Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κιούσου στην Ιαπωνία εντόπισαν έναν πολλά υποσχόμενο θεραπευτικό στόχο για την προχωρημένη πολλαπλή σκλήρυνση (ΠΣ), μια εκφυλιστική νόσο του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Στο πλαίσιο της έρευνάς τους, μελέτησαν, με χρήση πειραματικού μοντέλου ποντικών, τον ρόλο της κοννεξίνης 43 (Cx43), μιας πρωτεΐνης των χασμοσυνδέσμων ιδιαίτερα σημαντικής για την κυτταρική επικοινωνία σε διάφορους ιστούς, όπως η καρδιά, το ήπαρ και ο εγκέφαλος, και τις πιθανές επιδράσεις που θα είχαν πάνω της στοχευμένοι αναστολείς, ώστε να επιτευχθεί άμβλυνση των συμπτωμάτων της ΠΣ.
Οι θεραπευτικές επιλογές για την ΠΣ, όπως και για άλλες νευροεκφυλιστικές νόσους, είναι σημαντικά περιορισμένες, ιδίως όταν έχει περάσει σε χρόνιο στάδιο. Είναι μια διαταραχή αυτοάνοσης αιτολογίας, κατά την οποία το ανοσοποιητικό επιτίθεται στη μυελίνη -προστατευτική μεμβράνη γύρω από τις νευρικές ίνες στον εγκέφαλο- και το νωτιαίο μυελό, προκαλώντας απομυελίνωση και βλάβες.
Η σημασία της Cx43 και οι αναστολείς INI-0602
Το 2013, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κιούσου, μαζί με τον Αναπληρωτή Καθηγητή Ryo Yamasaki, ανακάλυψαν αυξημένα επίπεδα της Cx43 σε αστροκύτταρα (ή αστρογλοιακά κύτταρα, βρίσκονται στο νευρικό σύστημα) κοντά σε χρόνια βλάβες της ΠΣ. Δεδομένου ότι η Cx43 είναι ζωτικής σημασίας για την κυτταρική επικοινωνία και τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματο, η επιστημονική ομάδα οδηγήθηκε στην υπόθεση ότι η Cx43 μπορεί να συμμετέχει στη νευροφλεγμονή, επιδεινώνοντας την απομυελίνωση.
Πάνω από μια δεκαετία μετά, σε μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στο Scientific Reports στις 13 Μαΐου 2024, ο καθηγητής Yamasaki με ερευνητές από το Διεθνές Πανεπιστήμιο Υγείας και Ευημερίας της Ιαπωνίας, πλειοδότησαν στην αρχική τους υπόθεση, δείχνοντας ότι το υπό δοκιμή φάρμακο INI-0602, αναστολείς των πρωτεϊνικών καναλιών που χρησιμοποιεί η Cx43, μείωσε σημαντικά τα συμπτώματα της ΠΣ σε ποντίκια. Τα πειράματά τους έδειξαν ότι το INI-0602 κατέστειλε την υπερπαραγωγή x43 στα αστροκύτταρα και μετρίασε την βασική παθολογία της νόσου, συμπεριλαμβανομένης της απομυελίνωσης και της διείσδυσης ανοσοκυττάρων στο νευρικό σύστημα.
Περαιτέρω έρευνα αποκάλυψε ότι το INI-0602 βελτίωσε τα συμπτώματα ρυθμίζοντας τις ανοσολογικές διεργασίες. Η θεραπεία με INI-0602 μείωσε τα επίπεδα προ-φλεγμονωδών κυτοκινών και αύξησε εκείνα των αντι-φλεγμονωδών κυτοκινών στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Το φάρμακο επίσης τροποποίησε τη σηματοδότηση ασβεστίου στα αστροκύτταρα, μειώνοντας την ικανότητά τους να προάγουν τη φλεγμονή. Από κοινού αυτά τα αποτελέσματα συνδέθηκαν με λιγότερο σοβαρή νόσο στα ποντίκια.
Μελλοντικά σχέδια και αδυναμίες της μελέτης
«Η στόχευση των διαύλων της Cx43 με ειδικούς αναστολείς όπως το INI-0602 θα μπορούσε να αποτελέσει μια νέα θεραπευτική στρατηγική για τη χρόνια ΠΣ. Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να διευκολύνει την ανάπτυξη νέων θεραπειών για τους ασθενείς», τόνισε ο Yamasaki, προσθέτοντας: «Τα ευρήματά μας θίγουν αγγίζουν ένα κρίσιμο ζήτημα στη θεραπεία της ΠΣ, αυτό του περιορισμού της εξέλιξης της νόσου στα χρόνια στάδια με τη στόχευση της Cx43, όπου οι τρέχουσες θεραπείες έχουν βρεθεί λιγότερο αποτελεσματικές».
Ωστόσο, η μεταφορά των ευρημάτων από τα ζωικά μοντέλα στον άνθρωπο απαιτεί περαιτέρω έρευνα. Τα ζωικά μοντέλα έχουν περιορισμούς, και η αποτελεσματικότητα και ασφάλεια αυτών των τεχνικών ή φαρμάκων στους ανθρώπους πρέπει να ελεγχθουν. Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να διενεργήσει κλινικές δοκιμές για να αξιολογήσει το INI-0602 σε ανθρώπινους με ΠΣ. Επίσης, σκοπεύει να διερευνήσει λεπτομερώς τους μοριακούς μηχανισμούς με τους οποίους η Cx43 επηρεάζει τη νευροφλεγμονή και την απομυελίνωση.
25 χρόνια με Πολλαπλή Σκλήρυνση: «Το καινοτόμο πρόγραμμα που μου άλλαξε τη ζωή»
Πολλαπλή Σκλήρυνση: Τα προειδοποιητικά συμπτώματα δεν είναι σωματικά – Έρευνα αποκαλύπτει
Πολλαπλή Σκλήρυνση: Οι μορφές της νόσου – Οι δυσκολίες στην αντιμετώπιση
