Ένας σκύλος έχει λόγο, όταν εκδηλώνει αυτή τη συμπεριφορά. Και μια από τις αιτίες είναι οι τραυματικές εμπειρίες που αποκτά από τον άνθρωπο.
Προτού, λοιπόν, τον… ρίξουμε στην πυρά, ας σκεφτούμε τι λάθος έχουμε κάνει ως προς την ανατροφή/διαπαιδαγώγηση και την καθοδήγησή του.
Ο σκύλος μας χρειάζεται βοήθεια.
Η θετική εκπαιδεύτρια σκύλων, κυρία Ελένη Κασπίρη, μας αναφέρει 14 περιπτώσεις σκύλων που εκδήλωσαν επιθετικότητα – ορισμένες από αυτές σε μέλος της οικογενείας τους.
Γιατί το έκαναν; Γιατί ένας σκύλος φτάνει στο σημείο να κάνει επίθεση και να δαγκώσει έναν άνθρωπο, ακόμα κι ένα παιδί;
«Κατά την επαγγελματική μου πορεία στην εκπαίδευση σκύλων έχω συναντήσει πολλές περιπτώσεις επιθετικότητας σκύλων.
Και με πολύ προσεκτική έρευνα γι’ αυτά τα περιστατικά, έχω διαπιστώσει ότι σε όλα ευθύνεται η συμπεριφορά των ανθρώπων. Μία ανάρμοστη συμπεριφορά απέναντι στον σκύλο, που οφείλεται σε κακές προθέσεις, σε λάθος πληροφόρηση, ή σε άγνοια.
Ορισμένοι δεν καταλαβαίνουν ότι κάνουν λάθη, καθώς έχουν πλήρη άγνοια και, παράλληλα, δεν θεωρούν κακομεταχείριση/κακοποίηση κάποιες συμπεριφορές.
Υπάρχουν και εκείνοι που γνωρίζουν πολύ καλά τι κάνουν. Στην αρχή δεν το παραδέχονται, όμως στην πορεία ξεσκεπάζονται. Κάποιοι άλλοι έχουν επίγνωση της κατάστασης, αλλά και το θάρρος να μιλήσουν ευθέως.
Όλοι τους πιστεύουν ότι μόνο με την τιμωρία, τα χτυπήματα και τις φωνές, μπορεί ένας σκύλος να μάθει.
Γιατί έτσι τους είπαν, αυτό διάβασαν κ.λπ.
Άλλοι είναι θυμωμένοι με τον σκύλο τους και δεν λαμβάνουν καθόλου υπόψη τους τη δική τους συμπεριφορά. Ή, την ξεχνούν σκόπιμα. ‘Τον αχάριστο! Tον ταΐζω, τον φροντίζω, τον έχω σαν παιδί, και θα γυρίσει να με δαγκώσει;’.
Και υπάρχουν κι εκείνοι που κακοποιούν τον σκύλο χωρίς κανέναν οίκτο. Γιατί πιστεύουν ότι είναι, απλά, ένα ζώο και δεν πονάει! Ή, γιατί βγάζουν δικά τους απωθημένα…
Ας δούμε κάποιες περιπτώσεις, για να γίνει πιο σαφές αυτό που λέω.
1. Ακίτα δάγκωνε παιδιά
Όταν ήταν κουτάβι, το παιδί της οικογένειας του έκοψε το αυτί με ψαλίδι!
2. Λυκόσκυλο δάγκωσε συγγενή, όταν μπήκε στην αυλή κρατώντας ένα κοντάρι
Από κουτάβι το χτυπούσαν με ξύλα, γιατί ήθελαν να το αγριέψουν για να γίνει φύλακας!
3. Ημίαιμο κυνηγόσκυλο, όταν καθόταν στο κρεβάτι, δάγκωνε όλα τα μέλη της οικογένειας αν έκαναν κάποια κίνηση πάνω του
Όταν ήταν μικρό, η μαμά το πετούσε από το κρεβάτι τυλιγμένο με το σεντόνι, γιατί σιχαινόταν να το πιάσει και να το κατεβάσει!
