Οι περισσότεροι τείνουμε να θεωρούμε δεδομένο το μυαλό μας μέχρι τη στιγμή που αρχίζουμε να το… χάνουμε ή μας κυριεύει η σκέψη ότι η μνήμη μας αρχίζει να αδυνατίζει επικίνδυνα. Είναι εκείνες οι στιγμές που αναζητούμε εναγωνίως τα κλειδιά μας ή σκεφτόμαστε «μα τι ήθελα να κάνω τώρα;» και η αγωνία για την μνήμη που χάνεται και σκορπίζει κορυφώνεται. Ευτυχώς η επιστήμη έρχεται να μας αποκαλύψει μια πολύ αισιόδοξη πτυχή που αφορά τη διατήρηση, αλλά και την ενδυνάμωση του εγκεφάλου.
Μια πρόσφατη μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το ερευνητικό μη κερδοσκοπικό Ινστιτούτο RAND στην Καλιφόρνια, ανέδειξε τους παράγοντες της προσωπικότητας και του τρόπου ζωής που συνδέονται με τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας. Η έρευνα επικεντρώθηκε σε δεδομένα από περισσότερους από 20.000 ενήλικες άνω των 50 ετών και καταδεικνύει ότι συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, αλλά και συνήθειες όπως η επαγγελματική δραστηριότητα, η οργάνωση και η ενασχόληση με χόμπι, μπορεί να επηρεάσουν τη μελλοντική υγεία του εγκεφάλου.
Κρίσιμοι παράγοντες και συνήθειες
Η μελέτη του Ινστιτούτου RAND εστιάζει σε τρεις βασικούς παράγοντες που φαίνεται να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας. Ο πρώτος είναι η έλλειψη επαγγελματικής δραστηριότητας, καθώς τα άτομα που δεν εργάζονται ή έχουν εργαστεί για λίγα χρόνια είναι πιο ευάλωτα στη γνωστική γήρανση. Αυτό καταδεικνύει ότι η ενασχόληση με ένα επάγγελμα ενισχύει τη διανοητική και κοινωνική ικανότητα, ενώ θωρακίζει την υγεία του εγκεφάλου.
Επιπλέον, η μειωμένη ενασχόληση με χόμπι και δραστηριότητες φαίνεται να αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου. Η απουσία χόμπι που ενισχύουν τη γνωστική λειτουργία μπορεί να επηρεάσει το δυναμικό της μνήμης και να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας. Από την άλλη μεριά οι διανοητικά διεγερτικές δραστηριότητες, όπως η μάθηση νέων δεξιοτήτων, φαίνεται να λειτουργεί προστατευτικά για τον εγκέφαλο.
Ο τρίτος παράγοντας είναι η έλλειψη οργάνωσης και επιμέλειας. Φαίνεται δηλαδή ότι τα άτομα που δεν κουράζουν πολύ το μυαλό τους για να διεκπεραιώσουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες και να ακολουθήσουν υγιεινές συνήθειες, θέτουν και υποψηφιότητα για να το… χάσουν σχετικά γρηγορότερα από τους πιο επιμελείς συνομιλήκους τους.
Η ίδια έρευνα τονίζει τη σημασία της υγιεινής ζωής ως ασπίδα κατά της άνοιας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, υπάρχουν τέσσερις βασικοί παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στην προστασία και την ενίσχυση της υγείας του εγκεφάλου. Η συχνή σωματική άσκηση είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες, ακολουθούμενος από την ενεργή συμμετοχή σε δραστηριότητες και χόμπι, όπως η μάθηση νέων πραγμάτων, που μπορεί να προστατεύσει από τη νοητική έκπτωση, διατηρώντας τη διανοητική ευελιξία. Οι ερευνητές αναφέρουν επίσης ότι η εργασία και η επαγγελματική δραστηριότητα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα φαίνεται να έχει προστατευτική επίδραση, ενώ η καλή σωματική και ψυχική υγεία συνολικά είναι καθοριστική. Ακόμη αποφυγή κακών συνηθειών, όπως η παχυσαρκία και η κακή διατροφή, παίζουν καίριο ρόλο στην προστασία του εγκεφάλου από τη φθορά.
Ωστόσο, οι ερευνητές πρόσθεσαν για την ευαισθησία που παρουσιάζει η συγκεκριμένη μελέτη: «Οι εκτιμώμενες επιπτώσεις των ψυχοκοινωνικών μέτρων ποικίλλουν ευρέως μεταξύ των μοντέλων που αξιολογήθηκαν και δεν είδαμε ένα σαφές μοτίβο.Για παράδειγμα, η ενασχόληση με χόμπι και νέες δραστηριότητες προστατεύει από την εμφάνιση άνοιας εντός των επόμενων δύο ετών, αλλά όχι και εντός των επόμενων τεσσάρων χρόνων».
Η μελέτη του The Lancet
Την ίδια ώρα, μια άλλη σημαντική μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο The Lancet τον Ιούλιο, ανέδειξε ότι σχεδόν οι μισές από τις περιπτώσεις άνοιας θα μπορούσαν να προληφθούν με την αντιμετώπιση 14 παραγόντων του τρόπου ζωής, ξεκινώντας από την παιδική ηλικία. Στην έρευνα αυτή, η οποία συνδύασε 12 υπάρχοντες παράγοντες κινδύνου, όπως η γενετική και το κάπνισμα, με δύο νέους παράγοντες (η υψηλή χοληστερόλη και η απώλεια όρασης), οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο τρόπος ζωής μπορεί να έχει τεράστια επίδραση στην εμφάνιση της άνοιας. Μάλιστα, υποστηρίζεται ότι η συστηματική παρακολούθηση και αντιμετώπιση αυτών των παραμέτρων μπορεί να μειώσει δραστικά τον κίνδυνο της νόσου. Όσο πιο νωρίς αναγνωρίσουμε τη σημασία αυτών των παραμέτρων, τόσο πιο αποτελεσματικά μπορούμε να προστατευτούμε από την άνοια στο μέλλον.
Ξυπνάτε τη νύχτα και δυσκολεύεστε να ξανακοιμηθείτε; Τι σημαίνει αυτό για τον κίνδυνο άνοιας
Οι επτά υγιεινές συνήθειες της μέσης ηλικίας που μειώνουν τον κίνδυνο άνοιας
Απίστευτο: Τα καθαρτικά διπλασιάζουν τον κίνδυνο άνοιας – Τι έδειξε η έρευνα
