*Γράφουν η Άρτεμις Ψαρρή, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Παιδαγωγός και Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων και η Βασιλική Μπουγιοτοπούλου Ph.D, Λογοθεραπεύτρια και Ψυχοθεραπεύτρια
Ο Σεπτέμβριος είναι πάντα μήνας προσαρμογής για όλους. Προσαρμογή στην καθημερινότητα με τα πολλά ζητούμενα, επιστροφή από τις διακοπές και το χαλαρό ρυθμό, ξεκίνημα στο σχολείο και στις νέες δραστηριότητες. Είναι ένας μήνας απαιτητικός. Πόσο μάλλον όταν το παιδί μας πάει για πρώτη φορά σχολείο. Πρώτη φορά είναι για το παιδί μας, πρώτη φορά είναι και για εμάς τους γονείς. Πρώτη φορά στη ζωή μας έχουμε να διαχειριστούμε μία τέτοια αλλαγή. Και πρώτη φορά έχουμε να διαχειριστούμε τόσο έντονα συναισθήματα. Του παιδιού μας και τα δικά μας.
Το παιδί αυτήν την περίοδο είναι διστακτικό, μαζεμένο, σαν να είναι έξω από τα νερά του. Διακρίνεις μια αγωνία, ένα «μάγκωμα». Σιγά σιγά, μπορεί να γίνεται και κλάμα. Άρνηση το πρωί να φύγει για το σχολείο, κουρασμένο το μεσημέρι που γυρνάει σπίτι. Και, μόλις βλέπει τη μαμά ή τον μπαμπά, το παίρνουν τα κλάματα. Εκφράζει τη δυσκολία του. Με ποιον άλλο, άλλωστε, αισθάνεται τόσο άνετα, ώστε να εκφράσει τον κόπο από τη μεγάλη του προσπάθεια να ανταπεξέλθει σε τόσα νέα πράγματα.
Νέοι άνθρωποι, αλλιώτικη αγκαλιά, ξένη μυρωδιά. Άλλα λόγια, διαφορετικό πρόγραμμα, άλλα ζητούμενα. Και, φυσικά, κι άλλοι «συνάδελφοι» στο κλάμα. Κι άλλα παιδιά που φωνάζουν κι έχουν κι αυτά ανάγκη την αγκαλιά της δασκάλας. Πόσο δίκιο έχουν. Μα και ο γονιός… πόσο δύσκολο είναι και για αυτόν. Βλέπεις το παιδί σου στην αγκαλιά της δασκάλας, το ακούς που κλαίει και σε ζητάει και δεν μπορείς να το βοηθήσεις, να το παρηγορήσεις, να το ηρεμήσεις.
Και όταν από το σχολείο σου λένε «τώρα μπορείτε να φύγετε για λίγο», πάσχεις από το σύνδρομο της άδειας αγκαλιάς. Ένα κενό ξαφνικά δημιουργείται μέσα σου και δεν το είχες φανταστεί. Άραγε θα είναι καλά; Και οι σκέψεις σε κατακλύζουν… «μήπως ήταν πολύ νωρίς να το αφήσω;», «μήπως δεν έκανα τη σωστή επιλογή;», «ίσως χρειαζόταν να το τσεκάρω καλύτερα» και αρχίζεις τα τηλέφωνα στο σχολείο για να ρωτήσεις όλα αυτά που μόλις σκέφτηκες και δεν είχες ρωτήσει.
Κι ενώ τα συναισθήματα είναι τόσο έντονα, τόσο δύσκολα και οι σκέψεις δεν σε αφήνουν να πάρεις ανάσα, θέλω να σου πω πως έκανες το καλύτερο που μπορούσες. Και πιο πολύ από αυτό. Έκανες το μεγαλύτερο δώρο στο παιδί σου. Το άφησες να μεγαλώσει. Του επέτρεψες να έρθει σε επαφή με άλλους ανθρώπους. Του πέρασες το μήνυμα πως μπορεί να τα καταφέρει χωρίς εσένα. Είναι ικανό να τα βγάλει πέρα, δίπλα σε ανθρώπους που επέλεξες για να κάνουν το καλύτερο για το παιδί σου. Ακόμα κι αν δεν το επέλεξες και έτυχε να βρίσκεται εκεί, μην αμφισβητείς την απόφασή σου να αφήσεις το παιδί σου να μεγαλώσει.