4. Σπιτς δάγκωσε το πεντάχρονο παιδάκι της οικογένειας
Το κοριτσάκι, θεωρώντας το παιχνίδι, του έπιανε τη μουσουδίτσα με ένα κοκαλάκι που ανοιγόκλεινε σαν μανταλάκι, και το σκυλάκι πονούσε.
5. Μαλτέζ δάγκωνε την οικογένεια όταν κρατούσε κάτι στο στόμα και πήγαιναν να του το πάρουν
Όταν ήταν μικρό, για να αφήσει κάτι από το στόμα του το χτυπούσαν με μια βέργα.
6. Πίτμπουλ δάγκωνε αγνώστους
Επειδή το ήθελαν για φύλακα, από μικρό τον ενθάρρυναν και του έδιναν την εντολή ‘πάρτον’, κάθε φορά που έβλεπαν κάποιον άγνωστο.
7. Λαμπραντόρ δάγκωσε το παιδάκι οικογενειακής φίλης
Το έδεναν μέσα στο σπίτι για να μην κάνει ζημιές, και τα παιδιά της οικογένειας το ταλαιπωρούσαν: το καβαλούσαν, του τραβούσαν τα αυτιά και την ουρά, και έριχναν κατά πάνω του παιδικά παιχνίδια.
8. Μπασέ δάγκωνε τον σύζυγο και τους άνδρες επισκέπτες
Ο σκύλος αυτός εκπαιδεύτηκε από άνδρα με παραδοσιακό τρόπο και παρέμεινε στον χώρο του εκπαιδευτή για ένα χρονικό διάστημα.
9. Ελληνικός Ποιμενικός δάγκωνε μέλη της οικογένειας
Από κουτάβι τον χτυπούσαν με σκουπόξυλο, επειδή τους είπαν ότι πρέπει να… του σπάσουν τον τσαμπουκά, γιατί είναι κυριαρχική φυλή.
10. Ροτβάιλερ δάγκωνε όταν πλησίαζες το φαγητό του
Όταν ήταν μικρό, του έπαιρναν το μπολ την ώρα που έτρωγε για να του πάρουν τον αέρα -τεστάκια χωρίς να ξέρουν τον τρόπο- και όταν έκανε οποιαδήποτε κίνηση το κουτάβι, το κλοτσούσαν.
11. Κανίς δάγκωνε παιδιά
Ως κουτάβι έπαιζε με τα παιδιά και κυλιόντουσαν στο πάτωμα. Όταν, όμως, το κουτάβι άρχιζε να κάνει δαγκωματάκια -έτσι παίζουν τα σκυλιά-, η μαμά το χτυπούσε.
12. Γκριφόν δάγκωνε όταν έκανες οποιαδήποτε κίνηση πάνω του. Ακόμα και για να το χαϊδέψεις
Ζούσε όλη του τη ζωή μέσα σε ένα crate. Όταν το έβγαζαν έξω και έκανε σαν «τρελό» -απόλυτα λογικό- και ουρούσε μέσα στο σπίτι -επίσης, απόλυτα λογικό αφού δεν του έμαθαν ποτέ πού είναι η τουαλέτα του- το χτυπούσαν και το έκλειναν πάλι στο κλουβί.
13. Το Κοκεράκι δάγκωνε, αδιακρίτως
Ζούσε μόνιμα στο μπαλκόνι, δεμένο. Από ανία γάβγιζε ασταμάτητα και το χτυπούσαν για να σταματήσει. Αποτέλεσμα; Δεν μπορούσε, πια, να το πλησιάσει κανείς.
14. Ο Βελγικός Ποιμενικός δάγκωνε την οικογένεια
Όταν ήταν κουτάβι και έπαιζε με δαγκωματάκια -όπως όλα τα κουτάβια- κάποιοι έδωσαν την εξής συμβουλή στην οικογένεια: «Κάθε φορά που θα δαγκώνει για να παίξει, να το πιάνετε βίαια, να το γυρίζετε ανάσκελα και να το ακινητοποιείτε, κρατώντας το με δύναμη στο πάτωμα. Με αυτόν τον τρόπο θα κυριαρχήσετε πάνω του».
