Διάφοροι χαρακτηρισμοί ή όροι όπως «Πρόπτωση δίσκου – Προβολή δίσκου – Δισκοκήλη», περιγράφουν λίγο-πολύ κάποιο πρόβλημα σε κάποιον μεσοσπονδύλιο δίσκο. Ένα πρόβλημα πραγματικό, ενοχλητικό και επίπονο που επιβαρύνεται από την πληθώρα μύθων και παρεξηγήσεων που δημιουργούν ένα σύννεφο πληροφοριών που συνήθως καταλήγει σε «καταιγίδα» παραπληροφόρησης θολώνοντας την κρίση του ασθενούς τη στιγμή ακριβώς που τη χρειάζεται περισσότερο, τη στιγμή που πρέπει να πάρει κάποιες αποφάσεις. Για να πάψουν αυτοί οι μύθοι να «φρενάρουν» τις αποφάσεις αυτές και να δημιουργούν ερωτηματικά όσον αφορά την επιτυχή θεραπεία του εν λόγω προβλήματος καλό θα είναι να δούμε ποιοι είναι, αφού δούμε εν συντομία το πρόβλημα.
Οι 23 μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, ένα συνηθισμένο πρόβλημα
Με 23 δίσκους στη σπονδυλικής μας στήλη να διαδραματίζουν το ρόλο του «αμορτισέρ» ανάμεσα στους σπονδύλους και να δέχονται σημαντικές καταπονήσεις για όλο το διάστημα της ζωής μας, το ότι πού και πού δημιουργούνται προβλήματα δεν προκαλεί μεγάλη έκπληξη. Παρόλο που δεν υπάρχουν ακριβή δεδομένα για τον ελληνικό χώρο, γνωρίζουμε ότι τα προβλήματα της σπονδυλικής στήλης είναι μία από τις συχνότερες αιτίες προσέλευσης στον ορθοπαιδικό ιατρό και μια συχνή διάγνωση είναι: δισκοκήλη.
Παρόλο όμως που πρόκειται για μια κοινή πάθηση, η «δισκοκήλη» είναι μια διάγνωση γύρω από την οποία συντηρούνται πολλοί μύθοι. Το μεγάλο πρόβλημα που προκαλούν οι μύθοι αυτοί είναι ότι δυσκολεύουν τους ασθενείς να καταλάβουν πραγματικά το πρόβλημά τους και να βρούνε τη σωστή θεραπεία.
Μύθος 1: Ο δίσκος έφυγε απ’ τη θέση του
Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι εξαιρετικά σταθερά καθηλωμένος ανάμεσα από δύο σπονδύλους και συγκρατιέται στη θέση του από ισχυρούς συνδέσμους. Είναι πρακτικά αδύνατο να φύγει από τη θέση του. Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος όμως μπορεί να παρουσιάσει φθορά και ένα κομμάτι του (συνήθως ο πυρήνας του δίσκου) ενδέχεται να προβάλλει προς τα πίσω ή και να αποσπαστεί (αυτό που συχνά ακούμε να αναφέρεται ως «σπασμένος δίσκος»).
Μύθος 2: Η δισκοκήλη θα σου δημιουργήσει σίγουρα προβλήματα
Παρόλο που η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου μπορεί να προκαλέσει πόνο στη μέση (οσφυαλγία) ή στο πόδι (ισχιαλγία), δεν είναι καθόλου σπάνιο να υπάρχει δισκοκήλη (ακόμα και μεγάλη δισκοκήλη) χωρίς καθόλου συμπτώματα. Μελέτες έχουν δείξει ότι 9 στα 10 άτομα έχουν δισκοκήλη στον αυχένα, ενώ 5 στα 10 έχουν κάποιου είδους δισκοπάθεια στην οσφυϊκή μοίρα, χωρίς να πονάνε.
Μύθος 3: Αν πονάς στη μέση τότε μάλλον έχεις δισκοκήλη
Ο πόνος στη μέση είναι από τα συχνότερα συμπτώματα. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών θα νιώσει πόνο στη μέση του σε κάποια στιγμή της ζωής του. Ωστόσο, η δισκοκήλη δεν είναι η συχνότερη αιτία του πόνου στη μέση. Τις περισσότερες φορές η διάγνωση είναι η «μη ειδικής αιτιολογίας οσφυαλγία» δηλαδή, με απλά λόγια, ο πόνος δεν οφείλεται σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα ή σε μια συγκεκριμένη βλάβη.
Μύθος 4: Η μαγνητική τομογραφία θα δείξει από πού προέρχεται ο πόνος σου
Η μαγνητική τομογραφία είναι μια εξαιρετική εξέταση η οποία μπορεί να δείξει με πολύ μεγάλη ευκρίνεια τις διάφορες ανατομικές δομές. Με τη βοήθεια της μαγνητικής μπορούμε πλέον να διακρίνουμε ακόμα και πολύ μικρές αλλαγές στη δομή ενός δίσκου ή στην ανατομία της σπονδυλικής στήλης. Όμως ακόμα και αν μια μαγνητική τομογραφία δείχνει κάποια δισκοπάθεια, δεν σημαίνει ότι αυτή η δισκοπάθεια είναι η αιτία του πόνου. Σε μια πρόσφατη μελέτη, 1211 ενήλικες ηλικίας 20 έως 70 ετών χωρίς προβλήματα στη μέση τους, υπεβλήθησαν σε μαγνητική και αξονική τομογραφία της σπονδυλικής τους στήλης. Διαπιστώθηκε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εξεταζομένων είχε εκφύλιση του δίσκου, προβολή δίσκου ή και δισκοκήλη χωρίς όμως να έχει πόνο. Η φθορά του δίσκου είναι μια φυσιολογική διαδικασία γήρανσης. Τα ευρήματα από τη μαγνητική τομογραφία πρέπει πάντα να μελετώνται σε σχέση με το ιστορικό και την κλινική εξέταση του ασθενούς.