Μερικές συμβουλές που συνήθως βοηθούν:
- Πάρε μια βαθιά ανάσα
- Προσπάθησε να διαχειριστείς τα δικά σου συναισθήματα. Είναι πολύ φυσιολογικό να τα αισθάνεσαι
- Μην αφήσεις τις σκέψεις να σε κατακλείσουν και να σε «τρελάνουν». Διαχώρισέ τις από τα συναισθήματα
- Μοιράσου τη δυσκολία σου με αγαπημένους σου ανθρώπους, που θα σε καταλάβουν και θα σε υποστηρίξουν
- Εμπιστεύσου το σχολείο. Είναι οι πλέον κατάλληλοι επαγγελματίες να βοηθήσουν, το παιδί πρώτα από όλα, και -γιατί όχι- και εσένα
- Αν συνεχίσεις να δυσκολεύεσαι, ζήτα τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας
Όλα τα παραπάνω είναι βοηθητικά για να ησυχάσει και το παιδί. Αυτό φυσικά θα κάνει τη δική του διαδρομή, αλλά είναι πολύ βοηθητικό αν δεν έχει να ανησυχεί και για τη μαμά του ή το μπαμπά του. Θα χρειαστεί κι αυτό το χρόνο του. Όλα όσα του ζητούνται είναι πολλά. Και για να τα συνηθίσει και για να μάθει να λειτουργεί μέσα σε ένα περιβάλλον διαφορετικό από αυτό που έχει συνηθίσει μέχρι τώρα, θέλει χρόνο, χώρο, κόπο, υπομονή.
Είναι εντυπωσιακό το πόσο ευπροσάρμοστα είναι τα παιδιά. Απορροφούν όλες τις πληροφορίες του περιβάλλοντός τους και τις οικειοποιούνται, ώστε να ανήκουν και να λειτουργούν ομαλά μέσα σε αυτό. Η φύση έχει φροντίσει για αυτό. Όπως, για παράδειγμα, η εκμάθηση της μητρικής μας γλώσσας, η εκμάθηση της κίνησης. Δεν μαθαίνει ο ενήλικας στο παιδί να περπατάει, να μιλάει. Η φύση είναι υπεύθυνη γι’ αυτό. Έτσι και όταν το παιδί βρίσκεται σε ένα νέο περιβάλλον, η φύση το βοηθά να ενσωματωθεί σε αυτό. Ο ενήλικας είναι εκεί για να κατανοήσει τη δυσκολία του, να του παράσχει την βοήθεια ή την υποστήριξη που χρειάζεται, να του διαμορφώσει κατάλληλα το περιβάλλον, ώστε να έχει νόημα γι’ αυτό. Δεν κάνει, όμως, ο ενήλικας τη δουλειά του παιδιού. Δεν μιλάει αντί για αυτό, δεν σκαρφαλώνει αντί γι’ αυτό, ούτε μασάει αντί γι’ αυτό. Ίσα ίσα. Το ενδυναμώνει και το εμψυχώνει, ώστε το ίδιο το παιδί να ενεργήσει, να προσπαθήσει, να εξασκήσει τις ικανότητές του. Ο ενήλικας δημιουργεί το χώρο για να μεγαλώσει. Κάνει στην άκρη, γιατί πιστεύει σε αυτό και επιθυμεί την ανάπτυξή του. Και μόνο έτσι το παιδί θα τα καταφέρει αποτελεσματικά, δημιουργώντας υψηλή αυτοεκτίμηση.
Αυτή, λοιπόν, τη δύσκολη στιγμή για όλους, την ώρα της προσαρμογής, κάντε χώρο στο παιδί σας, για να χαράξει μία πορεία με τις δικές του δυνάμεις. Φροντίστε τις δικές σας αγωνίες και φόβους, έτσι όπως φροντίζετε το παιδί σας. Με νοιάξιμο και ζεστασιά. Όχι, όμως, στο χώρο του παιδιού. Αναζητήστε ισότιμους ενήλικες με εσάς και, μέσα από τις δικές σας σχέσεις, ζητήστε αυτό που έχετε ανάγκη. Μην είστε σκληροί με τον εαυτό σας, μην τον αμφισβητείτε. Είναι πολύ φυσιολογικό να αισθάνεστε έτσι. Φροντιστείτε. Αφήστε το παιδί να διαγράψει τη δική του πορεία και επιτρέψτε στο σχολείο να συμβάλλει σε αυτό.
Γονείς: Έτσι βοηθάτε το παιδί να προσαρμοστεί στις σχολικές αλλαγές
Μια ψυχολόγος συμβουλεύει κάθε «πρωτάκι» από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο
