Το παιδί μπορεί να είναι κακόκεφο, να έχει ξεσπάσματα θυμού και η συμπεριφορά του να είναι απρόβλεπτη. Η διαχείριση μπορεί να είναι δύσκολη και φράσεις όπως «πάλι τις μαύρες σου έχεις. Πάντα πεσμένη είναι η διάθεσή σου» όχι απλώς δεν βοηθούν αλλά πληγώνουν βαθιά το παιδί (διαβάστε εδώ γιατί). Για να βρεθεί όμως η λύση, ο γονιός πρέπει να γνωρίζει με τι έχει να κάνει· πρόκειται απλώς για κακή διάθεση ή το παιδί περνά κατάθλιψη;
«Τα παιδιά που δεν έχουν φτάσει στην “προεφηβική ηλικία” -την περίοδο κατά την οποία αρχίζουν οι αλλαγές στις ορμόνες ώστε να ετοιμάσουν το έδαφος για την πραγματική εφηβεία- δεν πρέπει κανονικά να παρουσιάζουν συμπτώματα σημαντικής κυκλοθυμίας. Αν έχετε ένα παιδί μικρότερο από τα προεφηβικά χρόνια με συχνά ξεσπάσματα θυμού, συνεχή επιθετικότητα, παρατεταμένη θλίψη ή κατακόρυφη πτώση στους σχολικούς του βαθμούς, δεν είναι φυσιολογικό. Επισκεφθείτε τον παιδίατρό σας γιατί κάτι απασχολεί το παιδί που μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη» αναφέρει στην προσωπική της ιστοσελίδα η Δρ. Meg Meeker, παιδίατρος, Επίκουρη Καθηγήτρια στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής.
Σύμφωνα με την ίδια, οι ραγδαίες αυξομειώσεις στα οιστρογόνα, την προγεστερόνη και την τεστοστερόνη κατά την εφηβεία θα οδηγήσουν στην συναισθηματική αστάθεια του παιδιού. Τα κορίτσια μπορεί να κλαίνε εύκολα χωρίς λόγο, να είναι ευερέθιστα με όλους και τα πάντα και να θυμώνουν χωρίς λόγο. «Η κυκλοθυμία που εμφανίζεται ξαφνικά και φεύγει το ίδιο γρήγορα είναι αναπτυξιακό ζήτημα» εξηγεί η Δρ Meeker και υπενθυμίζει ότι τα αγόρια στην εφηβεία βιώνουν τις ίδιες μεταπτώσεις της διάθεσής τους «αλλά συχνά το ξεχνάμε».
Όπως επισημαίνει δε, ένα σοβαρό πρόβλημα είναι ότι οι γονείς δεν δίνουν σημασία στη συμπεριφορά του παιδιού θεωρώντας την φυσιολογική, παρότι συμπτώματα που επιμένουν για εβδομάδες είναι σημάδι πως κάτι δεν πάει καλά.
13 ύποπτα σημάδια
«Όταν ένα παιδί οποιασδήποτε ηλικίας ξαφνικά από ανέμελο και χαρούμενο γίνεται κακόκεφο και μουτρωμένο, πρόκειται για κυκλοθυμία. Το στοιχείο-κλειδί στην τακτική κυκλοθυμία είναι το εξής: η θλίψη και ο θυμός έρχονται και φεύγουν το ίδιο γρήγορα. Η κυκλοθυμία μπορεί να τρελάνει τους γονείς επειδή δεν μπορούν ποτέ να προβλέψουν τι θα πει το παιδί τους ή πώς θα συμπεριφερθεί. Αν το παιδί σας “πέφτει” αλλά μετά “ανεβαίνει” και συμπεριφέρεται χαρούμενα για μια ή δύο μέρες, είναι κυκλοθυμικό, όχι καταθλιπτικό» διευκρινίζει.
