Η χοληδόχος κύστη αποτελεί έναν μικρό σάκο που βρίσκεται κάτω από το ήπαρ και λειτουργεί ως χώρος αποθήκευσης της χολής. Η χολή παράγεται από το ήπαρ, χρησιμεύει στην πέψη των τροφών και μεταφέρεται μέσω των χοληφόρων αγγείων στο δωδεκαδάκτυλο.
Η χολολιθίαση αποτελεί την πιο συχνή πάθηση της χολοδόχου κύστης. Στην Ελλάδα συχνά αναφέρεται από τους ασθενείς ως «πέτρες στη χολή». Αρκετοί άνθρωποι μπορεί να έχουν χολολιθίαση αλλά να μην το γνωρίζουν και η διάγνωση να τίθεται όταν φτάσουν προχωρήσουν τα συμπτώματα με κυρίαρχο τον έντονο πόνο στην κοιλιακή χώρα και να ακολουθήσει η διάγνωση μέσω υπερηχογραφήματος. Είναι μια πάθηση που αφορά πολύ συχνά το γυναικείο πληθυσμό αλλά φυσικά επηρεάζει και τους άνδρες. Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι η ηλικία (αυξάνει η πιθανότητα εμφάνισης σε άτομα άνω των 40 ετών), η απότομη απώλεια βάρους, η διατροφή πλούσια σε λίπη.
Η χολολιθίαση μπορεί να περιλαμβάνει συμπτώματα κολικού χοληφόρων, δηλαδή πόνου στην κοιλιακή χώρα, δυσπεψίας και ναυτίας. Η παρουσία χολολίθων μπορεί να οδηγήσει όμως σε ανεπιθύμητες επιπλοκές φλεγμονής όπως είναι η χολοκυστίτιδα. Σε αυτήν την περίπτωση συνήθως χορηγείται αντιβιοτική αγωγή και το χειρουργείο με αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης προγραμματίζεται σε δεύτερο χρόνο εκτός από περιπτώσεις φλεγμονής όπου κρίνεται απαραίτητο η χολοκυστεκτομή, δηλαδή η χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης να γίνει επειγόντως. Σημαντική επιπλοκή αποτελεί επίσης η παγκρεατίτιδα όπου προκαλείται φλεγμονή του παγκρέατος η οποία μπορεί να οδηγήσει σε βαριά κλινική κατάσταση αλλά και η πιθανότητα να ‘δραπετεύσει’ λίθος στο χοληδόχο πόρο δηλαδή η χοληδοχολιθίαση. Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης δεν προκαλεί προβλήματα στην πέψη των τροφών εφόσον η χολή περνάει κατευθείαν στο δωδεκαδάκτυλο και δεν υπάρχει ουσιαστικός λόγος για αποθήκευση της.
Η τάση στο εξωτερικό είναι η δημιουργία ομάδων (clinics) με εξειδίκευση στη χειρουργική χοληδόχου κύστης και χοληφόρων που να μπορούν να αναλάβουν από την απλή μέχρι την πιο περίπλοκη περίπτωση περιστατικού. H ομάδα οφείλει να είναι διαθέσιμη 24 ώρες την ημέρα, ώστε να παρέχει υπηρεσίες μέσω προγραμματισμού συμβουλευτικής συνάντησης και διενέργειας διαγνωστικών εξετάσεων. Στη συνέχεια προγραμματίζεται λαπαροσκοπική ή ρομποτική χολοκυστεκτομή, με απεικόνιση χοληδόχου πόρου αν κρίνεται απαραίτητο.
Η ιδανική αντιμετώπιση της χολολιθίασης επί συμπτωμάτων είναι χειρουργική, η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή όπως προανέφερα. Υπό γενική αναισθησία, το χειρουργείο περιλαμβάνει μικρές τομές στην κοιλιακή χώρα ώστε να περάσουν η κάμερα και τα εργαλεία εντός της κοιλιακής χώρας και να πραγματοποιηθεί η επέμβαση. Με την τεχνική της ενδοδερμικής ραφής των τομών στο τέλος της επέμβασης καταφέρνουμε το επιθυμητό κοσμητικό αποτέλεσμα ώστε να μην εμφανίζεται διακριτή ουλή. Η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί και ρομποτικά ανάλογα με την προτίμηση του ασθενούς.
Αν κριθεί απαραίτητο μπορεί να γίνει διεγχειρηρητικά απεικόνιση με χολαγγειογραφία ή διερεύνηση του χοληδόχου πόρου ώστε να αποκλειστεί η παρουσία λίθων εντός του χοληδόχου πόρου για μία ολοκληρωμένη θεραπευτική προσέγγιση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κάποιες φορές το υπερηχογράφημα θα δείξει «χολική λάσπη» και όχι ξεκάθαρα πέτρες στη χοληδόχο κύστη. Εφόσον αυτό το εύρημα συνοδεύεται από συμπτωματολογία – κοιλιαλγία, ναυτίες- ενδείκνυται να γίνει περαιτέρω διερεύνηση για να διαπιστωθεί αν η χολική λάσπη και ίσως συνοδός μικρολιθίαση ευθύνεται για τη κλινική συμπτωματολογία όποτε και η αντιμετώπιση θα είναι η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή.
Επίσης οι πολύποδες χοληδόχου κύστης χρίζουν στενής ιατρικής παρακολούθησης εφόσον μπορεί να εξαλλαγούν σε καρκινικούς και συστήνεται η χειρουργική αφαίρεση της χολοδόχου κύστης σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες.