Το έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Nature Medicine παρουσιάζει τις σημαντικότερες επιστημονικές εξελίξεις της χρονιάς που πέρασε έτσι όπως δημοσιεύθηκαν στις σελίδες του.
Νο 1 – Blockchain, η τεχνολογία που θα αλλάξει τo πρόσωπο της Ιατρικής
Στην τεχνολογία blockchain και τον δυνητικά κυρίαρχο ρόλο που θα παίξει στον τομέα των ιατρικών ερευνών αλλά και αυτόν της επαλήθευσης των συμπερασμάτων των ιατρικών μελετών είναι αφιερωμένο το πιο δημοφιλές άρθρο του 2018 που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό Nature Medicine. Τι είναι το blockchain; Θεωρείται το πνευματικό παιδί ενός ανθρώπου ή ομάδας ανθρώπων που είναι γνωστά ως Satoshi Nakamoto. Επιτρέπει στην ψηφιακή πληροφορία να διανεμηθεί, αλλά όχι να αντιγραφεί ή να τροποποιηθεί και από πολλούς έχει χαρακτηριστεί ο νέος τύπος internet. Ο αρχικός σχεδιασμός της βρήκε εφαρμογή στο ψηφιακό νόμισμα Bitcoin, αλλά φαίνεται ότι η τεχνολογία αυτή μπορεί να βρει τεράστιο πεδίο εφαρμογής στον τομέα της Ιατρικής και της Επιστήμης, κάτι που ήδη γίνεται. Με ποιο τρόπο; Επιτρέποντας στον καθένα από εμάς να φορτώνει ψηφιακά τα δεδομένα της υγείας του, διατηρώντας την ανωνυμία του, και δεχόμενος πληρωμή σε ψηφιακό νόμισμα. Σήμερα το πεδίο της τεχνολογίας blockchain παραμένει αχαρτογράφητο και αμφιλεγόμενο ως προς το τι ακριβώς μπορεί να προσφέρει και με ποιον τρόπο στην έρευνα. Πλήθος startups έχουν ξεφυτρώσει με σκοπό να διαχειριστούν τα δεδομένα των ανώνυμων ιατρικών φακέλων όσων αποφασίζουν να τους «πουλήσουν» με αντάλλαγμα σε ψηφιακό νόμισμα. Τα ερωτήματα είναι πολλά όσον αφορά την προστασία των δεδομένων των ασθενών, την όλη ιδέα της απόκτησης των ιατρικών δεδομένων των ασθενών επί πληρωμή, την αυθεντικότητα της παρεχόμενης πληροφορίας, αλλά και του ενδιαφέροντος της φαρμακοβιομηχανίας στη διεξαγωγή ερευνών έχοντας ως βάση δεδομένων τα ιατρικά αρχεία που παρέχει το δίκτυο της τεχνολογίας blockchain.
Νο 2 – Το μικροβίωμα πρωταγωνιστεί στην αντικαρκινική θεραπεία
Το μικροβίωμα του στομάχου μπορεί να δώσει ώθηση στην αποτελεσματικότητα της αντικαρκινικής θεραπείας. Αυτό είναι το δεύτερο πιο δημοφιλές δημοσίευμα του Nature Medicine για την χρονιά που πέρασε.
Νο 3 – Χρονοθεραπεία: Όταν το σωστό timing κάνει την διαφορά
H χρονοθεραπεία, η επιστήμη που αναζητά το κατάλληλο timing για την χορήγηση των θεραπευτικών σχημάτων, βρίσκεται στην τρίτη θέση του επιστημονικού countdown του Nature Medicine. Ένα νέο και υποσχόμενο πεδίο έρευνας έχει ανοίξει.