Ανέφερα τις ράτσες των σκύλων, όχι για κανέναν άλλο λόγο, αλλά για να δούμε ότι οποιαδήποτε ράτσα και οποιοσδήποτε σκύλος μπορεί να δαγκώσει, αν νιώσει φόβο, πόνο, απειλή.
Η λίστα με τους ανορθόδοξους τρόπους αντιμετώπισης είναι πολύ μεγάλη: γονατιές, επειδή πηδούσε πάνω τους, χτυπήματα με εφημερίδα για την τουαλέτα.
Χαστούκια γιατί μασούλαγε την καρέκλα, πνίχτης για να μην τραβάει στη βόλτα. Μόνιμα δεμένος για να μην κάνει ζημιές, κλωτσιές όταν έπαιζε με το πόδι τους.
Απομόνωση σε μπαλκόνι, ταράτσα, πίσω αυλή για να μην ενοχλεί, καταβρέγματα κ.λπ.
Παρατηρώντας όλα τα περιστατικά, είδα πως ο αριθμός των δαγκωμάτων σε παιδιά είναι μεγάλος.
Αυτό συμβαίνει, γιατί τα παιδιά δεν γνωρίζουν πώς πρέπει να συμπεριφερθούν στα σκυλιά και τα αντιμετωπίζουν σαν αντικείμενα – παιχνίδια.
Θεωρούν πως είναι ανεξάντλητες πηγές ευχαρίστησης, που δεν κουράζονται, δεν πονούν, δεν φοβούνται.
Όταν ρώτησα την κυρία που ο σκύλος είχε δαγκώσει το παιδί της, πως του συμπεριφέρονται τα παιδιά της, μου απάντησε σχεδόν θιγμένη: ‘Μα, τι λέτε; Αγαπάμε όλοι τον σκύλο μας και έχω μάθει και στα παιδιά μου να τον σέβονται και να του φέρονται ευγενικά’.
Όταν της ανέφερα, όμως, το περιστατικό με το κοριτσάκι της και το κοκαλάκι, μου είπε, πολύ μαζεμένα πια: ‘Α, τέτοια μπορεί να του έχουν κάνει, αλλά αυτό δεν είναι κακοποίηση, είναι παιχνίδι’.
Δεν κατηγορώ τα παιδιά. Τα παιδιά δεν φταίνε ποτέ. Γιατί δεν ξέρουν.
Υπεύθυνοι για ό,τι συμβαίνει είναι οι κηδεμόνες. Είναι δική τους υποχρέωση να μάθουν στα παιδιά τους και στα σκυλιά τους πώς να συμπεριφέρονται.
Πρέπει να προστατέψουν, και τον σκύλο από την καλοπροαίρετη -κατά τα άλλα- πρόθεση των παιδιών, αλλά και τα παιδιά από τη φυσιολογικότατη αντίδραση του σκύλου, όταν ζοριστεί.
Και επιβάλλεται να είναι παρόντες, όταν παιδί και σκύλος βρίσκονται στον ίδιο χώρο.
Είναι καθαρά και μόνο δική μας υπόθεση και ευθύνη η καθοδήγηση του σκύλου μας, αλλά και των παιδιών μας.
Βασισμένη στον σεβασμό, στην κατανόηση, στην υπομονή, στη γνώση.
Οι βιαιότητες και οι άδικες τιμωρίες οδηγούν σε μεγάλη πίεση τον σκύλο και έχουν καταστροφικές συνέπειες, τις περισσότερες φορές.
Όλα τα παραπάνω παραδείγματα δείχνουν πόσο πιέστηκαν οι σκύλοι από ανθρώπινες συμπεριφορές, ώστε να φθάσουν στο σημείο να αντιδράσουν κάποια στιγμή και να αρχίσουν -απόλυτα φυσιολογικά- να υπερασπίζονται τον εαυτό τους.
Κι εδώ είναι που συμβαίνει μια τεράστια αδικία. Σε όλες, μα όλες, τις περιπτώσεις «την πληρώνει» πάντα ο σκύλος.
Ποια ήταν η συνέπεια για τους σκύλους που δάγκωσαν;
Όλοι οι κηδεμόνες, σε πρώτη φάση, αντέδρασαν με πολύ βίαιο τρόπο στον σκύλο τους.
