Ο επιστημονικός χώρος έχει άλλη άποψη. Η αλήθεια είναι ότι ο σκύλος νοιώθει ευχάριστα και δυσάρεστα συναισθήματα. Και τα εκδηλώνει με τον δικό του, ξεχωριστό τρόπο.
Κλαίει ο σκύλος από στεναχώρια;
Η Εριέττα Καραμπέτσου, VSA Certified dog trainer, MISAP, Dogbite Safety Educator, επαγγελματίας εκπαιδεύτρια σκύλων, σύμβουλος ψυχολογίας, συμπεριφοράς & ευζωίας του σύγχρονου κατοικίδιου σκύλου, μας λύνει την απορία.
«Παλαιότερα επικρατούσε η πεποίθηση πως τα ζώα δεν βιώνουν συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ανθρώπων, όπως και συνειδητές διανοητικές διαδικασίες. Και πως συμπεριφέρονται, κατά κάποιο τρόπο, αυτοματοποιημένα, χωρίς ψυχολογικό υπόβαθρο.
Η Εριέττα Καραμπέτσου, VSA Certified dog trainer, MISAP, Dogbite Safety Educator, επαγγελματίας εκπαιδεύτρια σκύλων, σύμβουλος ψυχολογίας, συμπεριφοράς & ευζωίας του σύγχρονου κατοικίδιου σκύλου, Φωτογραφία: Thomas Tasiakos
Ευτυχώς, οι συνεχόμενες έρευνες, η παρατήρηση και η ζωή δίπλα στα ζώα μας, απέδειξαν πως κι εκείνα συναισθάνονται και βιώνουν συναισθήματα.
Εξάλλου, όσοι ζούμε με κατοικίδιους σκύλους, είμαστε σε θέση να επιβεβαιώσουμε πως οι σύντροφοί μας, όχι μόνο βιώνουν διάφορα συναισθήματα, αλλά τα εξωτερικεύουν κιόλας μέσω των συμπεριφορών τους.
Το ότι οι σκύλοι βιώνουν συναισθήματα είναι, πλέον, αποδεδειγμένο. Το πώς ακριβώς τα βιώνει κάθε σκύλος, όμως, είναι κάτι που ακόμη η επιστήμη δεν έχει ανακαλύψει, και που διαφέρει από άτομο σε άτομο.
Η στεναχώρια ή η θλίψη είναι ένα συναίσθημα πολύ δύσκολο να περιγραφεί. Αν, για παράδειγμα, ερωτηθούν δέκα άνθρωποι για το πώς βιώνει καθείς εξ αυτών τη στεναχώρια, το πιθανότερο είναι να ληφθούν δέκα διαφορετικές απαντήσεις.
Οπότε, το να «βαφτίζουμε» εμείς τον σκύλο μας ως «στεναχωρημένο», θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ανθρωπομορφισμός. Με άλλα λόγια, ερμηνεύουμε μία συμπεριφορά του σκύλου μας, σαν να ήμασταν εμείς στη θέση του.
Οπότε, προτιμούμε να αναφερόμαστε με τον όρο αρνητικά συναισθήματα σε όλα αυτά τα συναισθήματα που παρομοιάζουν με την ανθρώπινη στεναχώρια, θλίψη, ματαίωση, κοκ.
Το κύριο στοιχείο είναι πως, όταν ένας σκύλος βιώσει αρνητικά συναισθήματα, τότε παράλληλα βιώνει στρες/άγχος και το επιδεικνύει μέσω της συμπεριφοράς του.
Οι σκύλοι μας βιώνουν αρνητικά συναισθήματα και μπορούμε να είμαστε βέβαιοι γι’ αυτό όταν παρατηρούμε τις αντιδράσεις, τη «γλώσσα του σώματός» τους και τη γενικότερη συμπεριφορά και στάση τους.
Γιατί μπορεί να νιώσει αρνητικά συναισθήματα ένας σκύλος;
Ένας σκύλος μπορεί να νιώσει αρνητικά συναισθήματα για ποικίλους λόγους, όπως ακριβώς κι εμείς οι άνθρωποι.
Όταν, για παράδειγμα, δεν του δίνουμε το αγαπημένο του παιχνίδι, ή όταν χάσουν κάποιον αγαπημένο τους, είτε άλλο ζώο είτε άνθρωπο.
Αρκετοί σκύλοι βιώνουν αρνητικά συναισθήματα και στρες όταν μένουν μόνοι τους στο σπίτι με την αποχώρηση του κηδεμόνα τους.
Δεν είναι λίγοι, επίσης, οι σκύλοι που βιώνουν αρνητικά συναισθήματα όταν άλλοι σκύλοι δεν παίζουν μαζί τους, ή τους γαβγίσουν, όπως κι αν αλλάξουν περιβάλλον, ή όταν ένα νέο μέλος -άνθρωπος ή άλλο ζώο- προστεθεί στην οικογένεια.
Σε γενικές γραμμές θα λέγαμε πως, όσο πιο δραματική/έντονη είναι μία αλλαγή στην καθημερινότητα και τη ρουτίνα ενός σκύλου, τόσο πιθανότερο είναι να εκδηλώσει συμπεριφορές που σχετίζονται με τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνει.