Νο 4 – Τι τρώνε τα πειραματόζωα;
Για ποιο λόγο θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει το μενού που ακολουθούν τα ποντίκια στο εργαστήριο; Πολύ περισσότερο δε γιατί να μας απασχολεί το αν και κατά πόσο οι επιστήμονες φροντίζουν ώστε τα πειραματόζωα τους να έχουν κοινό διατροφικό πλάνο ή ο καθένας τα ταϊζει κατά το δοκούν; Ο λόγος είναι ότι η πάχυνση των πειραματόζωων – και μάλιστα όσο το δυνατόν γρηγορότερα προκειμένου να διεξαχθούν πειράματα – είναι το ζητούμενο για να διεξαχθούν πειράματα αναφορικά με την παχυσαρκία και τον μεταβολισμό τα συμπεράσματα των οποίων μας αφορούν! Με αυτό το δεδομένο αποκτά άλλη σημασία το γεγονός ότι η διατροφή γρήγορης πάχυνσης των πειραματόζωων είναι τόσο διαφορετική – με κυμαινόμενες περιεκτικότητες σε λιπαρά, ενώ δεν λείπουν και εκείνοι που απλά τάισαν τα ποντίκια με ότι σνακ βρήκαν στα ράφια του σούπερ μάρκετ, πετυχαίνοντας, δυστυχώς, να τα παχύνουν πολύ γρήγορα! Έχουν περάσει περίπου εξήντα χρόνια και δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των επιστημόνων για τη διατροφή των πειραματόζωων που ακολουθούν πρόγραμμα πάχυνσης. Κάτι τέτοιο ωστόσο θα οδηγούσε σε μεγαλύτερη ακρίβεια στα πειράματα καθώς και στη δυνατότητα αυτά να αναπαράγονται από διαφορετικά εργαστήρια και να επιτρέπεται η σύγκριση των συμπερασμάτων τους.
Νο 5 – Ακονίζοντας το «μοριακό» ψαλίδι
Το νούμερο έξι της κατάταξης του έγκριτου επιστημονικού περιοδικού Nature Medicine είναι αφιερωμένο στην πρόοδο που γίνεται στις τεχνικές ακριβούς κατάτμησης και τροποποίησης του DNA. Συγκεκριμένα στην έρευνα που αφορά τις πλέον γρήγορες, αποτελεσματικές και φθηνές τεχνικές τροποποίησης του DNA. Ο λόγος για την τεχνική CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeat) γνωστό και ως «μοριακό» ψαλίδι, καθώς και τα ένζυμα Cas (CRISPR-associated, Cas). Σήμερα πολλοί επιστήμονες διεκδικούν την πατρότητα των Cas και η συνεχιζόμενη μάχη για την πατέντα έχει οδηγήσει σε διαφορετικές εκδοχές του Cas, εκ των οποίων το Cas9 (από όπου και η τεχνική CRISPR – Cas9) θεωρείται ιδιαίτερα γρήγορη και αποτελεσματική. Η έρευνα όμως, για καινούργια συστήματα CRISPR – Cas συνεχίζεται. Και αυτό επειδή όλοι οι επιστήμονες συμφωνούν ότι υπάρχουν και άλλα πεδία προς ανακάλυψη. Μέσα στη συνεχιζόμενη έρευνα για νέα ένζυμα Cas για το CRISPR, ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι η εξέλιξη της έρευνας μπορεί να οδηγήσει σε ένα «πολυεργαλείο» γονιδιακής τροποποίησης όπου, όπως τα σημερινά κινητά τηλέφωνα επιτρέπουν πολλές λειτουργίες ταυτόχρονα – π.χ., σερφάρισμα, κλήσεις και λήψη φωτογραφιών- , έτσι και εκείνο θα ενσωματώνει πολλές λειτουργίες γονιδιακή τροποποίησης. Μάλιστα ορισμένοι πιστεύουν ότι όταν έρθει εκείνη η εποχή μπορεί να μην συμπεριλάβουν καν την τεχνική CRISPR – Cas, έχοντας πλέον οδηγηθεί στην ανακάλυψη νέων εντυπωσιακών τρόπων να «κόψουν», να «ράψουν» και να «αντικαταστήσουν» το DNA, αλλά και το RNA κατά βούληση.
Νο 6 – Ένα νοσοκομείο στο σπίτι
Το μοντέλο Home Hospital που δοκιμάζεται πιλοτικά στις Η.Π.Α. είναι επόμενο στην λίστα του αμερικανικού επιστημονικού περιοδικού. Κάτι πρωτότυπο για την Αμερική, συνιστά μια προσπάθεια οι ασθενείς που έχουν σταθεροποιηθεί όσον αφορά την κατάστασή τους να μπορουν να συνεχίσουν την θεραπεία στο σπίτι τους, ξαπλωμένοι στο δικό τους κρεβάτι και με τον γιατρό διαθέσιμο μόλις τον καλέσουν σε περίπτωση ανάγκης. Το μοντέλο εμπνεύστηκε ο Δρ David Levine ο οποίος σχεδίασε και σχεδίασε και τη σχετική έρευνα και ο οποίος καθημερινά επισκέπτεται τους ασθενείς του στην Βοστόνη κάνοντας ποδήλατο!
Ο David Levine επισκέπτεται τους ασθενείς του στην Βοστόνη κάνοντας ποδήλατο. Credit: Brigham and Women’s Hospital
Νο 7 – Μικροβίωμα: Ο ρόλος του στην αντιμετώπιση του εθισμού στα οπιοειδή
Έβδομο στη λίστα του Nature Medicine το μικροβίωμα και ο ρόλος του στην αντιμετώπιση ενός σοβαρότατου ιατρικού προβλήματος, αυτό του εθισμού στα οπιοειδή αναλγητικά. Μπορούν τα προβιοτικά μικρόβια να δώσουν λύση στο κρίσιμο πρόβλημα της ανάπτυξης ανοχής και εθισμού στα οπιοειδή αναλγητικά;
Νο 8 – mRNA, ο μοριακός ταχυδρόμος που φέρνει θεραπείες
Στην όγδοη θέση βρίσκεται βρίσκεται το mRNA και η έρευνα γύρω από ένα νέο θεραπευτικό πεδίο που ανθεί. Πρόκειται για τη νέα γενιά θεραπευτικών παραγόντων που εκπαιδεύει το σώμα να δημιουργεί τα «δικά» του φάρμακα, μετατρέποντάς τον σε φαρμακευτικό εργαστήριο που θα παράγει τις δικές του θεραπευτικές πρωτεΐνες. Πρωταγωνιστής στο νέο πεδίο το mRNA.
Νο 9 – Το ανοσολογικό προνόμιο των όρχεων
Στο top 10 του περιοδικού Nature Medicine στη θέση 9 βρίσκουμε την έννοια του ανοσιακού προνομίου. Το ανοσιακό προνόμιο που απολαμβάνουν οι όρχεις κατ’ εξαίρεση στον οργανισμό αποτελεί ταυτόχρονα και τον λόγο που επικίνδυνοι ιοί όπως ο Ζίκα και ο Ebola βρίσκουν καταφύγιο παραμένοντας εκτός της εμβέλειας του ανοσοποιητικού συστήματος. Λιγοστοί επιστήμονες το μελετούν και πιστεύουν ότι θα δώσει απαντήσεις στην οριστική αντιμετώπιση επικίνδυνων ιών.
Νο 10 – HTLV-1: Είμαστε προετοιμασμένοι για την επάνοδο ενός επικίνδυνου ιού;
Ο μάλλον «ξεχασμένος» Ανθρώπινος Τ-λεμφοτρόπος ιός-1 (HTLV-1) επανέρχεται στο προσκήνιο καθώς οι επιστήμονες προσπαθούν να τον κατανοήσουν καλύτερα και να αποτρέψουν την εξάπλωσή του για το δικό μας καλό.
