Πώς εξηγούμε σε ένα παιδί ότι οι γιορτές των Χριστουγέννων δεν αποτελούν για όλους ένα μεγάλο διάλειμμα; Τι απαντάμε στο ερώτημα: «Μαμά, γιατί δεν σου δίνουν άδεια να κάτσουμε μαζί στο σπίτι;» Ποιος αποφασίζει με ποιον θα μείνει το παιδί και πόσο καλό είναι να το παίρνουμε μαζί μας στη δουλειά; Τα παιδιά πρέπει να έχουν πρόγραμμα τις ημέρες των Χριστουγέννων ή όχι; Η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια Ελπίδα Παναγιωτουνάκου έχει όλες τις απαντήσεις!
Οι μέρες των εορτών συνήθως συνδέονται με ένα αίσθημα ξεκούρασης και ανεμελιάς. Κατά πόσο, όμως, αληθεύει αυτό; Ή καλύτερα, για ποιους ισχύει κάτι τέτοιο; Σίγουρα οι γιορτές βιώνονται διαφορετικά από τα παιδιά σε σχέση με τους ενήλικες, όσον αφορά τουλάχιστον στο κομμάτι του προγραμματισμού και των υποχρεώσεων.
Ειδικά για τις μαμάδες, ο φόρτος εργασίας πολλαπλασιάζεται κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, καθώς τα παιδιά δεν πηγαίνουν το πρωί στο σχολείο, ενώ οι περισσότερες απογευματινές δραστηριότητες σταματούν αντίστοιχα. Εκτός αυτού, πέραν των τυπικών θεμάτων που πρέπει να ρυθμιστούν κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, προκύπτουν και επιπρόσθετες ανάγκες, όπως η φροντίδα αναφορικά με διάφορα δώρα, η οργάνωση για οικογενειακά τραπέζια ή για επισκέψεις σε συγγενείς και φίλους, αλλά και θέματα που έχουν να κάνουν με δουλειές του σπιτιού, όπως η προετοιμασία του χώρου για το χειμώνα και το στόλισμα του δέντρου.
Μικρές υποχρεώσεις που απαιτούν όμως χρόνο από το ήδη επιβαρυμένο πρόγραμμα της σύγχρονης μητέρας. Και μέσα σε όλα αυτά οι ενοχές από το παράπονο των παιδιών: «Μαμά γιατί δεν σου δίνουν άδεια για να κάτσουμε μαζί στο σπίτι»;
Όσο κι αν λιώνετε μπροστά στο λυπημένο μουτράκι του παιδιού σας, βρείτε το θάρρος να του εξηγήσετε πως: «Καταλαβαίνω ότι θα ήθελες να περάσουμε τις μέρες αυτές μαζί στο σπίτι αλλά, ενώ τα σχολεία κλείνουν, η δουλειά της μαμάς και του μπαμπά συνεχίζεται κανονικά. Οι μεγάλοι μπορούν να πάρουν άδεια μόνο για συγκεκριμένες μέρες μέσα σε ολόκληρο το χρόνο τις οποίες υπολογίζουμε πολύ προσεκτικά με τον μπαμπά, ώστε να μπορούμε να είμαστε μαζί σου σε σημαντικές σου στιγμές, αλλά και για διακοπές τόσο το καλοκαίρι, όσο και τον χειμώνα. Ωστόσο, την περίοδο αυτή θα κανονίζουμε μικρές, γιορτινές εκπλήξεις σε κάθε ευκαιρία». Ανάλογα με το κατά πόσον σας το επιτρέπουν οι επαγγελματικές σας υποχρεώσεις, φροντίστε να οργανώσετε ξεχωριστές δραστηριότητες με το παιδί, οι οποίες θα ευχαριστούν τόσο εκείνο, όσο και εσάς, όπως: χριστουγεννιάτικες θεατρικές παραστάσεις, επισκέψεις σε θεματικά πάρκα ή μουσεία, χειροποίητες γιορτινές λιχουδιές και κάρτες μαζί με το παιδί σας.
Σε περίπτωση που επειδή θα εργάζεστε το παιδί θα πρέπει να μείνει με κάποιον άλλο, φροντίστε να το έχετε κανονίσει από πριν, εξηγώντας του πού θα βρίσκεται και για πόση ώρα. Εάν μπείτε στη διαδικασία να πάρετε τη γνώμη του, το πιο πιθανό είναι πως εκείνο θα επιμένει πως θέλει να μείνει με εσάς και μόνο με εσάς. Αποφύγετε τα δράματα έχοντας οργανώσει να περάσει κάποιες ώρες μαζί με τον παππού και τη γιαγιά, αλλά και παίζοντας σε σπίτια φίλων. Γίνετε σύμμαχοι με τους υπόλοιπους γονείς, ώστε να απασχολείτε εναλλάξ τα παιδιά κατά την περίοδο των εορτών, καθώς το παιχνίδι με τους φίλους απαλύνει τον πόνο του αποχωρισμού τους από εσάς.