Στη συνέχεια κάποιοι σκύλοι απομονώθηκαν/εξορίστηκαν σε μπαλκόνι, ταράτσα, υπόγειο. Κάποιοι άλλοι, βρίσκονταν μια ανάσα από το να διωχθούν από το σπίτι, ή να οδηγηθούν στην ευθανασία…
Πάντα ‘την πληρώνει’ ο σκύλος: με κακοποίηση, απομόνωση, εγκατάλειψη και θάνατο, κάποιες φορές. Και δεν φταίει. Λες και ο σκύλος γνωρίζει τη γλώσσα, τους κανόνες μας, τις δικές μας επιθυμίες και τα δικά μας ‘θέλω’.
Πόσο μεγάλη παρεξήγηση υπάρχει γύρω από αυτό το θέμα!
Οι περισσότεροι λένε: «Αφού του μιλάω και του λέω τι θέλω, γιατί δεν καταλαβαίνει; Άλλοι, πάλι, υποστηρίζουν ότι: ‘Καταλαβαίνει, αλλά είναι ξεροκέφαλος και δεν με υπολογίζει. Θέλει να περάσει το δικό του’. Και διάφορα παρόμοια.
Ξέρουμε όλοι πως δεν είναι σωστό και αποδεκτό, ο σκύλος να δαγκώνει.
Αλλά πόσο σωστό είναι να κακομεταχειρίζεται και να βασανίζει ο άνθρωπος τον σκύλο;
Σκοπός μου είναι να απενοχοποιήσω τον σκύλο που δαγκώνει, κι όχι να κατηγορήσω τον οποιοδήποτε.
Να αρχίσουμε να βλέπουμε από μια άλλη οπτική το θέμα, λαμβάνοντας υπόψη και τη δική μας συμπεριφορά απέναντί του.
Το πρώτο πράγμα που έμαθα στην εκπαίδευση είναι το εξής: ‘Όταν κάνει «λάθος» ένας σκύλος -που ο σκύλος δεν κάνει ποτέ λάθος, απλά υπακούει στο ένστικτό του- ψάξε να βρεις το λάθος στον άνθρωπο’.
Αυτό είναι μια πολύ μεγάλη αλήθεια, και ας προβληματίσει κάποιους.
Μην ξεχνάμε, ότι ο άνθρωπος -σε αντίθεση με τον σκύλο- έχει λογική και είναι καθαρά θέμα επιλογής η απόκτηση της απαιτούμενης γνώσης, έτσι ώστε να διδάξει στον σκύλο του τις επιθυμητές συμπεριφορές με σωστό και ωραίο τρόπο.
Αν έχετε, λοιπόν, ένα σκύλο με τέτοια συμπεριφορά, ψάξτε να βρείτε, αν και ποια λάθη μπορεί να έχουν γίνει.
Προσπαθήστε να τα διορθώσετε και να τον βοηθήσετε.
Μπορεί να ευθύνεστε εσείς, μπορεί η οικογένειά σας. Ακόμα και ο εκπαιδευτής σας, ή η προηγούμενη οικογένεια του σκύλου σας, αν δεν τον έχετε από κουτάβι. Επίσης, μπορεί να έχει κάποιες τραυματικές εμπειρίες, αν είναι πρώην αδέσποτος.
Αυτό που έχει σημασία, είναι ότι χρειάζεται βοήθεια και πρέπει να του τη δώσετε.
Ποτέ δεν είναι αργά!
Επίσης, και όσοι δεν αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους προβλήματα με το σκύλο τους θα πρέπει να γνωρίζουν ότι πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος από κάποιο λάθος, να συναντήσουν μελλοντικά κάποια τέτοια συμπεριφορά.
Γιατί βία δεν είναι μόνο το ξύλο, αλλά οτιδήποτε κάνει τον σκύλο να νιώσει πόνο, φόβο, απειλή.
Και η λεκτική και η ψυχολογική βία, μπορεί να κάνει τον σκύλο να φοβάται και να νιώθει ανασφάλεια.
Αν είμαστε συνεχώς από πάνω του, του φωνάζουμε και τον τρομοκρατούμε για να τον διορθώσουμε για τυχόν ‘λάθη’ του, θα έχουμε έναν σκύλο μέσα στην ανασφάλεια και τον φόβο.
