*Γράφει η Αθηνά Πάσσιου, μεταπτυχιακός απόφοιτος Ψυχοαναλυτικών Σπουδών University of Sheffield, Πρόεδρος του φορέα ψυχικής υγείας «Θάλπος»
H κυρία Αθηνά Πάσσιου, Πρόεδρος του φορέα ψυχικής υγείας «Θάλπος»
Η σκιά της παιδικής κακοποίησης καλύπτει τα συναισθήματα ξεγνοιασιάς και ασφάλειας που χρειάζεται ένα παιδί για να αναπτυχθεί αρμονικά. Ο φόβος, η ντροπή, η μοναξιά, η σύγχυση ενσταλάζουν στη ζωή του και το τραύμα της κακοποίησης συνεχίζει να υπάρχει ακόμα και αν τα σημάδια έχουν επουλωθεί.
Η κακοποίηση του παιδιού περιλαμβάνει όλες τις μορφές σωματικής ή συναισθηματικής κακής μεταχείρισης, σεξουαλικής παραβίασης, παραμέλησης ή παραμελημένης θεραπευτικής αντιμετώπισης ή εκμετάλλευσης για εμπορικούς σκοπούς, η οποία καταλήγει σε συγκεκριμένη ή εν δυνάμει βλάβη που αφορά τη ζωή και την ανάπτυξη του παιδιού, στα πλαίσια μιας σχέσης ευθύνης, εμπιστοσύνης και δύναμης.
Τις τελευταίες δεκαετίες σημαντικές διαστάσεις λαμβάνει και ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός, μια συμπεριφορά η οποία περιλαμβάνει ανισότητα δύναμης, γίνεται συστηματικά, υπάρχει πρόθεση από ένα ή παραπάνω άτομα να βλάψουν κάποιο άλλο άτομο και πραγματοποιείται στον ψηφιακό κόσμο. Εμπειρικά διαπιστώνεται μάλιστα ότι ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός μπορεί να είναι πιο τραυματικός και έντονος από τον «κλασσικό», καθώς οι φήμες και τα σχόλια μπορούν να διαδοθούν σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, δεν ξέρει κανείς ποιος είναι πίσω από την οθόνη και εκφοβίζει, τα ηλεκτρονικά ίχνη δεν μπορούν να εντοπιστούν χωρίς ειδικές γνώσεις και το άτομο που εκφοβίζεται ηλεκτρονικά δεν έχει τον έλεγχο, καθώς δεν υπάρχει περιορισμένος χώρος και χρόνος, όπως για παράδειγμα στην αυλή του σχολείου.
Ο εκφοβισμός, στον φυσικό ή τον ψηφιακό κόσμο, δημιουργεί στο παιδί αίσθηση ανασφάλειας στο σχολείο αλλά και στους προσωπικούς χώρους, οδηγώντας στην κοινωνική απομόνωση και σε μείωση της απόδοσης στο σχολείο. Μπορεί να συντελέσει στην ανάπτυξη καταθλιπτικής συμπτωματολογίας, διατροφικών δυσκολιών και αυτοκτονικών τάσεων ή στην εμφάνιση ψυχοκοινωνικών δυσκολιών αργότερα στη ζωή του, όπως χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών.
Η πρόληψη, καθώς και η πρώιμη ανίχνευση και παρέμβαση από τους επαγγελματίες και τις κοινωνικές υπηρεσίες αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης της παιδικής κακοποίησης και παραμέλησης, γιατί έτσι μπορεί να αποφευχθεί η πιθανή θυματοποίηση του παιδιού.
Συγκεκριμένα, οι ενέργειες πρόληψης χρειάζεται να προάγουν την αντιμετώπιση του κύκλου βίας που συντηρεί το φαινόμενο αυτό και να ενισχύουν τους προστατευτικούς παράγοντες της ψυχικής υγείας και ευημερίας των παιδιών, όπως οι σταθερές οικογενειακές σχέσεις, η ορθή ανάληψη γονεϊκού ρόλου και η εφαρμογή θετικών τεχνικών πειθαρχίας. Είναι ζωτικής σημασίας λοιπόν να εστιάσουμε στην ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης και ασφάλειας ανάμεσα σε εμάς και στα παιδιά μας.
Στο επίπεδο της αντιμετώπισης, η σύγχρονη αντίληψη επιτάσσει να αναπτύσσονται πρακτικές συστηματικής ανίχνευσης της Κακοποίησης Παραμέλησης Παιδιών, διευκόλυνσης των αναφορών και στήριξης των θυμάτων στις υπηρεσίες που εξυπηρετούν τον γενικό παιδικό πληθυσμό (σχολεία, παιδιατρικές υπηρεσίες) και όχι απλώς τη διαθεσιμότητα υπηρεσιών για τα όποια θύματα καταγγέλλουν. Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη ευάλωτων οικογενειών, η ενίσχυση του σχολικού περιβάλλοντος με σκοπό την ανάπτυξη των κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων των παιδιών, η εκπαίδευση των λειτουργών για την αναγνώριση και εξατομικευμένη παρέμβαση μπορούν να βελτιώσουν τα αποτελέσματα για τα παιδιά πριν χρειαστούν παρεμβάσεις που θα προκαλέσουν μεγαλύτερη βλάβη στον ψυχισμό του παιδιού και τη λειτουργία της οικογένειας.
Μέσα από τη λειτουργία του Κέντρου Ημέρας Υποστήριξης της Οικογένειας και του Κέντρου Ημέρας Παιδιών & Εφήβων, τα οποία υλοποιούνται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU, δίνουμε έμφαση στην πρόληψη και τη ψυχοθεραπευτική παρέμβαση για παιδιά, εφήβους και νέους που αντιμετωπίζουν ψυχοκοινωνικές και συναισθηματικές δυσκολίες, καθώς και τις οικογένειές τους. Παρέχοντας δωρεάν ψυχοκοινωνικές και ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες σε παιδιά και εφήβους, στοχεύουμε στην ενίσχυση και βελτίωση της ψυχικής τους υγείας. Επιπλέον, η προσφορά συμβουλευτικής σε γονείς και κηδεμόνες αποτελεί θεμέλιο στη διαμόρφωση ενός διαλόγου για το καλύτερο συμφέρον του παιδιού.
Ο φορέας ψυχικής υγείας « Θάλπος» είναι ένας μη κερδοσκοπικός, μη κυβερνητικός οργανισμός ο οποίος ιδρύθηκε το 2005 με ενεργητικό ρόλο στην παρέμβαση και ενημέρωση για την ψυχική υγεία και στη διαχείριση προγραμμάτων κοινωνικής μέριμνας.
Διαβάστε επίσης:
Κακοποίηση παιδιών: Πώς να μιλήσετε και να εξηγήσετε στο παιδί που ρωτάει
Πώς προφυλάσσουμε τα παιδιά από πιθανή σεξουαλική παρενόχληση
Γονείς: Μάθετε στο παιδί τα όρια του σώματός του – Προστατεύστε το από την κακοποίηση
