Το ιστορικό ψυχικής νόσου πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες πρόωρου τοκετού, όχι όμως από την πλευρά της μητέρας αποκλειστικά, όπως έχουν δείξει σχετικές έρευνες. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη από το Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας που δημοσιεύεται στο PLOS Medicine, η ψυχική υγεία του άνδρα θα επηρεάσει αντίστοιχα την πορεία της κύησης, με τον κίνδυνο να κορυφώνεται όταν και οι δύο γονείς έχουν ψυχιατρικό ιστορικό.
Πρόωρος θεωρείται ο τοκετός πριν από την 37η εβδομάδα της εγκυμοσύνης, συνέπεια του οποίου είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για προβλήματα στη μελλοντική υγεία και ανάπτυξη του παιδιού. Η μεταδιδακτορική ερευνήτρια Weiyao Yin και ο Καθηγητής και παιδίατρος Jonas F. Ludvigsson από το Τμήμα Ιατρικής Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής με τον Αναπληρωτή καθηγητή Sven Sandin, σχολίασαν τα πρόσφατα ευρήματά τους σε άρθρο τους στο Conversation.
Μεγαλύτερος κίνδυνος κατά 52%
Η μελέτη συμπεριέλαβε δεδομένα από 1,5 εκατομμύριο βρέφη που γεννήθηκαν στη Σουηδία μεταξύ 1997 και 2016. Οι πληροφορίες σχετικά με την ψυχική υγεία των γονέων και της διάρκεια της κύησης αντλήθηκαν από το Εθνικό Μητρώο Ασθενών και το ιατρικό μητρώο γεννήσεων αντίστοιχα. Για το 15% περίπου των παιδιών, τουλάχιστον ένας γονέας είχε κάποια ψυχιατρική διαταραχή, ενώ η ύπαρξη ψυχικής νόσου σχετίστηκε με μικρότερη ηλικία κύησης.
Συγκριτικά με την απουσία ψυχιατρικού ιστορικού και από τους δύο γονείς, η ψυχική νόσος αύξανε τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού κατά:
- 12% αν έπασχε ο πατέρας
- 31% αν έπασχε η μητέρα
- 52% αν και οι δύο γονείς είχαν ιστορικό ψυχικής υγείας.
Σε απόλυτους αριθμούς:
- για γονείς χωρίς ψυχική ασθένεια ο πρόωρος τοκετός αφορούσε 1 στα 17 νεογνά
- 1 στα 16 όταν ο πατέρας μόνο είχε διάγνωση
- 1 στα 14 όταν η μητέρα είχε διάγνωση
- 1 στα 12 παιδιά για ψυχική νόσο και στους δύο γονείς.
Από το φάσμα των ψυχικών διαταραχών και νόσων που διερευνήθηκαν, οι διαταραχές που σχετίζονται με το άγχος, όπως η διαταραχή μετατραυματικού στρες, συνδέθηκαν με τον υψηλότερο κίνδυνο πρόωρου τοκετού και συγκεκριμένα:
- κατά 23% εάν ο πατέρας είχε διαταραχή που σχετίζεται με το άγχος
- 47% εάν η μητέρα έπασχε από τέτοια διαταραχή
- 90% εάν και οι δύο γονείς είχαν διάγνωση.
Επιβαρυντικός παράγοντας αποδείχθηκε και ο συνδυασμός ψυχικών νοσημάτων. Επί παραδείγματι, το ιστορικό κατάθλιψης στη μητέρα αύξανε κατά 25% τις πιθανότητες πρόωρου τοκετού συγκριτικά με την απουσία ψυχιατρικής διαταραχής, συνδυαστικά όμως με σχιζοφρένεια ο κίνδυνος αυξανόταν κατά 39%. Εάν η μητέρα είχε κατάθλιψη, σχιζοφρένεια και αγχώδη διαταραχή, ο κίνδυνος αυξανόταν κατά 65%. Παρόμοια μοτίβα παρατηρήθηκαν όταν ο πατέρας είχε πολλαπλές διαταραχές.
Πώς εξηγείται
«Το άγχος της μητέρας έχει συνδεθεί με υψηλότερα επίπεδα ορμονών του στρες, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν πρόωρες συσπάσεις. Η ψυχική ασθένεια ή η ύπαρξη συντρόφου με ψυχική ασθένεια πιθανόν να αποτελεί πηγή άγχους για τη μέλλουσα μητέρα» αναφέρουν οι ερευνητές, εξηγώντας πως, αν για τις μητέρες είναι ευκολότερο να υποτεθούν οι υπαίτιοι μηχανισμοί, τα πράγματα περιπλέκονται για τις περιπτώσεις των πατεράδων.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η υποστήριξη του πατέρα προς τη μητέρα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης μπορεί να μετριάσει τις επιπτώσεις του στρες. Σε μια μελέτη, οι εγκυμονούσες με χρόνιο στρες που έλαβαν καλύτερη συναισθηματική και οικονομική υποστήριξη από τον πατέρα του παιδιού, είχαν χαμηλότερο κίνδυνο πρόωρου τοκετού. Όταν και οι δύο γονείς πάσχουν από ψυχική νόσο, είναι πολύ πιθανό ότι κανείς δεν παρέχει την πολύτιμη στήριξη.
Έπειτα, ορισμένοι κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού όπως η κατάχρηση ουσιών, το κάπνισμα και η χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση, οποίοι εντοπίζονται συχνά σε οικογένειες όπου ο ένας ή και οι δύο γονείς έχουν ψυχιατρικό ιστορικό. Πολύ πιθανώς, σημειώνουν οι ερευνητές, να διαδραματίζουν ρόλο και στη συσχέτιση μεταξύ της ψυχικής νόσου των γονέων και των πρόωρων γεννήσεων.
