Η διαπολιτισμική έρευνα αναφέρει ότι μεταξύ 10% και 50% των ανθρώπων που έχουν μακροχρόνια σχέση έχουν απατήσει τη σύζυγό τους. Αυτό είναι ένα υπολογίσιμο ως μεγάλο ποσοστό, και έτσι δεν πρέπει να εκπλήσσει το γεγονός ότι οι ψυχολόγοι ενδιαφέρονται να ανακαλύψουν γιατί οι άνθρωποι απατούν κάποιον στον οποίο έχουν δώσει όρκο αιώνιας πίστης. Από όσα γνωρίζουμε, μερικοί άνθρωποι απατούν επειδή θέλουν να εγκαταλείψουν τον σύντροφό τους, αλλά δεν αισθάνονται σίγουροι για να το κάνουν ώσπου να βρουν έναν νέο. Άλλοι, ίσως και επειδή συναισθάνονται ότι η σχέση φτάνει στο τέλος της, ζωηρεύουν λίγο για να αντιληφθούν τι γίνεται εκεί έξω αλλά και να επιβεβαιωθούν σεξουαλικά. Στην εξίσωση πρέπει να βάλουμε και την ιδιαιτερότητα του κάθε φύλου, καθώς οι άντρες έχουν την ευχέρεια να απατούν χωρίς να φοβούνται μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, σε αντίθεση με τις γυναίκες. Οι γυναίκες με τη σειρά τους απατούν με κάποιον ωραιότερο από τον σταθερό σύντροφό τους, σε αντίθεση με τους άντρες που δεν δείχνουν ιδιαίτερη σημασία στην εμφάνιση που έχει η βραχυπρόθεσμη γνωριμία. Σε όλα αυτά υπεισέρχεται και ο παράγοντας της κοινωνικής κατακραυγής, αλλά και του φόβου καθώς συμβαίνουν ουκ ολίγα εγκλήματα για λόγους μοιχείας, απιστίας και τιμής, κυρίως σε υποανάπτυκτες χώρες.
Δύο νέοι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας, στο τμήμα Ψυχολογίας, δημοσίευσαν μία ενδιαφέρουσα μελέτη στο Personality and Individual Differences, με τίτλο «The reasons that prevent people from cheating on their partners: an evolutionary account of the propensity not to cheat» και στο οποίο ασχολούνται με το γιατί δεν απατούν οι άνθρωποι, ποιοι λόγοι δηλαδή τους κρατούν πιστούς στο γάμο ή τη μονογαμική σχέση που διατηρούν. Οι δύο επιστήμονες μίλησαν με 600 ανθρώπους, από τις συνεντεύξεις των οποίων προέκυψαν οκτώ βασικοί λόγοι που ωθούν τους ανθρώπους να είναι πιστοί.
♦Ο πιο σημαντικός λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι επιλέγουν να μην απατήσουν είναι ότι είναι ικανοποιημένοι με την τρέχουσα σχέση τους. Οι άνθρωποι των οποίων οι σύντροφοι τους αντιμετώπισαν καλά ή που δεν ήθελαν να βλάψουν τον σύντροφό τους ή που δεν ήθελαν να διακινδυνεύσουν την καταστροφή της σχέσης τους, ισχυρίστηκαν ότι δεν υπήρχε περίπτωση να απιστήσουν.
♦Ο επόμενος πιο σημαντικός λόγος ήταν ότι η απιστία θα προκαλούσε συναισθήματα ενοχής. Οι άνθρωποι που δεν ήθελαν να ζήσουν μια διπλή ζωή, ή που θα ντρεπόταν ή θα ένιωθαν ότι είχαν προδώσει τον σύντροφό τους, ήταν ενάντια στην απιστία.
♦Ο τρίτος πιο σημαντικός λόγος ήταν ο φόβος για αντίποινα: ότι δηλαδή η απιστία μπορεί να οδηγήσει και σε νέα απιστία, από την άλλη πλευρά όμως.
♦Ο τέταρτος λόγος ήταν η απουσία πρόκλησης: αυτοί οι άνθρωποι δήλωσαν ότι δεν εξαπατούν επειδή ο σύντροφός τους δεν τους είχε δώσει αφορμή ή ότι δεν είχαν μπει ακόμη σε πειρασμό.
♦Ο πέμπτος λόγος ήταν ο φόβος της αντίδρασης του συντρόφου, που θα μπορούσε να απαντήσει με βία.
♦Ο έκτος ήταν ο φόβος της δημόσιας ντροπής, ίσως λόγω κοινωνικών ή θρησκευτικών κανόνων που απαγόρευαν την απιστία.
♦Ο έβδομος λόγος ήταν η προβληματική της όλης κατάστασης, όπως η δυσφορία της αποκάλυψης ή ακόμη και ο φόβος ενός σεξουαλικά μεταδιδόμενου νοσήματος.
♦Και ο τελευταίος και λιγότερο σημαντικός λόγος ήταν ο φόβος του κοινωνικού στιγματισμού: αυτό που ένας άνθρωπος ανησυχεί για το τι θα πούνε οι άλλοι άνθρωποι για αυτόν.
