*Γράφει η Ζωή Σιούτη, M.Sc. & M.Ed., Κλινική και Συμβουλευτική Ψυχολόγος, Παιδοψυχολόγος, και Θεραπεύτρια CBT, ACT και EMDRΤ
Οι αυτοκτονίες μεταξύ των νέων εξακολουθούν να αποτελούν σοβαρό πρόβλημα. Η αυτοκτονία είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου για παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες ηλικίας 15 έως 24 ετών, με την πλειοψηφία των παιδιών και των εφήβων που επιχειρούν να αυτοκτονήσουν να αντιμετωπίζουν μια σημαντική διαταραχή ψυχικής υγείας, συνήθως κατάθλιψη. Για τα παιδιά μικρότερης ηλικίας, οι απόπειρες αυτοκτονίας είναι συχνά παρορμητικές και μπορεί να σχετίζονται με συναισθήματα θλίψης, σύγχυσης, θυμού ή προβλήματα προσοχής και υπερκινητικότητας. Στους εφήβους, οι απόπειρες αυτοκτονίας μπορεί να σχετίζονται με συναισθήματα άγχους, αμφιβολίας για τον εαυτό τους, πίεση για επιτυχία, οικονομική αβεβαιότητα, απογοήτευση ή απώλεια, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, η αυτοκτονία μπορεί να φαίνεται ως «λογική» λύση στα προβλήματά τους.
Η κατάθλιψη και η αυτοκτονικότητα μπορούν να αντιμετωπιστούν κατάλληλα με ένα ολοκληρωμένο σχέδιο θεραπείας. Οι σκέψεις για αυτοκτονία και οι απόπειρες αυτοκτονίας συχνά συνδέονται με την κατάθλιψη. Παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωσή τους περιλαμβάνουν:
- οικογενειακό ιστορικό απόπειρας αυτοκτονίας,
- έκθεση στη βία,
- παρορμητικότητα, καθώς οι έφηβοι δεν αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο,
- επιθετική συμπεριφορά ή διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- υπερκινητικότητας,
- πρόσβαση σε πυροβόλα όπλα,
- σχολικός ή/και διαδικτυακός εκφοβισμός,
- λεκτική, σωματική, σεξουαλική και ψυχολογική κακοποίηση,
- αισθήματα απελπισίας ή αδυναμίας,
- απώλεια συγγενούς, φίλου ή απόρριψη σε φιλίες ή ερωτική απογοήτευση,
- έλλειψη συναισθηματικής κάλυψης των αναγκών τους και κάλυψη μόνο των υλικών αναγκών
- κοινωνικά πρότυπα, όπου η αυτοκτονία ερμηνεύεται ως πράξη δύναμης και απελευθέρωσης,
- έλλειψη εθίμων και θρησκευτικών πεποιθήσεων μέσα στην οικογένεια.
Τα παιδιά και οι έφηβοι που σκέφτονται να αυτοκτονήσουν μπορεί να κάνουν ανοιχτά αυτοκτονικές δηλώσεις ή σχόλια όπως, «μακάρι να ήμουν νεκρός» ή «δεν θα είμαι πρόβλημα για σένα για πολύ ακόμη». Άλλα προειδοποιητικά σημάδια που σχετίζονται με την αυτοκτονία μπορεί να περιλαμβάνουν:
- αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες ή στον ύπνο
- συχνή ή διάχυτη θλίψη
- απόσυρση από φίλους, οικογένεια και δραστηριότητες
- συχνά παράπονα για σωματικά συμπτώματα που συχνά σχετίζονται με συναισθήματα, όπως στομαχόπονους, πονοκεφάλους, κόπωση κ.λπ.
- μείωση της σχολικής επίδοσης,
- ενασχόληση με τον θάνατο.
Οι νέοι που σκέφτονται την αυτοκτονία μπορεί επίσης να σταματήσουν να σχεδιάζουν ή να μιλούν για το μέλλον και να αρχίσουν να μοιράζουν δικά τους αντικείμενα σε φίλους και συγγενείς ως πράξη αποχαιρετισμού.
Οι άνθρωποι συχνά αισθάνονται άβολα μιλώντας για αυτοκτονία. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ρωτήσετε το παιδί ή τον έφηβο εάν σκέφτεται να αυτοκτονήσει. Συγκεκριμένα παραδείγματα τέτοιων ερωτήσεων περιλαμβάνουν:
-Νιώθεις θλίψη;
-Σκέφτεσαι να κάνεις κακό στον εαυτό σου;
Οι συγκεκριμένες ερωτήσεις μπορούν να παρέχουν βεβαιότητα στο παιδί ή τον έφηβο ότι κάποιος νοιάζεται για τον ίδιο. Κάθε παιδί ή έφηβος με σκέψεις ή σχέδιο αυτοκτονίας θα πρέπει να αξιολογείται αμέσως από έναν εκπαιδευμένο και καταρτισμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας. Εάν διαπιστώσετε ότι το παιδί σας ή ο έφηβος έχει σκέψεις αυτοκτονίας, μη διστάσετε να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Σε ποια χώρα σημειώνονται οι περισσότερες αυτοκτονίες εφήβων πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς
Αυτοκτονίες: Τι συμβαίνει στο μυαλό μετά τα μεσάνυχτα – Ποια ώρα της ημέρας αυξάνεται ο κίνδυνος
