Σε αντίθετα αποτελέσματα από αυτά για τα οποία αναπτύχθηκαν μπορεί να οδηγήσει μια κατηγορία αντιβιοτικών, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη από του Πανεπιστήμιο του Έξετερ που δημοσιεύτηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Τα ευρήματα έδειξαν ότι ορισμένα αντιβιοτικά που δρουν στην περιοχή δέσμευσης του βακτηριακού ριβοσώματος (π.χ. τετρακυκλίνες, μακρολίδες, αμινογλυκοσίδες κ.α.), τις κυτταρικές μονάδες που αναλαμβάνουν τη δόμηση πρωτεϊνών από γενετικές πληροφορίες στο mRNA, ευνοούν την επιβίωση των μικροβίων.
Η μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από το βρετανικό Συμβούλιο Έρευνας Μηχανικών και Φυσικών Επιστημών (EPSRC) αναδεικνύει μια νέα ανησυχητική πτυχή της χρήσης αντιβιοτικών, πέρα από αυτήν της μικροβιακής αντοχής για την οποία ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά ότι θα έχει στοιχίσει πάνω από 10 εκατομμύρια ζωές μέχρι το 2050.
Μείωση της στρεσογόνου απόκρισης
Η επιστημονική εργασία περιγράφει για πρώτη φορά την ιδιότητα ορισμένων αντιβιοτικών να προστατεύουν τα παθογόνα από τον θάνατο, φωτίζοντας τους υπεύθυνους μηχανισμούς. Εν προκειμένω, διαπιστώθηκε ότι τα αντιβιοτικά μειώνουν τις αποκρίσεις των βακτηρίων στο στρες -το οποίο προκαλούν οι αντιμικροβιακές ουσίες, η ωσμωτική πίεση, η ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών, οι ακραίες θερμοκρασίες κ.α.- και ανακόπτουν έτσι τη μείωση των πληθυσμών τους. Κοντολογίς, εξασφαλίζεται μεγαλύτερη επιβίωση για περισσότερα βακτήρια συγκριτικά με παθογόνα που δεν εκτίθενται στα αντιβιοτικά.
«Η αρχή της μελέτης έγινε όταν συνειδητοποιήσαμε πως, παραδόξως, ορισμένα βακτηριακά στελέχη δεν αναπτύσσονταν στο εργαστήριο μέχρι να τους χορηγήσουμε αντιβιοτικά. Ως αποτέλεσμα, αυτή είναι η πρώτη απόδειξη ότι τα αντιβιοτικά μπορούν να προάγουν την επιβίωση των βακτηρίων. Για να αντιμετωπίσουμε τη μικροβιακή αντοχή παγκοσμίως, πρέπει να κατανοήσουμε πολύ περισσότερα για τον αντίκτυπο αυτών των φαρμάκων στην ισορροπία των βακτηριακών οικοσυστημάτων, όπως αυτά της εντερικής μικροχλωρίδας ή των ποταμών με μόλυνση από αντιβιοτικά. Η έρευνά μας αποτελεί απόδειξη αόρατων παρενεργειών· απλώς δεν γνωρίζουμε πώς τα φάρμακα αλλάζουν την ισορροπία των βακτηριακών πληθυσμών σε αυτό το πλαίσιο» δήλωσε ο Robert Beardmore, Καθηγητής Μαθηματικών Βιοεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ και συνεργάτης του Τμήματος για την Επίδραση της Τεχνολογίας στην Υγειονομική Περίθαλψη του EPSRC.
Photo: Shutterstock
Οι ερευνητές εξέτασαν τη συμπεριφορά του Escherichia Coli (E.coli) σε μια σειρά εργαστηριακών πειραμάτων, όπου και ανακάλυψαν ότι τα αντιβιοτικά που στοχεύουν στα ριβοσώματα επιβράδυναν μεν την ανάπτυξη των βακτηρίων, απέτρεψαν δε τον θάνατό τους, διατηρώντας τα για μεγαλύτερο διάστημα εν ζωή.
«Πολλά αντιβιοτικά επιβραδύνουν την ανάπτυξη των βακτηρίων, δείχνουμε ωστόσο ότι μπορούν να βοηθήσουν τα βακτήρια να υπερβούν το στρες που προκαλείται από την έλλειψη θρεπτικών συστατικών και το οποίο, διαφορετικά, θα μπορούσε να τα σκοτώσει, βοηθώντας τα εν τέλει να επιβιώσουν. Στα πειράματά μας, συνέβη επειδή τα αντιβιοτικά έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες, δηλαδή βοηθούν τα κύτταρα να απομακρύνουν κάποια από τα απόβλητα που παράγουν καθώς αναπτύσσονται» σχολίασε η μεταδιδακτορική ερευνήτρια, Emily Wood και πρόσθεσε:
«Είναι σημαντικό ότι τα ανθεκτικά βακτήρια που εξετάσαμε δεν είχαν τα ίδια οφέλη, οπότε στη μελέτη μας η αντιβιοτική αγωγή δεν ενίσχυσε την ανθεκτικότητα, κάτι μάλλον ασυνήθιστο. Σε επόμενο βήμα μας θα αξιολογήσουμε πώς αυτά τα ευρήματα μεταβάλλουν τη δυναμική των ποικιλόμορφων βακτηριακών κοινοτήτων».
