνωστά προκύπτει, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ότι επιφέρει μεγαλύτερο κίνδυνο επαναμόλυνσης, σε σχέση με τις υπόλοιπες «παραλλαγές ανησυχίας», μεταξύ των οποίων και η «Δέλτα», προκαλώντας βαθύ προβληματισμό για το ενδεχόμενο ταχείας εξάπλωσής της στη δοκιμαζόμενη ευρωπαϊκή ήπειρο. Την ίδια ώρα, στα «πρόθυρα έκτακτης ανάγκης» έθεσε χθες και το Ισραήλ ο Πρωθυπουργός της χώρας, Ναφτάλι Μπένετ, καθώς η νέα παραλλαγή πάτησε πόδι και στη χώρα του, σε ταξιδιώτη που είχε επιστρέψει από το Μαλάουι.
Η σοβαρότητα της νέας κατάστασης αποτυπώθηκε στην ταχύτητα, με την οποία η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τοποθετήθηκε χθες σχετικά με την εμφάνιση της παραλλαγής «Όμικρον», επισημαίνοντας ότι «λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψη μας τις ειδήσεις για τη νέα, εξαιρετικά μεταλλαγμένη παραλλαγή του κορωνοϊού», ενώ παρατήρησε ότι «τώρα αυτό που προέχει είναι όλοι μας στην Ευρώπη να δράσουμε πολύ γρήγορα, αποφασιστικά και με ενότητα».
Στην ίδια κατεύθυνση, η Πρόεδρος της Επιτροπής ανέφερε πως «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε στα κράτη μέλη να ενεργοποιήσουν το “φρένο έκτακτης ανάγκης” για τα ταξίδια από τις χώρες του νότιου τμήματος της Αφρικής και από άλλες χώρες που επηρεάζονται, ώστε να περιοριστεί η διασπορά της νέας παραλλαγής», προειδοποιώντας παράλληλα πως «κάθε αεροπορικό ταξίδι προς τις χώρες αυτές θα πρέπει να ανασταλεί μέχρι να κατανοήσουμε καλά τον κίνδυνο που θέτει η νέα αυτή παραλλαγή». «Οι ταξιδιώτες που επιστρέφουν από την περιοχή αυτή θα πρέπει να τηρούν αυστηρούς κανόνες καραντίνας», σημείωσε η ίδια.
Σε μια κίνηση καθησυχασμού, η κ. φον ντερ Λάιεν υπενθύμισε πάντως πως «οι συμβάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους παρασκευαστές προβλέπουν ότι τα εμβόλια πρέπει να προσαρμόζονται αμέσως στις νέες παραλλαγές του ιού, μόλις αυτές εμφανίζονται», θέλοντας να υπογραμμίσει ότι, σε κάθε περίπτωση, «η Ευρώπη έχει λάβει τις προφυλάξεις της», τουλάχιστον μέχρις ότου αποσαφηνιστεί αρκετά το τοπίο της μεταδοτικότητας της νέας παραλλαγής.
Η δήλωση της Προέδρου της Επιτροπής συνοδεύτηκε και με ισχυρή σύσταση από πλευράς της ΕΕ προς τα 27 κράτη-μέλη της για διακοπή συνδέσεων με τις χώρες όπου ιχνηλατήθηκαν κρούσματα της μετάλλαξης «Όμικρον», χωρίς, ωστόσο αυτή να ενέχει αρχικά χαρακτήρα δέσμευσης. Μάλιστα, ο Παγκόσμιoς Οργανισμός Υγείας έσπευσε να ταχθεί κατά των ταξιδιωτικών περιορισμών που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Ένωση, σταματώντας τα αεροπορικά ταξίδια από την Νότια Αφρική, σε μια προσπάθεια να «στεγανοποιήσει» την ήπειρο από την νέα παραλλαγή του ιού.
Στον αντίποδα, η ισχυρή σύσταση της Επιτροπής αγνοήθηκε σχεδόν καθολικά εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρά τον εθελοντικό της χαρακτήρα, αφού η υψηλή μεταδοτικότητα της παραλλαγής «Όμικρον» σόκαρε τα περισσότερα κράτη, αναστέλλοντας κατά μόνας τις πτήσεις τους προς την Νότια Αφρική. Ανάμεσα σε αυτά που μπλόκαραν την είσοδο πολιτών από την νότια Αφρική ήταν: η Βρετανία, η το Ισραήλ, η Γαλλία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Ρωσία, η Ελβετία, το Μαρόκο, η Τουρκία, και οι Φιλιππίνες. Για «αδικαιολόγητη» απόφαση των χωρών αυτών έκανε λόγο με τη σειρά του ο Υπουργός Υγείας της Νότιας Αφρικής, Τζο Φαάλα, μολονότι οι πρώτες ενδείξεις τοποθετούν ως «κοιτίδα» της νέας παραλλαγής του κορωνοϊού την περιοχή Γκαουτένγκ, δηλαδή μία από τις εννέα επαρχίες της Νότιας Αφρικής, όπου να νέα κρούσματα ξεπερνούν τα 1.200 την ημέρα.
