Παναγιώτα Καρλατήρα και Μαίρη Μπιμπή
Με το βλέμμα στραμμένο στους «σκληρούς» δείκτες – νοσηλείες, διασωληνωμένοι, νεκροί- της επιδημίας βρίσκονται η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων και η κυβέρνηση ενόψει του Πάσχα αλλά και της επίσημης έναρξης της τουριστικής περιόδου της χώρας, στις 14 Μαΐου. Βαρύνουσα σημασία στις όποιες αποφάσεις ληφθούν, σε πρώτη φάση για το Πάσχα, έχουν η τεράστια επιβάρυνση του συστήματος υγείας λόγω του κορωνοϊού, η ψυχική κόπωση των πολιτών λόγω των παρατεταμένων αυστηρών περιοριστικών μέτρων αλλά και οι οικονομικές επιπτώσεις του πολύμηνου lockdown.
Η αρνητική εισήγηση της Επιτροπής, κατά τη συνεδρίαση της περασμένης Παρασκευής, για την επαναλειτουργία των εμπορικών κέντρων καθώς και των Κέντρων αισθητικής, δίνει το στίγμα της βαριάς επιδημιολογικής εικόνας που παρουσιάζει η χώρα και η οποία δεν είναι αναστρέψιμη τις επόμενες δύο εβδομάδες. Μέχρι την περασμένη Παρασκευή στα νοσοκομεία βρίσκονταν 5.600 ασθενείς με λοίμωξη covid-19, με τους 824 διασωληνωμένους, εντός αλλά κι εκτός των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Ιδιαίτερα ανησυχητικό κρίνεται από τους ειδικούς ότι 1 στους 4 διασωληνωμένους είναι κάτω των 55 ετών, με το μέσο όρο νοσηλείας στις ΜΕΘ να κυμαίνεται πλέον στις 17 ημέρες.
Από τις επιπλοκές της νόσου covid-19 έχουν καταλήξει 1.239 άνθρωποι τις πρώτες 16 ημέρες του Απριλίου. Βάσει των προγνωστικών μοντέλων, το δεύτερο 15νθήμερο του μήνα θα προστεθούν στη θλιβερή λίστα των θυμάτων της επιδημίας άλλοι 800 έως 1.200 ασθενείς. Μέχρι και την Κυριακή των Βαΐων αναμένονται 500 νέες εισαγωγές και 80 με 90 θάνατοι καθημερινά.
Η Αττική, έπειτα από δύο μήνες στο επίκεντρο της επιδημίας, έχει επιτύχει μία εύθραυστη ισορροπία, καταγράφοντας 1.800 κρούσματα κορωνοϊού κατά μέσο όρο ημερησίως. Ωστόσο, το επιδημικό κύμα ασκεί μεγάλη πίεση στα νοσοκομεία του λεκανοπεδίου, όπου νοσηλεύονται 2.541 ασθενείς, με τις κλίνες ΜΕΘ να αναπτύσσονται σε χειρουργεία και αίθουσες ανάνηψης για τη νοσηλεία των 429 ασθενών με μηχανική υποστήριξη της αναπνοής.
Σχεδόν 1.450 ασθενείς νοσηλεύονται στα νοσοκομεία της βόρειας Ελλάδας, με τους 231 διασωληνωμένους να δοκιμάζουν τις αντοχές του συστήματος υγείας. Η Θεσσαλονίκη και η Κοζάνη μοιάζουν να έχουν παραδοθεί στον κορωνοϊό, με τους επικεφαλής του υπουργείου Υγείας να έχουν θέσει σε εφαρμογή και πάλι, μετά τον περασμένο Νοέμβριο, το Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης. Συγκεκριμένα, έχουν «επιστρατεύσει» δύο ιδιωτικές κλινικές στην Κοζάνη για να συνδράμουν το «Μαμάτσειο» νοσοκομείο της πόλης, ενώ στη Θεσσαλονίκη αναζητείται και δεύτερη ιδιωτική δομή, εκτός της υπάρχουσας που φιλοξενεί περισσότερους από 120 ασθενείς.