Γενικά καλό θα ήταν να αποφύγετε την εκδοχή του να πάρετε το παιδί σας μαζί στη δουλειά, καθώς κάτι τέτοιο θα το ξεσηκώσει και θα σας το ζητά επίμονα κάθε φορά. Όπως δεν μπορείτε να κάθεστε μαζί του στη σχολική τάξη, έτσι και εκείνο δεν μπορεί να είναι στο γραφείο δίπλα σας. Σε περίπτωση που είτε υπάρχει απόλυτη ανάγκη, είτε η φύση της δουλειάς σας επιτρέπει μεγαλύτερη ευελιξία, εξηγείστε του με απόλυτη σαφήνεια πως κατ’ εξαίρεση θα έρθει μαζί σας αυτή τη φορά και πως θα πρέπει να απασχοληθεί ήσυχα με τις δικές του δραστηριότητες (που θα έχετε φροντίσει να πάρετε μαζί), καθώς μπορεί να ενοχληθούν οι συνάδελφοι ή ο προϊστάμενός σας, αλλά και επειδή εσείς θα πρέπει να εργαστείτε κανονικά και δυστυχώς δεν θα έχετε τη δυνατότητα να ασχολείστε διαρκώς μαζί του.
Σε γενικές γραμμές, ενώ για τους μεγάλους τα Χριστούγεννα, πέρα από μερικές μέρες, δεν διαφέρουν από τις υπόλοιπες του χρόνου αναφορικά με τη δουλειά, τα παιδιά είναι καλό να βγαίνουν λίγο από το καθημερινό τους πρόγραμμα, διασφαλίζοντάς τους περισσότερο ελεύθερο χρόνο.
Η περίοδος των εορτών είναι ιδανική για βιωματική μάθηση μέσω της συμμετοχής των παιδιών σε πρότζεκτς συγκεκριμένης θεματολογίας (αντί να τα επιφορτίζουμε με επιπλέον φυλλάδια ασκήσεων για το σπίτι), μέσω εμπλοκής τους σε φιλανθρωπικές δράσεις, αλλά και της παρακολούθησης μουσικών και θεατρικών δρώμενων. Άλλωστε έρευνες δείχνουν πως μαθητές από χώρες όπως η Ιαπωνία, η Δανία και η Τσεχική Δημοκρατία, που έχουν λιγότερες ασκήσεις για το σπίτι κατά την περίοδο των εορτών, αποδίδουν καλύτερα σε σχέση με μαθητές από την Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου το πρόγραμμα είναι βαρύτερο. Βέβαια, στα αποτελέσματα τέτοιων ερευνών θα πρέπει να συνυπολογίζονται και άλλοι παράγοντες, όπως π.χ. η διάρκεια των σχολικών ωρών σε κάθε χώρα. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση τονίζεται η σημασία του ελεύθερου παιχνιδιού και της χαλάρωσης των παιδιών για τη συνολική τους ανάπτυξη, αλλά και για την καλύτερη μαθησιακή τους επίδοση.
Επιπρόσθετα, οι διακοπές των Χριστουγέννων αποτελούν μια εξαιρετική ευκαιρία για σωματική άσκηση, παιχνίδι σε ανοιχτούς χώρους και γενικότερα για εμπλοκή των παιδιών σε πιο κινητικές δραστηριότητες οι οποίες θα το απομακρύνουν από την οθόνη του υπολογιστή και την καθημερινή του καθήλωση σε μια καρέκλα γραφείου.
Όταν το παιδί βιώνει τις γιορτές ως κάτι το διαφορετικό, χτίζει αναμνήσεις, κρατάει στιγμές και διαμορφώνει πρότυπα προς μίμηση για τη δική του μελλοντική οικογένεια. Το αίσθημα της αποδοχής, της αγάπης και της θαλπωρής δεν θα μπορούσε να μεταδοθεί πιο όμορφα μέσα από την εξαίρεση στον κανόνα. Μέσα από τη διαφορετική στάση που θα κρατήσει ο γονιός, ώστε να σπάσει τα «πρέπει» των καθημερινών υποχρεώσεων δείχνοντας στο παιδί του πως το βάζει προτεραιότητα και κατανοεί την ανάγκη του να ζήσει την παιδικότητά του για λίγο ακόμα…
