Φως σε ένα δυνητικά επιβλαβές πρόσθετο, που κρύβεται σε πολλά από τα καθημερινά μας τρόφιμα έριξαν πρόσφατα ερευνητικά στοιχεία, επισημαίνοντας τους κινδύνους υγείας που φαίνεται να απορρέουν από την κατανάλωσή του. Ο λόγος για τους γαλακτωματοποιητές, ένα κοινό συστατικό πολλών διαφορετικών προϊόντων, από κέικ και μαγιονέζα μέχρι λουκάνικα, οι οποίοι εξετάζονται τώρα για την πιθανή σύνδεσή τους με μια σειρά επιπτώσεων για την υγεία του εντέρου, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου. Η δρ. Federica Amati, ερευνήτρια στο King’s College του Λονδίνου, ανέλυσε πρόσφατα τους κινδύνους που σχετίζονται με τους γαλακτωματοποιητές, τονίζοντας ότι θα πρέπει να αποτελούν «κόκκινο πανί» για τους καταναλωτές.
Τι είναι οι γαλακτωματοποιητές;
Αποτελούν προϊόν ανάμειξης λιπών και νερού και χρησιμοποιούνται στα επεξεργασμένα τρόφιμα, βελτιώνοντας την υφή, την εμφάνιση και τη διάρκεια ζωής των τροφίμων. Για παράδειγμα, ένα σάντουιτς μπορεί να περιέχει κόμμι γκουάρ, έναν κοινό γαλακτωματοποιητή, τα δημητριακά μπορεί να έχουν στεατοϋλο-2-γαλακτυλικό νάτριο και οι μπάρες σοκολάτας συχνά περιλαμβάνουν λεκιθίνη.
Κι ενώ μπορούν πράγματι να βελτιώσουν τις αισθητηριακές ιδιότητες των τροφίμων, οι επιπτώσεις τους στο έντερο είναι λιγότερο θετικές. Σύμφωνα με την δρα. Amati, οι γαλακτωματοποιητές μπορούν να διαταράξουν την προστατευτική επένδυση της βλέννας του εντέρου, επιτρέποντας στα επιβλαβή βακτήρια να διεισδύσουν. Αυτή η διαταραχή οδηγεί σε ανισορροπία του μικροβιώματος του εντέρου και πυροδοτεί φλεγμονή.
Η φλεγμονή, με τη σειρά της, μπορεί να προκαλέσει νέες συνέπειες για την υγεία. Ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών υποδεικνύει ότι μπορεί να συμβάλλει στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) και στις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (IBD), όπως η νόσος Crohn και η κολίτιδα. Πιο ανησυχητικά είναι τα αναδυόμενα στοιχεία που συνδέουν τους γαλακτωματοποιητές με την αύξηση των διαγνώσεων καρκίνου του εντέρου, ιδίως στα νεότερα άτομα.
Η άνοδος των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων
Οι γαλακτωματοποιητές απαντώνται κατά κύριο λόγο στα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα (ΥΕΤ), τα οποία αποτελούν πλέον μεγάλο ποσοστό της καθημερινής μας διατροφής. Σε αντίθεση με τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία περιέχουν μόνο βασικά συστατικά, όπως λάδι ή νερό, τα υπερ-επεξεργασμένα περνούν από βιομηχανικές διαδικασίες και είναι γεμάτα με πρόσθετα, συμπεριλαμβανομένων των γαλακτωματοποιητών.
Βασική ένδειξη ενός υπερ-επεξεργασμένου τροφίμου είναι, σύμφωνα τους ειδικούς, η παρουσία συστατικών που δεν βρίσκονται συνήθως σε μια οικιακή κουζίνα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν εγκριθεί 63 γαλακτωματοποιητές για ανθρώπινη κατανάλωση, ενώ στις ΗΠΑ 171. Αυτοί περιλαμβάνουν σταθεροποιητές, πηκτωματοποιητές και πυκνωτικά, πολλά από τα οποία προέρχονται από φυτικές ή ζωικές πηγές ή συντίθενται μέσω χημικών διεργασιών.
Επιπτώσεις στην υγεία
Η δρ. Amati υπογράμμισε ότι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της κατανάλωσης γαλακτωματοποιητών δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητές, ιδίως δεδομένου ότι οι κατασκευαστές δεν υποχρεούνται να γνωστοποιούν τις ακριβείς ποσότητες που χρησιμοποιούνται στα τρόφιμα. Ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι τόσο τα παιδιά, όσο και οι ενήλικες σε πολλές χώρες της Ευρώπης υπερβαίνουν την αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη ορισμένων γαλακτωματοποιητών, γεγονός που ενέχει δυνητικά σημαντικούς κινδύνους για την υγεία.
Μια από τις ανησυχητικές υποθέσεις που διερευνούν οι ειδικοί είναι ότι οι γαλακτωματοποιητές μπορεί να διαταράξουν τη λεπτή ισορροπία λιπών και νερού στο έντερο, οδηγώντας σε διάσπαση του βλεννογόνου του στομάχου και προκαλώντας επακόλουθες βακτηριακές λοιμώξεις. Η διαδικασία αυτή πιστεύεται ότι αποτελεί πιθανό παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του εντέρου, αν και χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να επιβεβαιωθεί αυτή η πιθανότητα.
Τα νέα αυτά δεδομένα έρχονται στο φως την ώρα που η αύξηση των περιστατικών καρκίνου του εντέρου μεταξύ των νεότερων ατόμων έχει προκαλέσει ιδιαίτερη ανησυχία. Ειδικότερα, τα τελευταία 30 χρόνια παρατηρείται μια αύξηση 22% των περιστατικών που αφορούν σε ασθενείς κάτω των 50 ετών. Με τον καρκίνο του παχέος εντέρου να στοιχίζει ετησίως εκατοντάδες χιλιάδες ζωές, ο πιθανός ρόλος των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων σε αυτή την τάση είναι ανησυχητικός.
Πέρα από τον καρκίνο, οι γαλακτωματοποιητές έχουν συσχετιστεί και με άλλα προβλήματα υγείας. Έρευνες δείχνουν, για παράδειγμα, ότι μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, αν και οι περισσότερες μελέτες μέχρι σήμερα έχουν διεξαχθεί σε ζώα, με τους ειδικούς να επισημαίνουν ότι οι επιδράσεις που παρατηρούνται στα ζώα δεν επιβεβαιώνουν απαραίτητα τον δυνητικό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία.
Λαμβάνοντας υπόψη τους πιθανούς κινδύνους, η δρ. Amati συμβουλεύει τους καταναλωτές να είναι προσεκτικοί όταν διαβάζουν τους πίνακες συστατικών. Η παρουσία γαλακτωματοποιητών, τεχνητών γλυκαντικών και άλλων άγνωστων συστατικών θα πρέπει να σας ωθήσει να επανεξετάσετε αν πρέπει να συμπεριλάβετε ένα προϊόν στη διατροφή σας.
Αν και απαιτούνται περισσότερες έρευνες για να γίνει πλήρως κατανοητός ο αντίκτυπος των γαλακτωματοποιητών στην ανθρώπινη υγεία, ο αυξανόμενος όγκος των στοιχείων υποδηλώνει ότι ο προβληματισμός είναι βάσιμος. Η επιλογή λιγότερο επεξεργασμένων τροφίμων και η αποφυγή προϊόντων με μακρύ κατάλογο πρόσθετων θα μπορούσε να είναι ένα απλό, αλλά αποτελεσματικό βήμα προς τη διασφάλιση της υγείας.
Το πρόσθετο τροφίμων που προκαλεί φλεγμονή στο έντερο
Πρόσθετα τροφίμων: Πρέπει να τα φοβόμαστε;
Επτά ένοχα πρόσθετα που αυξάνουν τον κίνδυνο διαβήτη – Σε ποια τρόφιμα περιέχονται
