Η εμμηνόπαυση σηματοδοτεί την οριστική διακοπή της εμμήνου ρύσεως και κατά συνέπεια της γονιμότητας στη ζωή μια γυναίκας και αποτελεί μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από πλήθος σωματικών αλλά και συναισθηματικών αλλαγών. Η περίοδος που προηγείται της εμμηνόπαυσης λέγεται κλιμακτήριος και ενδέχεται να διαρκέσει έως και δέκα χρόνια μέχρι την οριστική διακοπή της περιόδου.
Μια γυναίκα χαρακτηρίζεται ως εμμηνοπαυσιακή όταν έχει περάσει ένα χρόνο χωρίς περίοδο. Ο ορμονικός έλεγχος μπορεί να επιβεβαιώσει τη διάγνωση δείχνοντας υψηλά επίπεδα της ορμόνης FSH σε συνδυασμό με χαμηλά οιστρογόνα.
Για τις περισσότερες γυναίκες η κλιμακτήριος ξεκινά στην ηλικία των 40 χρόνων, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας για την έναρξη της εμμηνόπαυσης είναι τα 50,4 χρόνια. Σπανιότερα η εμμηνόπαυση έρχεται πρόωρα (πριν τα 40 χρόνια) ή αργότερα (μετά τα 53 χρόνια).
Ενδείξεις στο σώμα που «μαρτυρούν» την εμμηνόπαυση
Τα οιστρογόνα είναι ορμόνες που – μεταξύ άλλων – ρυθμίζουν την ομαλότητα του μηναίου κύκλου. Όσο οι ωοθήκες παράγουν λιγότερα οιστρογόνα, τόσο διαταράσσεται η έμμηνος ρύση με αποτέλεσμα να αραιώνει, να λιγοστεύει ή ακόμη και να πυκνώνει σε ορισμένες περιπτώσεις. Επιπλέον, ο κόλπος σταδιακά γίνεται πιο ευαίσθητος και ξηρός, καθώς ο ιστός που επικαλύπτει τα τοιχώματά του λεπταίνει και η ύγρανσή του μειώνεται, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνει τη σεξουαλική επαφή. Γενικότερα παρατηρείται έντονη ξηρότητα στο δέρμα. Τέλος, σε πολλές γυναίκες παρουσιάζεται συχνουρία έως και ελαφριάς μορφής ακράτεια, η οποία οφείλεται στην ατροφία του πυελικού εδάφους και της βάσης της ουροδόχου κύστης, ενώ κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης έχει παρατηρηθεί και αυξημένη τριχοφυΐα στο πάνω χείλος, λόγω των ορμονικών μεταβολών.
Συμπτώματα
Το πιο χαρακτηριστικό – και ίσως πιο ενοχλητικό – σύμπτωμα για τις γυναίκες που έχουν εισέλθει στην περίοδο της εμμηνόπαυσης είναι οι συχνές εξάψεις και η εφίδρωση. Εκτιμάται ότι το 80% των γυναικών παθαίνουν εξάψεις και για τις μισές από αυτές, η ενόχληση είναι τόσο μεγάλη που ζητούν ιατρική βοήθεια. Συνήθως οι εξάψεις διαρκούν 2-3 λεπτά, αλλά δεν αποκλείεται να συνεχίζονται ακόμη και για μια ώρα.
Στη λίστα των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης περιλαμβάνονται, επίσης, οι έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις και η κυκλοθυμία, οι διαταραχές στην ποιότητα του ύπνου οι οποίες οφείλονται κατά κύριο λόγο στις νυχτερινές εφιδρώσεις, η αδυναμία συγκέντρωσης, η απώλεια της πρόσφατης μνήμης και το συνεχές αίσθημα κούρασης. Νευρικότητα και μελαγχολία είναι δύο ακόμα σημάδια που μαρτυρούν την έλευση της εμμηνόπαυσης στη ζωή της γυναίκας.
Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται κατά κόρον στις γυναίκες, χωρίς ωστόσο να δημιουργούν σοβαρά ιατρικά προβλήματα στις περισσότερες από αυτές. Υπάρχουν όμως και σημαντικά ζητήματα που μπορεί να προκύψουν λόγω της εμμηνόπαυσης, ένα εκ των οποίων είναι η πτώση της μήτρας, η οποία οφείλεται στη μεγάλη χαλάρωση του κόλπου στις γυναίκες που έχουν γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό. Το πυελικό έδαφος δε μπορεί να στηρίξει τα εσωτερικά γεννητικά όργανα, με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται πρόπτωση μήτρας και έξοδός της εκτός του σώματος (σε λίγες σοβαρές περιπτώσεις). Σε κάθε περίπτωση, ο γιατρός είναι εκείνος που θα εκτιμήσει την κατάσταση για να κρίνει ποια είναι η ενδεδειγμένη μέθοδος αντιμετώπισης, ανάλογα με την βαρύτητα του κάθε περιστατικού.
Σήμερα οι γυναίκες περνούν πάνω από το ένα τρίτο της ζωής τους στην εμμηνόπαυση λόγω της μεγάλης αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης. Η σημερινή ιατρική μπορεί να προσφέρει εξαιρετική ποιότητα ζωής γι’ αυτό μπορείτε να ζητήσετε την βοήθεια του γιατρού σας.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Ιάκωβο Σούση μαιευτήρα – γυναικολόγο