Στην Κρήτη, που ετοιμάζεται να υποδεχθεί σημαντική μερίδα τουριστών, η «βρετανική» μετάλλαξη έχει πυροδοτήσει μεγάλο αριθμό κρουσμάτων και νοσηλειών. Στα νοσοκομεία νοσηλεύονται σταθερά περισσότεροι από 120 ασθενείς με λοίμωξη covid-19, εκ των οποίων τουλάχιστον 27 είναι διασωληνωμένοι – κατάσταση η οποία δύσκολα εναρμονίζεται με το κάλεσμα προς τους τουρίστες να επισκεφθούν το νησί. Ενδεικτικό είναι ότι Ρέθυμνο, Φαιστός και Χανιά θα βρίσκονται για τουλάχιστον άλλες δύο εβδομάδες σε αυστηρό lockdown λόγω του υψηλού επιδημιολογικού φορτίου.
Στον αντίποδα, η εκστρατεία «Ελευθερία», με χρονικό ορόσημο το άνοιγμα του τουρισμού την 14η Μαϊου, είναι σε πλήρη εξέλιξη σε περίπου 85 νησιωτικούς προορισμούς (5.000 και 10.000 κατοίκων) όπου ο καθολικός εμβολιασμός θα τους μετατρέψει σε covid free.
Το πασχαλινό «πήγαινε – έλα» του επιδημιολογικού φορτίου
Παρά το γεγονός ότι οποιαδήποτε εκτίμηση για το τι μέλλει γενέσθαι με τις διαπεριφερειακές μετακινήσεις του Πάσχα είναι παρακινδυνευμένη, οι ειδικοί κατανοούν και σταθμίζουν την ψυχική επιβάρυνση των πολιτών και την ανάγκη τους να εκδράμουν και να βρεθούν με αγαπημένα τους πρόσωπα. Η άλλοτε ευχάριστη πασχαλινή έξοδος ενέχει τώρα τον κίνδυνο να γίνει αιτία για μια εκ νέου αναζωπύρωση της επιδημίας, με ό,τι αυτό αυτό θα συνεπάγεται μεθεορτίως για τον τουρισμό και το σύστημα υγείας.
Μπορεί τα αυτοδιαγνωστικά τεστ (self test) να θεωρούνται ως ένα εργαλείο έγκαιρου εντοπισμού των ασυμπτωματικών – 1 στους 3 φορείς του κορωνοϊού είναι ασυμπτωματικός-, ωστόσο έχει σημασία για το αξιόπιστο αποτέλεσμα το χρονικό σημείο της διενέργειάς τους. Δηλαδή, ένας ασυμπτωματικός φορέας τις πρώτες πέντε ημέρες μπορεί να έχει χαμηλό ιικό φορτίο και αυτό να οδηγήσει σε ένα ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα του self test. Για τον λόγο συστήνεται η διενέργειά του σε τακτά χρονικά διαστήματα, όπως γίνεται στα Λύκεια.
Υπό αυτά τα δεδομένα, οι ειδικοί εκτιμούν πως στην περίπτωση της πασχαλινής εξόδου τα self test δεν αποτελούν το «όχημα» για ασφαλείς διαπεριφερειακές μετακινήσεις. Επισημαίνουν τον ορατό κίνδυνο, ασυμπτωματικοί φορείς κορωνοϊού να τον διασπείρουν στον τόπο προορισμού τους. Αντιστοίχως, και υγιείς εκδρομείς κινδυνεύουν να μολυνθούν πλέον οπουδήποτε καθώς το ιικό φορτίο είναι υψηλό σε όλη σχεδόν την επικράτεια. Επίσης, σε ό,τι αφορά όσους έχουν ήδη μολυνθεί ή νοσήσει και όσους έχουν εμβολιαστεί, παρότι θεωρητικά θα μπορούσαν να μετακινηθούν, στην πράξη δεν εκμηδενίζεται ο κίνδυνος διασποράς του ιού.
Αυτή η σύνθετη κατάσταση που μπορεί να δημιουργηθεί από το πασχαλινό «πήγαινε – έλα» των πολιτών και του…κορωνοϊού θα αποτυπωθεί μέχρι τα μέσα Μαϊου στο ήδη επιβαρυμένο σύστημα υγείας, με αυξημένες νοσηλείες. Είναι το σενάριο που προκαλεί τρόμο στις επιστημονικές και υγειονομικές αρχές, οι οποίες ως αντιστάθμισμα και βαλβίδα αποσυμπίεσης προκρίνουν το «Πάσχα στην πόλη» με περαιτέρω χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων – κατ’ αναλογίαν όσων ίσχυσαν τα Χριστούγεννα, ήτοι με ανοιχτές εκκλησίες με κάποιους περιορισμούς καθώς και δυνατότητα για γιορτινές μέχρι και δύο διαφορετικών οικογενειών.