Η κατάθλιψη από την άλλη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε στάδιο της παιδικής ηλικίας. Σύμφωνα με στοιχεία από το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ που επικαλείται η Δρ Meeker, το 13% των εφήβων 12-17 ετών έχει περάσει ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο. Τα κορίτσια έχουν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης (20% των κοριτσιών 12-17) συγκριτικά με τα αγόρια.
Ακολουθούν τα βασικά συμπτώματα κατά την ειδικό που μπορούν να υποδείξουν την καταθλιπτική διαταραχή στα παιδί οποιασδήποτε ηλικίας, εφόσον όμως διαρκούν περισσότερο από 2 εβδομάδες:
- αισθήματα απελπισίας ή απαισιοδοξίας
- επίμονη θλίψη ή αίσθημα «κενού»
- αίσθημα ενοχής, αναξιότητας ή αδυναμίας
- αλλαγές στον ύπνο πέρα από το σύνηθες -κοιμάται πάρα πολύ ή πολύ λίγο
- μικρότερες ή μεγάλες αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες
- μειωμένη ενέργεια (που δεν οφείλεται σε αυξημένη δραστηριότητα)
- ανεπαίσθητοι ή σοβαρότεροι πόνοι, κεφαλαλγίες ή άλλες ενοχλήσεις χωρίς σαφή αιτία
- αίσθημα ανησυχίας
- δυσκολία συγκέντρωσης
- σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας
- χειρότερες σχολικές επιδόσεις
- αδυναμία απόλαυσης δραστηριοτήτων που έως προηγουμένως προκαλούσαν ευχαρίστηση
- αναίτιες εκρήξεις θυμού.
Η ειδικός επισημαίνει ότι το παιδί πρέπει να έχει εμφανίσει αρκετά από τα παραπάνω συμπτώματα και για διάστημα τουλάχιστον δύο εβδομάδων καθώς είναι φυσιολογικό στα παιδιά να εμφανίζουν κάποια από αυτά τα συμπτώματα είτε μεμονωμένα είτε προσωρινά.
«Το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να μελετήσετε το παιδί σας. Παρακολουθήστε τις εκφράσεις του προσώπου του, ακούστε τον τόνο της φωνής του, παρατηρήστε πόσο χρόνο περνάει μόνο του στο δωμάτιό του. Έχει σταματήσει να κάνει πράγματα που συνήθως του άρεσε να κάνει και φαίνεται πεσμένο; Αν δώσετε μεγάλη προσοχή, ακούσετε το ένστικτό σας και νιώσετε ότι κάτι δεν πάει καλά με το παιδί σας, ζητήστε βοήθεια. Δείτε τον παιδίατρο και κλείστε ένα ραντεβού. Πηγαίνετε μόνοι σας για να συζητήσετε τις ανησυχίες σας» προτείνει.
Ο παιδίατρος θα δώσει την αρχική κατεύθυνση και θα υποδείξει την ανάγκη συμβουλής παιδοψυλοχόγου ή παιδοψυχιάτρου. «Το σημαντικότερο που πρέπει να κάνετε είναι να λάβετε βοήθεια είναι να πάρετε στα χέρια σας μια ακριβή διάγνωση του τι συμβαίνει. Πολλά πράγματα μοιάζουν με κατάθλιψη αλλά δεν είναι: ΔΕΠΥ, άγχος, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μεταξύ άλλων. Είναι ζωτικής σημασίας να γνωρίζετε ακριβώς τι συμβαίνει με το παιδί σας προτού διαμορφωθεί ένα θεραπευτικό πλάνο» καταλήγει η Δρ Meeker.
Διαβάστε επίσης:
Πέντε τρόποι να μεγαλώσουμε χαρούμενα παιδιά
Κακοποίηση παιδιών: Πώς να μιλήσετε και να εξηγήσετε στο παιδί που ρωτάει
Κατάθλιψη στην εφηβεία: Πότε το παιδί κινδυνεύει περισσότερο