Πολλές φορές, ο σκύλος δείχνει ότι αντέχει την όποια ταλαιπωρία -τουλάχιστον έτσι νομίζουμε εμείς. Γιατί σχεδόν πάντα δεν αναγνωρίζουμε τα σημάδια που μας δίνει (κάποια σήματα ηρεμίας του σκύλου, που μας λέει πως δε νιώθει άνετα) και συνεχίζουμε την ίδια συμπεριφορά.
Και αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα, εκεί που δεν το περιμένουμε, ο σκύλος να παρουσιάσει επιθετικότητα.
Είναι αυτό που λένε όλοι: «Ξαφνικά και χωρίς λόγο, άρχισε να δαγκώνει».
Για τον σκύλο πάντα υπάρχει λόγος. Οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν το γιατί.
Ο σκύλος δεν ‘τρελαίνεται’ ξαφνικά κι αρχίζει να δαγκώνει.
Οι νέοι σκυλο-γονείς ας ενδιαφερθούν να μάθουν τον σωστό και φιλικό τρόπο με τον οποίο πρέπει να μεγαλώσουν/καθοδηγήσουν τα κουτάβια τους.
Γιατί, αν ακούσουν συμβουλές από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν, ή κάνουν λάθος χειρισμούς από άγνοια ή λανθασμένη νοοτροπία, μπορεί να κάνουν μεγάλο κακό στη συμπεριφορά του σκύλου τους, όπως και στη σχέση τους μαζί του.
Υπάρχουν, σπανιότερα, κι άλλοι λόγοι επιθετικότητας, όπως:
- Κάποιο πρόβλημα υγείας
Αν αλλάξει η συμπεριφορά του πάντα ήρεμου και φιλικού σας σκύλου, πρέπει άμεσα να απευθυνθείτε πρώτα στον κτηνίατρο, μήπως υπάρχει κάποιο θέμα με την υγεία του.
- Η λάθος ή καθόλου κοινωνικοποίηση
Κι εδώ είναι ευθύνη του ανθρώπου, γιατί από αμέλεια, αδιαφορία ή άγνοια, δεν έδωσε τα σωστά εφόδια στον σκύλο του.
- Κάποια γενετική προδιάθεση (υπερευαισθησία, φοβίες κ.λπ)
Και σε αυτήν την περίπτωση, η συμπεριφορά του ανθρώπου, είναι καθοριστικής σημασίας για τη θετική ή αρνητική εξέλιξη της συμπεριφοράς του σκύλου.
Η επιθετικότητα των σκύλων είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση, που μπορεί να εξελιχθεί σε πολύ επικίνδυνη και πρέπει να αντιμετωπίζεται με υπευθυνότητα και σωστούς χειρισμούς.
Η κατανόηση και ο σεβασμός στον σκύλο, η σωστή ενημέρωση και καθοδήγηση από κάποιον ειδικό που χρησιμοποιεί μόνο θετικές μεθόδους, αφού πριν απ’ όλα αποδεχτείτε τις ευθύνες που σας αναλογούν, είναι τα καλύτερα «όπλα» για να βοηθήσετε τον σκύλο σας».
Αν ο σκύλος σας δείξει σημάδια και συμπεριφορά που σας ανησυχούν, μην του φερθείτε με καμία μορφή βίας.
Το βέβαιο είναι: ‘Η βία, μόνο βία μπορεί να παράγει‘».
Hκυρία Ελένη Κασπίρη, θετική εκπαιδεύτρια σκύλων
▪ Η κυρία Ελένη Κασπίρη είναι απόφοιτος της Σχολής Stardogs του Γιάννη Αραχωβίτη. Ασχολείται επαγγελματικά με την εκπαίδευση σκύλων τα τελευταία 13 χρόνια. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια, συνέδρια και συνεχώς ενημερώνεται διαβάζοντας. Και, όπως υποστηρίζει, «κυρίως, όμως, μαθαίνω κάθε μέρα από τα ίδια τα σκυλιά, που έχουν αποδειχθεί οι καλύτεροί μου δάσκαλοι!».
