Οι αλλαγές μπορεί να ανανεώνουν, αλλά και η σταθερότητα σώζει ζωές. Αυτό θα μπορούσε να είναι το μήνυμα μιας «ανασκόπησης-ορόσημου», όπως τη χαρακτηρίζει ο James Goodwin, Καθηγητή Φυσιολογίας της Γήρανσης στο Πανεπιστήμιο Loughborough, που έδειξε ότι οι άνθρωποι που επιλέγουν να παρακολουθούνται δια βίου από τον ίδιο γενικό γιατρό ζουν περισσότερο. Η πρόσφατη ανασκόπηση, που δημοσιεύεται στο BMJ Open και για την οποία γράφει ο Goodwin στο The Conversation, εξέτασε δεδομένα από 1,4 εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως.
Ίδιος γιατρός, πολλαπλά οφέλη
«Πολλά από τα οφέλη της “συνέχεια φροντίδας” [όπως ονομάζεται] απορρέουν από το ότι γιατρός που παρακολουθεί τακτικά τον ίδιο ασθενή συγκεντρώνει γνώσεις, που του επιτρέπουν να αποκτήσει σταδιακά μια βαθύτερη κατανόηση της κατάστασής του και να προσαρμόσει τη φροντίδα στις μεμονωμένες ανάγκες του» σημειώνει ο καθηγητής.
Μάλιστα, τα οφέλη αυτής της προσέγγισης ξεπερνούν κατά πολύ τη μείωση του κινδύνου πρόωρου θανάτου: όσοι επισκέπτονται τον ίδιο γιατρό έχουν μικρότερο κίνδυνο νοσηλείας ή επίσκεψης στα επείγοντα, ενώ τους συνταγογραφείται συνήθως η πλέον κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, με την οποία συμμορφώνονται πιο εύκολα. Τα οφέλη παρατηρούνται σε πλήθος ασθενειών και διαταραχών, όπως η άνοια, ο διαβήτης, οι καρδιακές παθήσεις και οι ψυχιατρικές νόσοι, καθώς και για κάθε ηλικιακή ομάδα, από τα παιδιά έως τους ηλικιωμένους.
«Για τα άτομα με άνοια -που πλήττει σχεδόν 1 εκατ. ανθρώπους στη Βρετανία- η τακτική επαφή με τον ίδιο γιατρό συνδέεται με σημαντικά οφέλη. Μελέτη του 2022 έδειξε ότι οι ασθενείς που βλέπουν συστηματικά τον ίδιο γιατρό έχουν 35% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν παραλήρημα, 57% λιγότερες πιθανότητες για ακράτεια και 10% μικρότερο κίνδυνο εισαγωγής στα επείγοντα» σχολιάζει ο Goodwin, και εξηγεί ότι τα αποτελέσματα αυτά αποκτούν ιδιαίτερη αξία, δεδομένου ότι τα περισσότερα άτομα με άνοια έχουν συννοσηρότητες, όπως υπέρταση το 65% των ηλικιωμένων με άνοια, κατάθλιψη το 34%, καρδιακές παθήσεις το 27% και διαβήτη το 22%.
Οι κίνδυνοι της πολυφαρμακίας
Εντούτοις, για τον Goodwin το μεγαλύτερο κέρδος από τη συνέχεια φροντίδας είναι η συμβολή της στη μείωση της πολυφαρμακίας, της λήψης, δηλαδή, πολλών και διαφορετικών φαρμάκων, που προκύπτει συχνά από την υπερσυνταγογράφηση ή ακατάλληλες συνταγές, με σημαντικό κόστος για την υγεία και την οικονομία.
«Στα 65 χρόνια, ο μέσος άνθρωπος έχει μία χρόνια πάθηση και λαμβάνει μία ή δύο φαρμακευτικές αγωγές. Στα 75, οι χρόνιες παθήσεις αυξάνονται σε δύο ή τρεις και οι συνταγές σε πέντε ή έξι. Στα 85, οι παθήσεις μπορεί να φτάσουν τις έξι, με έως και 20 καθημερινές φαρμακευτικές δόσεις. Η πολυφαρμακία έχει αυξηθεί κατά 30% τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, με σοβαρές συνέπειες για την υγεία» σημειώνει ο καθηγητής, επισημαίνοντας ξανά γιατί ο γιατρός που παρακολουθεί σταθερά και γνωρίζει προσωπικά τον ασθενή μπορεί να μειώσει τις περιττές ή επιβαρυντικές φαρμακευτικές αγωγές.
Η ρίζα του προβλήματος και οι λύσεις
Παρότι η συνέχεια της φροντίδας είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές στρατηγικές της σύγχρονης ιατρικής, παρατηρείται μείωση τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στις ΗΠΑ. Ορισμένες από τις αιτίες περιλαμβάνουν την κινητικότητα των γιατρών και των ασθενών, τη σπάνια πλέον ατομική πρακτική των γενικών ιατρών, την αύξηση των χρόνιων ασθενειών και την συγκέντρωση των υπηρεσιών υγείας σε μεγάλα ομαδικά ιατρεία. Ωστόσο, για τον καθηγητή ο σημαντικότερος λόγος είναι ασθενείς και συστήματα υγείας προκρίνουν τη μεγαλύτερη πρόσβαση έναντι της συνέχειας.
«Η αντιμετώπιση αυτής της μείωσης δεν είναι περίπλοκη» σχολιάζει, και προτείνει μηχανισμούς επίλυσης του προβλήματος όπως χρήση «προσωπικών καταλόγων» ασθενών για κάθε γιατρό και ανακατεύθυνση των πολιτικών με στόχο περισσότερη συνέχεια της φροντίδας. Η σταθερή σχέση με έναν γιατρό αποτελεί μια δοκιμασμένη, οικονομικά αποδοτική λύση που μπορεί να μειώσει το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης, καθώς ο πληθυσμός γερνά και αυξάνονται τα χρόνια νοσήματα.
Η απλή κίνηση του γιατρού που κάνει πιο ευτυχισμένο και χαρούμενο τον ασθενή
