Ιάπωνες επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν να αναπτύξουν επιτυχώς λειτουργικούς νεφρούς αξιοποιώντας ελάχιστα βλαστικά κύτταρα από δότες. Η επιστημονική αυτή επιτυχία ενδεχομένως να αλλάξει το τοπίο των μεταμοσχεύσεων στο εγγύς μέλλον.
Σύμφωνα με σχετικό επικείμενο άρθρο στο Nature Communications, ομάδα ειδικών από το Εθνικό Ινστιτούτο Φυσιολογίας της Ιαπωνίας εξηγεί πως πήρε βλαστικά κύτταρα από αρουραίο-δότη και τα εμφύτευσε σε ποντίκι-λήπτη και έτσι αναπτύχθηκε επιτυχώς νέος νεφρός.
Ως γνωστόν η μεταμόσχευση νεφρού είναι η μόνη λύση για τους νεφροπαθείς τελικού σταδίου. Αλλά δυστυχώς παγκοσμίως τα μοσχεύματα νεφρού είναι λίγα και η πλειοψηφία των ασθενών έχουν ελπίδα χάρη στη δωρεά οργάνου από μέλος της οικογένειας τους.
Ανά τον κόσμο διάφορες επιστημονικές ομάδες επεξεργάζονται μεθόδους ανάπτυξης υγιών και λειτουργικών οργάνων σε συνθήκες εκτός σώματος. Μια τέτοια μέθοδος είναι η συμπληρωματική βλαστοκύστη, με ελπιδοφόρα προκαταρκτικά αποτελέσματα. Οι επιστήμονες συλλέγουν βλαστοκύστες, δηλαδή δέσμες κυττάρων που έχουν αναπτυχθεί αρκετές ημέρες μετά την γονιμοποίηση του ωαρίου, από μεταλλαγμένα πειραματόζωα που τους λείπουν συγκεκριμένα όργανα και εγχύουν σε αυτές βλαστικά κύτταρα από φυσιολογικούς δότες, όχι απαραίτητα του ιδίου είδους. Τα βλαστοκύτταρα στη συνέχεια διαφοροποιούνται ώστε να σχηματίσουν το όργανο που λείπει. Το νέο όργανο διατηρεί τα χαρακτηριστικά του δότη και άρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μεταμόσχευση.
«Είχαμε και στο παρελθόν χρησιμοποιήσει την συμπληρωματική βλαστοκύστη για να αναπτύξουμε πάγκρεας σε απαγκρεατικούς αρουραίους», εξηγεί ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Teppei Goto. Και προσθέτει ότι «αποφασίσαμε λοιπόν να διερευνήσουμε κατά πόσο η μέθοδος θα μπορούσε να παράγει λειτουργικούς νεφρούς, καθώς αυτή η προοπτική μπορεί να επιφέρει σημαντική αλλαγή στην Αναγεννητική Ιατρική, δεδομένης της παγκόσμιας έλλειψης δωρητών οργάνων σώματος».
Αν και οι αρχικές προσπάθειες ανάπτυξης νεφρών αρουραίων σε ποντίκια δεν τελεσφόρησαν, καθώς τα βλαστικά κύτταρα από αρουραίους δεν διαφοροποιήθηκαν στα δύο βασικά είδη κυττάρων που απαιτούνται για τον σχηματισμό νεφρού, ωστόσο το αντίστροφο απεδείχθη αποτελεσματικό. Τα βλαστικά κύτταρα από ποντίκια διαφοροποιήθηκαν μέσα στις βλαστοκύστες αρουραίων και σχηματίστηκαν οι βασικές δομές ενός νεφρού.
Μετά την εμφύτευση σε ψευδώς εγκύους αρουραίους, οι συμπληρωματικές βλαστοκύστες εξελίχθηκαν σε φυσιολογικά έμβρυα. Αξίζει να σημειωθεί ότι, πάνω από τα δύο τρίτα των νεογνών αρουραίων που προέκυψαν περιείχαν ένα ζευγάρι νεφρών που προέρχονται από τα βλαστοκύτταρα των ποντικιών. Ο περαιτέρω έλεγχος έδειξε ότι όλοι οι νεφροί ήταν δομικά άθικτοι και τουλάχιστον οι μισοί θα μπορούσαν ενδεχομένως να παράγουν ούρα.
«Τα αποτελέσματά μας επιβεβαιώνουν ότι η μέθοδος της συμπληρωματικής βλαστοκύστης μεταξύ διαφορετικών ζωικών ειδών είναι βιώσιμη ως προς την παραγωγή νεφρών. Στο μέλλον, η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για κατά παραγγελία ανθρώπινα όργανα, επεκτείνοντας το προσδόκιμο αλλά και την ποιότητα ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων», σχολιάζει ο Masumi Hirabayashi, επίσης μέλος της συντακτικής ομάδας της μελέτης.
