Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Adolescent Health αποκαλύπτει μια σημαντική συσχέτιση μεταξύ της παρατεταμένης καθιστικής συμπεριφοράς και της αυξημένης ψυχολογικής δυσφορίας στους εφήβους. Στο πλαίσιο της ψηφιακής εποχής, όπου οι νέοι καταναλώνουν όλο και περισσότερο χρόνο μπροστά σε οθόνες, η έρευνα επισημαίνει ότι δεν έχει σημασία μόνο η ποσότητα του χρόνου που περνούν σε δραστηριότητες καθιστικής φύσεως αλλά και η ποιότητά τους.
Η μελέτη διεξήχθη από το Institute of Psychiatry, Psychology and Neuroscience at King’s College London και ανέλυσε δεδομένα από 3.675 εφήβους που συμμετείχαν στη Millennium Cohort Study: ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα παρακολούθησης παιδιών που γεννήθηκαν μεταξύ 2000 και 2002. Οι ερευνητές συνέλεξαν πληροφορίες σε δύο χρονικές στιγμές: πρώτα, όταν οι συμμετέχοντες ήταν 14 ετών και στη συνέχεια, στα 17 τους χρόνια. Στο αρχικό στάδιο, κάθε έφηβος κατέγραφε τις καθημερινές του δραστηριότητες σε δεκάλεπτα διαστήματα, με σκοπό να διαχωριστούν σε κατηγορίες: σωματική δραστηριότητα, ύπνος, ψυχαγωγικός χρόνος στην οθόνη, δραστηριότητες εκτός οθόνης, καθιστική συμπεριφορά για λόγους εκπαίδευσης.
Τα δεδομένα συλλέχθηκαν ξανά όταν έφτασαν τα 17 και αξιολογήθηκαν με τη χρήση της Κλίμακας Kessler, ενός τυποποιημένου ερωτηματολογίου που μετρά συναισθήματα, όπως νευρικότητα, απελπισία, ανησυχία, κατάθλιψη, άγχος και αναξιοπρέπεια. Τα ευρήματα έδειξαν ότι για κάθε επιπλέον ώρα που δαπανούσαν σε δραστηριότητες ψυχαγωγικής φύσης με οθόνη, υπήρχε μετρήσιμη αύξηση στα επίπεδα άγχους και της γενικότερης ψυχολογικής δυσφορίας. Συγκεκριμένα, οι έφηβοι που περνούσαν περισσότερες από τρεις ώρες την ημέρα μπροστά σε οθόνες παρουσιάζουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά ψυχολογικών προβλημάτων.
Το διάβασμα πόσο καλό μας κάνει τελικά;
Ένα ιδιαίτερα απροσδόκητο αποτέλεσμα της μελέτης αφορούσε το διάβασμα ως μορφή αναψυχής. Παρόλο που θεωρείται παραδοσιακά ως μια δραστηριότητα που εμπλουτίζει το πνεύμα, διαπιστώθηκε ότι η ανάγνωση για περισσότερο από τρεις ώρες ημερησίως συσχετίζεται επίσης με αυξημένα επίπεδα ψυχολογικής δυσφορίας, ειδικά μεταξύ των αγοριών. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι η υπερβολική ανάγνωση μπορεί να μειώνει τον χρόνο που θα μπορούσε να αφιερωθεί σε κοινωνικές ή εξωτερικές αλληλεπιδράσεις –δραστηριότητες που προάγουν την ανάπτυξη συναισθηματικής ανθεκτικότητας. Επιπλέον, όταν η ανάγνωση πραγματοποιείται μέσω ψηφιακών συσκευών, ενδέχεται να επηρεάζεται ο ύπνος, επιδεινώνοντας περαιτέρω τις συναισθηματικές προκλήσεις.
Αντίθετα, ο μέτριος χρόνος παραμονής στην οθόνη –συγκεκριμένα 60 έως 119 λεπτά την ημέρα -για δραστηριότητες, όπως η τηλεργασία ή τα διαδικτυακά μαθήματα, σχετίζεται με χαμηλότερα επίπεδα ψυχολογικής δυσφορίας. Αυτό υποδηλώνει ότι ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται ο χρόνος στην οθόνη είναι καθοριστικός: ενώ η αδιάκριτη και υπερβολική χρήση για ψυχαγωγικούς σκοπούς μπορεί να αυξήσει τους κινδύνους για την ψυχική υγεία, η δομημένη εκπαιδευτική/εργασιακή χρήση φαίνεται να λειτουργεί προστατευτικά.
Πως μπορούμε να περιορίσουμε τους κινδύνους;
Τα ευρήματα της μελέτης είναι εξαιρετικά χρήσιμα για τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Οι ερευνητές προτείνουν ορισμένες πρακτικές συστάσεις για τη μείωση των κινδύνων, μεταξύ των οποίων:
- Θέστε καθορισμένα όρια: Ενθαρρύνετε τους εφήβους να περιορίσουν το χρόνο στην οθόνη σε λιγότερο από τρεις ώρες ημερησίως.
- Δώστε προτεραιότητα στην εκπαιδευτική χρήση: Προωθήστε τον επιμορφωτική αξιοποίηση των ψηφιακών συσκευών, η οποία μπορεί να συμβάλει στην προστασία από την ψυχολογική δυσφορία.
- Ενθαρρύνετε τον ισορροπημένο τρόπο ζωής: Προωθήστε έναν υγιή συνδυασμό ψηφιακών και μη-ψηφιακών δραστηριοτήτων, δίνοντας έμφαση στη σωματική άσκηση και την κοινωνική αλληλεπίδραση.
- Προσαρμοσμένες προσεγγίσεις: Αναγνωρίστε ότι ο αντίκτυπος της οθόνης διαφέρει ανάλογα με το φύλο και άλλους παράγοντες. Οπότε, υπάρχει ανάγκη για προσαρμοσμένες στρατηγικές στην αντιμετώπιση της καθιστικής συμπεριφοράς.
Εν κατακλείδι, ενώ οι ψηφιακές συσκευές αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης ζωής, η μελέτη αναδεικνύει ότι ο τρόπος και ο σκοπός με τον οποίο οι έφηβοι χρησιμοποιούν την τεχνολογία παίζει καθοριστικό ρόλο στην ψυχική τους ευεξία. Με προσεκτική διαχείριση του συγκεκριμένου χρόνου και με την προώθηση δραστηριοτήτων που ενισχύουν την κοινωνική επαφή και τη σωματική δραστηριότητα, είναι δυνατόν να αμβλυνθούν οι αρνητικές συνέπειες που συνδέονται με την καθιστική συμπεριφορά.
Διαβάστε επίσης
Μήπως το smartphone του παιδιού το αρρωσταίνει; Μελέτη
Οθόνες: Πόση ώρα επιτρέπεται να βλέπει ένα 5χρονο – Ποιο είναι το κατάλληλο περιεχόμενο