Μύθος 5: Η κίνηση θα χειροτερέψει τον πόνο μου. Χρειάζομαι ξεκούραση
Παλαιότερα οι ασθενείς με πόνο στη μέση άκουγαν το γιατρό τους να τους λέει να μείνουν στο κρεβάτι «ακίνητοι» για μέρες. Τώρα πλέον γνωρίζουμε ότι αυτό όχι μόνο δεν βοηθά, αλλά ίσως να κάνει και κακό. Ο ασθενής με οσφυαλγία πρέπει να κινητοποιείται όσο πιο γρήγορα γίνεται. Η πρώιμη έναρξη σωστής φυσικοθεραπείας σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή θα βοηθήσει στο να υποχωρήσει ο ερεθισμός των μυών και οι ασθενείς να νιώσουν γρηγορότερα καλύτερα.
Μύθος 6: Έχω δισκοκήλη, άρα χρειάζομαι χειρουργείο
Η χειρουργική επέμβαση για δισκοκήλη (η οποία συνήθως είναι η λεγόμενη «μικροδισκεκτομή») είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική μέθοδος αντιμετώπισης του προβλήματος. Όμως, το ότι έχει κάποιος δισκοκήλη και πονά δεν σημαίνει απαραίτητα ότι χρειάζεται χειρουργείο. Για την ακρίβεια, το 80% των ασθενών με δισκοκήλη θα βρούν λύση στο πρόβλημά τους χωρίς να χειρουργηθούν. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι οι δισκοκήλες (ειδικά οι «σπασμένες δισκοκήλες») μπορεί σε βάθος χρόνου να απορροφηθούν. Το σώμα μας έχει εκπληκτικές δυνατότητες αυτοΐασης. Χειρουργείο χρειάζεται όταν υπάρχει νευρολογική βλάβη (π.χ. μυϊκή αδυναμία στο χέρι ή στο πόδι) ή όταν ο πόνος επιμένει για περισσότερο από 8-12 εβδομάδες παρά τη συντηρητική αγωγή.
Μύθος 7: Η δισκοκήλη είναι μεγάλη άρα και επικίνδυνη
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει σαφής συσχέτιση ανάμεσα στο μέγεθος του δίσκου και τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει. Πολύ σπάνια υπάρχει ένδειξη άμεσης χειρουργικής επέμβασης. Οι κλασικές ενδείξεις άμεσης χειρουργικής επέμβασης είναι η ιππουριδική συνδρομή (δηλαδή διαταραχή στη λειτουργία της κύστης ή/και του εντέρου, υπαισθησία στην περιγεννητική περιοχή κ.λπ.) και η εγκατάσταση μυϊκής αδυναμίας σε κάποιον μυ. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις υπάρχει αρκετός χρόνος για να δοκιμάσει ο ασθενής συντηρητικές θεραπείες, να ακούσει ιατρικές γνώμες και να πάρει αποφάσεις.
Μύθος 9: Το χειρουργείο στη σπονδυλική στήλη είναι εξαιρετικά επικίνδυνο και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μείνεις παράλυτος
Σε ασθενείς στους οποίους η συντηρητική θεραπεία δεν καταφέρνει τελικά να ελέγξει επαρκώς τον πόνο ενδέχεται να υπάρχει ένδειξη για χειρουργική επέμβαση. Παρόλ’ αυτά, πολλοί ασθενείς δεν αποφασίζουν το χειρουργείο φοβούμενοι την πιθανότητα επιπλοκών και κυρίως τον κίνδυνο του «να μείνουν ανάπηροι». Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική. Η επέμβαση για την αντιμετώπιση της δισκοκήλης είναι μία από τις πιο ασφαλείς και αποτελεσματικές επεμβάσεις σπονδυλικής στήλης. Ειδικά με τις σύγχρονες, ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές τα ποσοστά επιτυχίας είναι άριστα. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να μείνει κάποιος παράλυτος από επέμβαση στη μέση. Για να μείνει κάποιος παράλυτος με την κλασική έννοια πρέπει να τραυματιστεί ο νωτιαίος μυελός. Στο ύψος της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης δεν υπάρχει πλέον νωτιαίος μυελός. Άρα, είτε χειρουργηθεί είτε δεν χειρουργηθεί κάποιος δεν υπάρχει κίνδυνος παράλυσης.
Μύθος 10: Αν έχεις δισκοκήλη δεν θα μπορέσεις ποτέ ξανά να κάνεις αθλητισμό ή να γίνεις όπως πριν
Πολλοί ασθενείς φοβούνται ότι αν διαγνωσθούν με ένα τέτοιο πρόβλημα θα αναγκασθούν να αλλάξουν ριζικά τη ζωή τους, μένοντας μακριά από τη δουλειά, τα σπορ και τις κοινωνικές τους δραστηριότητες γενικότερα. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι, με τη σωστή θεραπεία, η πιθανότητα να επιστρέψει κανείς πλήρως στις δραστηριότητές του είναι πολύ μεγάλη. Ο γιατρός πρέπει να προσαρμόζει τη θεραπεία στην πάθηση, την ηλικία και τις επιθυμίες του ασθενούς εξατομικεύοντας για λογαριασμό του τις διαθέσιμες σύγχρονες θεραπευτικές μεθόδους.