Και αυτός είναι ο κύριος λόγος που όλοι οι επαγγελματίες εκπαιδευτές συστήνουμε την προετοιμασία του σκύλου για μία επερχόμενη αλλαγή.
Εξωτερικεύει τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνει ένας σκύλος; Πώς θα το καταλάβω;
Φυσικά και τα εξωτερικεύει, απλώς όχι με τον τρόπο που θα περίμενε ένας άνθρωπος.
Οι σκύλοι μας δεν κλαίνε, όπως εμείς οι άνθρωποι, με δάκρυα (το κλάμα των σκύλων είναι ηχητικό – το χαρακτηριστικό κλαψούρισμα που, πολλές φορές, ακολουθείται από ουρλιαχτό.
Να σημειώσουμε πως, αν ο σκύλος μας έχει δάκρυα, ενδείκνυται να ενημερώσουμε και να επισκεφθούμε άμεσα τον κτηνίατρό μας.
Τα «σημάδια», όμως , είναι πολλά, και ένας κηδεμόνας που παρατηρεί τον σκύλο του και γνωρίζει το πώς αντιδρά, είναι σε θέση να το καταλάβει άμεσα.
Δεν είναι ανάγκη ένας σκύλος να κλάψει για να καταλάβουμε πως βιώνει αρνητικά συναισθήματα!
Μπορεί να παρουσιάζει μειωμένη όρεξη για φαγητό ή παιχνίδι, να είναι ληθαργικός, να αποσύρεται σε χώρους όπου είναι μόνος του, να προβαίνει σε καταστροφές – ενούρηση – αφόδευση εντός σπιτιού, ενώ δεν το συνήθιζε.
Επίσης, μπορεί να παρουσιάσει ακόμη και επιθετικές συμπεριφορές, έντονο γάβγισμα, ή τάσεις φυγής.
Οι σκύλοι μας παρουσιάζουν τα λεγόμενα «σήματα ηρεμίας» όταν νιώθουν άβολα, όπως είναι το χασμουρητό, η αποστροφή κεφαλιού, ή ολόκληρου του σώματός τους, κ.ά.
Τι μπορώ να κάνω ως κηδεμόνας, αν παρατηρήσω ότι ο σκύλος μου βιώνει αρνητικά συναισθήματα/στρες ;
Το να παρέχω στον σκύλο μου ένα περιβάλλον όπου νιώθει ασφάλεια, είναι η αρχή όλων. Αν έχω διαπιστώσει το ερέθισμα που του προκαλεί τα εν λόγω αρνητικά συναισθήματα, τότε το αποσύρω.
Σε περιπτώσεις που ο σκύλος μου βιώνει αρνητικά συναισθήματα -για παράδειγμα, όταν μένει μόνος του στο σπίτι- επικοινωνώ και συνεργάζομαι με έναν επαγγελματία για να αξιολογήσει την δεδομένη κατάσταση.
Δεν ξεχνάμε πως οι σκύλοι μας, μιας και δεν μπορούν να επικοινωνήσουν λεκτικά μαζί μας, δεν είναι σε θέση να μας πουν με λόγια αν έχουν κάποια σωματική ενόχληση, ή πόνο.
Έτσι, για οποιαδήποτε αλλαγή επικοινωνώ με τον κτηνίατρό μου, ώστε να προβεί σε κλινική εξέταση. Και αν με βεβαιώσει πως δεν συντρέχουν λόγοι υγείας, τότε ζητώ τη βοήθεια ενός επαγγελματία εκπαιδευτή σκύλων, ή ειδικού συμπεριφοράς.
Οι σκύλοι μας είναι ζωντανά πλάσματα με αισθήσεις, συναισθήματα, ενσυναίσθηση και ανάγκες. Και έχουν πολλή αγάπη να δώσουν!».
Πηγές
● Mike LaBossiere «Descartes and My Dog», Magazine Blog, 2009
●Turid Rugaas «On Talking Terms With Dogs Calming Signals», Dogwise, 2005
●Victoria Stilwell «The Secret Language of Dogs», Hamlyn – Octopus Publishing Group Ltd, 2017
● Εριέττα Καραμπέτσου «Η Τέχνη του να επικοινωνώ με τον σκύλο μου», Εκδόσεις Φυλάτος, 2017
● PETMD.com
▪ H κυρία Εριέττα Καραμπέτσου είναι διπλωματούχος εκπαιδεύτρια σκύλων, σύμβουλος συμπεριφοράς, ψυχολογίας και ευζωίας σκύλων. Είναι απόφοιτη της Ακαδημίας Εκπαιδευτών Victoria Stilwell Academy και έχει πιστοποίηση Α’ βοηθειών σε σκύλους. Είναι μέλος του Doggone Safe ως πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια για ενημερώσεις αποφυγής δαγκώματος σε παιδιά και ενηλίκους (Dog Bite Safety Educator). Παραδίδει δωρεάν μαθήματα για αδέσποτους σκύλους και συμμετέχει σε πενταμελείς επιτροπές δήμων για τη διαχείριση αδέσποτων.
