Η ξεγνοιασιά και χαρά των Χριστουγέννων δεν είναι μάλλον αποκλειστικό προνόμιο των παιδιών. Τις ημέρες των γιορτών, ιδίως όταν όλα έχουν τεθεί υπό έλεγχο και ακόμα και οι έγνοιες για τα οικογενειακά τραπέζια έχουν τακτοποιηθεί, οι γονείς μπορούν να πάρουν μια ανάσα και να βρουν διαφυγή από τις σκοτούρες της καθημερινότητας. Ή μήπως όχι;
Καθώς τα μέλη της οικογένεια αποζητούν να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες τους και να αξιοποιήσουν τον πολύτιμο αυτό χρόνο, αντιλαμβάνονται πως πρόκειται για «θέλω» αντικρουόμενα. Και είναι το σημείο αυτό που οι εύκολες λύσεις θα επιλεγούν συχνά για να αποφευχθούν συγκρούσεις και εντάσεις.
Η φράση «δώσ’ του το tablet να ασχοληθεί» είναι οικεία μεταξύ ενηλίκων που καλούνται να συνδυάσουν φιλικές και οικογενειακές εξόδους ή μαζώξεις με παιδιά, πρόκειται για σκηνή που επαναλαμβάνεται όλο και συχνότερα στην εποχή μας. «Είναι μια τεχνολογική εξέλιξη αυτού που συνέβαινε παλαιότερα. Τα tablet μεταφέρονται εύκολα και τραβούν την προσοχή [των παιδιών]. Είναι πολύ πραγματιστικό» εξηγεί η Δρ Lyn Craig, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας από το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, αναφερόμενη στο σενάριο γονέων με παιδί στο εστιατόριο, μια τάση αυξανόμενη που συμπορεύεται με τη μεγαλύτερη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών. «Είναι πολύ ριψοκίνδυνο να πηγαίνει ένα παιδί [στο εστιατόριο] επειδή μπορεί να ενοχλήσει τους άλλους – η προσοχή τους είναι πολύ μικρότερη- ενώ συχνά δεν είναι μόνο η οικογένεια αλλά και άλλοι ενήλικες θα ήθελαν να μιλήσουν» αναφέρει.
Είναι πολλοί οι υποστηρικτές της χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών ως ένα εργαλείο -ή από μηχανής θεός- για την εξασφάλιση λίγου ποιοτικού χρόνου με τον σύντροφο ή την παρέα. «Αν μπορεί να αποσπάσει την προσοχή των παιδιών για λίγο, ώστε η μαμά και ο μπαμπάς να συνεχίσουν να απολαμβάνουν το γεύμα τους, πρέπει να είναι κάτι καλό. Έτσι περνά ευχάριστα όλη η οικογένεια» αναφέρει ο Suresh Manickam, διευθύνων σύμβουλος της Ένωσης Επιχειρήσεων Οργανωμένης Εστίασης της Αυστραλίας.
Είναι λύση οι οθόνες;
Photo: Shutterstock
Στην άλλη πλευρά, και με σύμμαχους πλήθος σχετικών ερευνών, βρίσκονται όσοι θεωρούν τον συνδυασμό παιδιά – οθόνες παραπάνω από κακό, μια πηγή που ευθύνεται εν πολλοίς για το άγχος, τα προβλήματα προσοχής, την κατάθλιψη, τον πόνο στα μάτια ή στον αυχένα κ.ο.κ.
Σύμφωνα με την Κλινική Cleveland, οι οθόνες και ειδικά τα μη ποιοτικά προγράμματα συνδέονται με παχυσαρκία, κακό και ανεπαρκή ύπνο, προβλήματα συμπεριφοράς, αναπτυξιακές καθυστερήσεις, βία, προβλήματα προσοχής και μάθησης. Έρευνα του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν που δημοσιεύτηκε στο JAMA Pediatrics έδειξε ότι η συχνή χρήση ηλεκτρονικών συσκευών όπως smartphones και tablets σε παιδιά 3-5 ετών για να ησυχάσουν, συνδέθηκε με μεγαλύτερη συναισθηματική δυσλειτουργία στα παιδιά, ιδιαίτερα στα αγόρια, και μάλιστα για πολλούς μήνες.
Η μελέτη έχει δεχθεί έντονη κριτική, ενώ οι ίδιοι οι συγγραφείς της επεσήμαναν ότι η χρήση συσκευών με μέτρο μπορεί να είναι χρήσιμη, αρκεί να μη γίνει κανόνας για να μένουν τα παιδιά ήσυχα. Η λύση βρίσκεται μάλλον κάπου στο μέσο, στις συμβουλές της κλινικής ψυχολόγους Rebecca (Becky) Kennedy, σύμφωνα με την οποία «η τεχνολογία θα συνεχίσει να αποτελεί μέρος της ζωής των παιδιών, οπότε είναι σημαντικό να είστε ανοιχτόμυαλοι και να αγκαλιάζετε τις θετικές επιδράσεις που μπορεί να έχει στην αυτονομία και την ανάπτυξη του παιδιού, αλλά παράλληλα να νιώθετε σίγουροι ότι υπάρχουν οι απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας»
Η ίδια προτείνει θα πρέπει να:
- καθορίσετε εκ των προτέρων τα χρονικά όρια χρήσης της οθόνης από το παιδί και να μάθετε πώς να αξιοποιήσετε ειδικές λειτουργίες και ρυθμίσεις των συσκευών που βοηθούν στην τήρηση αυτών των ορίων
- ενθαρρύνετε τη χρήση των οθονών για εκμάθηση πριν το παιδί τις χρησιμοποιήσεις για το παιχνίδι
- έχετε προετοιμαστεί για τις αντιδράσεις με το τέλος της χρονικής διορίας. «Περάστε μαζί με το παιδί τα τελευταία λεπτά μπροστά στην οθόνη πριν την ώρα του σβησίματος. Καθίστε δίπλα του – ρωτήστε για το παιχνίδι του, παρακολουθήστε τα τελευταία λεπτά μαζί. Το τέλος του χρόνου στην οθόνη σημαίνει συχνά τη διακοπή του συναισθήματος που σχετίζεται με την ψηφιακή δραστηριότητα, την εκπομπή ή τον ήρωα, και στη συνέχεια έτσι με το αίσθημα μοναξιάς» εξηγεί η ειδικός.
Διαβάστε επίσης:
Οι «έξυπνες οθόνες» σκοτώνουν τη φαντασία των παιδιών
Όσο αυξάνεται ο χρόνος μπροστά σε οθόνες, τόσο χειροτερεύει η συμπεριφορά των παιδιών