Συνεκτιμώντας τα δεδομένα, αλλά και τη χιονοστιβάδα αναστολής πτήσεων από την Νότια Αφρική, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναβάθμισε τελικά χθες το απόγευμα τον βαθμό συναγερμού της απέναντι στην μετάλλαξη «Όμικρον» με τη Σλοβακική Προεδρία να ανακοινώνει, μέσω twitter, ότι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν να αναστείλουν προσωρινά τα ταξίδια από τη Νότια Αφρική, μετά τον εντοπισμό της νέας μετάλλαξης του κορωνοϊού. Σύμφωνα με την ανάρτηση, μια επιτροπή ειδικών και από τις 27 χώρες μέλη συμφώνησε ότι είναι αναγκαίο να επιβληθούν προσωρινά περιορισμοί σε όλα τα ταξίδια προς την ΕΕ από τη νότια Αφρική.
«Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να εισάγουν γρήγορα περιορισμούς σε όλα τα ταξίδια στην ΕΕ από 7 χώρες στην περιοχή της νότιας Αφρικής – Μποτσουάνα, Σουαζιλάνδη, Λεσότο, Μοζαμβίκη, Ναμίμπια, Νότια Αφρική, Ζιμπάμπουε. Τα τεστ, η καραντίνα και ο εντοπισμός επαφών για τους εισερχόμενους επιβάτες είναι σημαντικά» γνωστοποίησε στο twitter η Εκπρόσωπος της Επιτροπής, Ντάνα Σπινάντ.
Εκτός από τις υγειονομικές, ορατές είναι ήδη οι πρώτες επιπτώσεις της μετάλλαξης «Όμικρον» στην παγκόσμια οικονομία, καθώς η γενικευμένη ανασφάλεια καταγράφηκε στα ταμπλό των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων, προκαλώντας πτώση 4,15% στη Φρανκφούρτη, αρνητικό ρεκόρ -4,75% για το Παρίσι, βουτιά -3,64% στο Λονδίνο και -4,96% αντίστοιχα, στη Μαδρίτη. Ζημιές εξαιτίας της παραλλαγής «Όμικρον» κατέγραψε και η Wall Street, καθώς κατά 905,04 μονάδες υποχώρησε ο βιομηχανικός δείκτης Dow Jones, με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν να ανακοινώνει μέτρα για την νέα μετάλλαξη την ερχόμενη Δευτέρα.
«Δεν γνωρίζουμε τόσα πολλά για αυτήν την παραλλαγή ακόμη, αλλά αν είναι σοβαρό θα μπορούσε να αλλάξει τελείως τα μακροοικονομικά σενάρια», εξήγησε ο Ρολάν Καλογιάν, στέλεχος της Societe Generale, τη στιγμή που ο φόβος νέων περιοριστικών μέτρων ή lockdown εντείνει την αβεβαιότητα για τις ευρωπαϊκές αγορές.
Ελληνική προετοιμασία
Επί της αρχής, «θα πάμε και εμείς σε σκληρή γραμμή, αλλά θα πρέπει πρώτα οι επιστήμονές μας να έχουν καθαρή εικόνα» γνωστοποίησε από νωρίς χθες και ο Έλληνας Υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, ενώ άμεση κινητοποίηση αναφορικά με την παραλλαγή «Όμικρον» σημειώθηκε και επί ελληνικού εδάφους, καθώς συνεδρίασε έκτακτα η Επιτροπή των Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας. Κατά τη χθεσινή συνεδρίασή της, η Επιτροπή προέβλεψε ένα πολύ αυστηρό πρωτόκολλο για τους ταξιδιώτες από την νότια Αφρική, το οποίο τίθεται σε εφαρμογή από σήμερα στις 6 το πρωί.
Συγκεκριμένα, επιτρέπεται η είσοδος στη χώρα μόνο Ελλήνων υπηκόων και άλλων υπηκόων από τις χώρες: Νότια Αφρική, τη Μποτσουάνα, την Ναμίμπια, Λεσότο, Ζιμπάμπουε, Μοζαμβίκη, Εσουατίνι, Ζάμπια και Μαλάουι μόνο για απολύτως απαραίτητες μετακινήσεις με την προϋπόθεση μοριακού ελέγχου (PCR) 72 ωρών, ανεξαρτήτως της εμβολιαστικής τους κατάστασης. Για την είσοδό τους απαραίτητη προϋπόθεση είναι η παροχή άδειας από τις κατά τόπους Πρεσβείες, Προξενεία και Προξενικές Αρχές άλλων χωρών, που εκπροσωπούν την Ελλάδα, σε περίπτωση απουσίας Ελληνικής Πρεσβείας, ενώ κατά την είσοδό τους θα πραγματοποιείται Rapid Test, θα επιβάλλεται καραντίνα για 10 ημέρες και επανέλεγχος όλων των ταξιδιωτών, ώστε να λήξει η καραντίνα τους, εφόσον διαθέτουν με αρνητικό μοριακό τεστ (PCR).
Στο ενδιάμεσο, σε επανέλεγχο όλων των θετικών δειγμάτων PCR (κρούσματα του κορωνοϊού) που εντοπίσθηκαν το τελευταίο δεκαπενθήμερο στην Ελλάδα προχωρούν άμεσα οι υγειονομικές αρχές, υπό το πρίσμα των νέων δεδομένων που προκαλεί η μετάλλαξη. Και αυτό γιατί, πρόκειται για τη «χειρότερη μετάλλαξη» από την αρχή της πανδημίας επισημαίνουν οι ειδικοί, αφού διαθέτει 32 μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδας, δηλαδή στο μέρος εκείνο του ιού που χρησιμοποιούν τα περισσότερα εμβόλια για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος κατά του Covid, αριθμός διπλάσιος από τις μεταλλάξεις της παραλλαγής Δέλτα.
