Άσθμα, πνευμονικές λοιμώξεις, εγκεφαλικό. Η μόλυνση του αέρα προκαλεί 7 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως, ωθώντας τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να θέσει αυστηρότερα όρια για τους κυριότερους ατμοσφαιρικούς ρύπους, όπως τα αιωρούμενα σωματίδια.
Είναι η πρώτη φορά που ο ΠΟΥ επικαιροποιεί τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές του για την ποιότητα του αέρα από το 2005.
Έκτοτε, νέα δεδομένα έδειξαν «σε ποιο σημείο η ατμοσφαιρική ρύπανση πλήττει όλα τα μέρη του σώματος — του εγκεφάλου στο βρέφος που είναι σε πλήρη ανάπτυξη μέσα στην κοιλιά της μητέρας του, και σε συγκεντρώσεις ακόμη χαμηλότερες από αυτές που παρατηρήθηκαν προηγούμενα», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, σε συνέντευξη Τύπου.
«Δεν υπάρχει τίποτα πιο ουσιώδες στη ζωή από τον αέρα. Και εντούτοις, εξαιτίας της ατμοσφαιρικής μόλυνσης, το απλό γεγονός της αναπνοής προκαλεί 7 εκατομμύρια θανάτους ετησίως», που οφείλονται κυρίως σε μη μεταδοτικές ασθένειες, πρόσθεσε.
Για τον λόγο αυτό, ο ΠΟΥ μείωσε σχεδόν όλα τα όρια αναφοράς του -νομικά μη υποχρεωτικά- που αφορούν κυρίως τους λεγόμενους κλασικούς ρύπους: τα αιωρούμενα σωματίδια, το όζον, το διοξείδιο του αζώτου, το διοξείδιο του θείου και το μονοξείδιο του άνθρακα.
«Η ρύπανση του αέρα είναι απειλή για την υγεία σε όλες τις χώρες, ωστόσο πλήττει κυρίως τους πληθυσμούς χωρών χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος», υπογράμμισε ο Δρ Τέντρος, καθώς οι φτωχές χώρες είναι αντιμέτωπες με αυξανόμενα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η οποία εντείνεται από μια αστικοποίηση μεγάλης κλίμακας και μια οικονομική ανάπτυξη που βασίζεται κυρίως στη χρήση ορυκτών καυσίμων.
Για τον Δρα Χανς Χένρι Κλούγκε, περιφερειακό διευθυντή του ΠΟΥ για την Ευρώπη, “ο καθαρός αέρας θα πρέπει να είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και απαραίτητη προϋπόθεση για την υγεία και την παραγωγικότητα των κοινωνιών”.
Με την κλιματική αλλαγή, η ρύπανση του αέρα είναι, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές απειλές για την υγεία.
Μερικές εβδομάδες πριν από τη σημαντική διάσκεψη για το κλίμα του ΟΗΕ, την COP26, στη Γλασκόβη, η διευθύντρια του τμήματος Περιβάλλοντος, Κλιματικής αλλαγής και Υγείας του ΠΟΥ υπογράμμισε τη σχέση μεταξύ της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής και της ρύπανσης του αέρα.
«Ο ΠΟΥ ετοιμάζει μια πολύ μεγάλη αναφορά που θα παρουσιάσει στην COP26 υπογραμμίζοντας τη σημασία περαιτέρω δράσης ώστε να μετριαστούν τα αίτια της κλιματικής αλλαγής καθώς αυτό θα έχει τεράστιες συνέπειες στην υγεία μειώνοντας τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
Στο παιδί, η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη των πνευμόνων, να προκαλέσει αναπνευστικές λοιμώξεις και να επιδεινώσει το άσθμα. Στον ενήλικα, η ισχαιμική καρδιοπάθεια και τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι οι πιο συνήθεις αιτίες πρόωρων θανάτων που αποδίδονται στη ρύπανση του εξωτερικού αέρα.
Νέα δεδομένα, αναφέρει ο ΠΟΥ, δείχνουν ότι η ρύπανση του εξωτερικού αέρα μπορεί επίσης να προκαλέσει διαβήτη και νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Όσον αφορά το ποσοστό νοσηρότητας, η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί συνεπώς να συγκριθεί, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, με άλλους παράγοντες σημαντικών κινδύνων για την υγεία, όπως η κακή διατροφή και το κάπνισμα.
Παρά ταύτα, το 2019 περισσότερο από το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε σε περιοχές όπου οι συγκεντρώσεις ξεπερνούσαν τις κατώτατες τιμές αναφοράς που είχε ορίσει ο ΠΟΥ το 2005 όσον αφορά την παρατεταμένη έκθεση στα λεπτά σωματίδια PM2,5 (με διάμετρο μικρότερη των 2,5 μικρομέτρων). Ο ΠΟΥ μείωσε επίσης στο μισό την κατώτατη τιμή αναφοράς τους.
Το 2019, στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ασίας και στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου οι ετήσιες συγκεντρώσεις των λεπτών σωματιδίων PM2,5 που σταθμίζονταν ανάλογα με τον αριθμό των κατοίκων ήταν οι πιο υψηλές.
Αυτά τα σωματίδια μπορούν να εισχωρούν βαθιά μέσα στους πνεύμονες (όπως και τα PM10) αλλά και στην κυκλοφορία του αίματος. Τα λεπτά σωματίδια προέρχονται κυρίως από την καύση καυσίμου σε διάφορους τομείς, κυρίως στις μεταφορές, την ενέργεια, τη βιομηχανία και τη γεωργία.
